مقدمه ای بر زیست شناسی سوسمار Pseudopus apodus در استان های حاشیه ی جنوبی خزر (زیر راسته سوسماران: خانواده Anguidae )

فصلنامه زیست شناسی جانوری

مقاله 1، دوره 4، شماره 4، مرداد 1391، صفحه 1-11   

نویسندگان

نجمه اخلی¹؛ حاجی قلی کمی²؛ هومن شجیعی¹

¹دانشگاه آزاد اسلامی، واحد دامغان، گروه زیست شناسی، دامغان، ایران

²دانشگاه گلستان، دانشکده علوم، گروه زیست شناسی، گرگان، ایران

چکیده

سوسمار های بدون دست و پا (آنگوئیده) از نظر شکل ظاهری شباهت زیادی به مارها دارند که آنها را از روی سوراخ گوش مشخص و پلک چشم متحرک به راحتی می توان از مارها تشخیص داد. دو گونه سوسمار بدون دست و پا در ایران وجود دارد. این تحقیق نتیجه مطالعه روی Pesudopus apodusمی باشد که در شمال به پتلوس، لوس مار، کره روف، کی سر و لرس معروف است. تعداد 31 نمونه بالغ و 10 نوزاد بر اساس 9 صفت مورفومتریک و 3 صفت مریستیک و تعدادی صفات مورفولوژیکی متعلق به استان های گلستان (20 نمونه)، مازندران (20 نمونه)، گیلان (1 نمونه) مطالعه گردید.نتایج نشان می دهد که این گونه دارای یک چین جانبی عمیق از عقب سر تا مخرج بوده و نسبت طول سر و بدن به طول دم در 21 نمونه بالغ69/0- 58/0 (میانگین 62/0) و همین نسبت در10 نوزاد با دم سالم 66/0-53/0 (میانگین 58/0) می باشد. تعداد فلس های لب بالا برای 10 نمونه نابالغ و 31 نمونه بالغ 12- 9 (میانگین 01/11) می باشد. تعداد فلس های پشتی و شکمی در قسمت میانی بدن برای همه نمونه های بالغ و نابالغ ثابت می باشد(12 عدد برای قسمت پشتی و 10 عدد برای قسمت شکمی چین جانبی). دم تمام نابالغ ها (100%) سالم و دم 11 نمونه بالغ (3/34 درصد) از31 نمونهترمیمی بودند. در بررسی های صورت گرفته از مدفوع این گونه، تعدادی صدف حلزون های خشکی زی از رده شکم پایان دیده شد.

کلیدواژه‌ها

سوسمار؛ آنگوئیده؛ حاشیه خزر؛ مریستیک؛ مورفولوژی

مراجع