بررسیاثر عصاره الکلی درمنه کوهی بر تشنج ناشی از پنتیلن تترازول درموش­های سوری نر

فصلنامه زیست شناسی جانوری

مقاله 7، دوره 6، شماره 4، مرداد 1393، صفحه 61-72   

نویسندگان

معصومه کشاورزیان¹؛ غلامحسن واعظی²؛ نسرین حیدریه¹

¹دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قم، گروه زیست شناسی، قم، ایران

²دانشگاه آزاد اسلامی، واحد دامغان، گروه زیست شناسی، دامغان، ایران

چکیده

گونه­ های مختلف جنس درمنه به عنوان دارو در درمان برخی از بیماری ­ها در بررسی­ های فیزیولوژیک و فارماکولوژیک به کار می­ رود. با توجه به این­که گونه درمنه کوهی دارای مقادیر زیادی اسانس از گروه ترپنوئید خصوصاً لاکتون­ های سزکویی­ ترپن و کتون­ های مونوترپن با طیف وسیعی از فعالیت­ های بیولوژیک می­ باشد، می­تواند برخی از عملکردهای فیزیولوژیک بدن را تحت اثرقراردهد. در این تحقیق اثر عصاره الکلی درمنه کوهی بر تشنج ناشی از پنتیلن تترازول (PTZ) مورد بررسی قرار گرفته است. در این مطالعه از موش­های سوری نر نژاد NMRIبا وزن 28-22 گرم استفاده شد. حیوانات به سه گروه کنترل (دریافت­کننده سالین)، شم (دریافت­کننده سالین و کمک حلال تویین20 یک درصد) و تجربی تقسیم شدند. گروه تجربی شامل سه زیرگروه بود که موش­ها دوز­های 5،  25/6 و 5/7 میلی­گرم بر کیلوگرم عصاره گیاه را به همراه کمک حلال تویین 20 (1 درصد) و سالین دریافت کردند. روش القاء صرع به این ترتیب بود که 20 دقیقه پس از تزریق درون صفاقی مقادیر فوق، کلیه گروه­ها به میزان 80 میلی­گرم بر کیلوگرم پنتیلن تترازول نیز به همین روش دریافت کردند. نشانه­ های تشنجی طی مدت 20 دقیقه مورد ارزیابی قرارگرفتند. داده­ها توسط ANOVAیک طرفه مورد تجزیه و تحلیل آماری قرارگرفتند. مقایسه آماری نشان داد که عصاره درمنه کوهی در دوز 5/7 میلی­گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن بطور معنی­ داری زمان لازم برای شروع مرحله 2 و 5 را با (05/0P ) تسریع کرد و در همین دوز امتیاز تشنجی را بطور معنی­داری در مقایسه با گروه شم (01/0P ) و گروه دریافت­کننده عصاره با دوز5 میلی­ گرم (05/0P ) افزایش داد. همچنین دوز­های 25/6 (05/0P ) و 5/7 (01/0P ) بطور معنی­داری ورود به مرحله 5 را افزایش دادند. از طرفی میزان مرگ و میر بطور وابسته به دوز افزایش پیدا کرد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که عصاره الکلی درمنه کوهی در فصل رویشی گیاه تشنج ناشی از پنتیلن تترازول را بطور وابسته به دوزوزمان افزایش می­دهد. به نظر می­رسد وجود برخی مواد مثل سانتونین که جزو لاکتون­های سزکویی­ترپن می­باشد و یا وجود برخی مونوترپن­های کتونی مثل کامفور و سینئول با کاهش آزادی کاتکولامین­ها از طریق مهار غیررقابتی گیرنده­های استیل کولینی موجب این امر می­ شوند.

کلیدواژه‌ها

تشنج؛ پنتیلن تترازول؛ درمنه کوهی؛   گیرنده استیل کولین؛ سینئول؛ سانتونین؛ کامفور؛   Artemisia ucheri

مراجع

1- ارضی، ا.، گله­دار، ف. 1370. بررسی دیدگاه های تازه دارو درمانی اپیلیسی. چاپ اول، انتشارات معاونت پژوهشی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، تهران، صفحه 15.

2- آذرنیوند، ح. 1386. بررسی تغییرات پروتئین خام و دیواره سلولی علوفه درمنه کوهیArtemisia aucheri  در مراحل مختلف رشد و در طبقات ارتفاعی مطالعه موردی: وردآورد کرج. مجله علمی پژوهشی مرتع، سال اول، شماره سوم، صفحه 250. 

3-  بهداد،­ آ.، ابریشم چی پ.، جنگجو م. 1387. اثرآللوپاتی عصاره درمنه کوهی Artemisia aucheri برجوانه زنی بذر Bromus tomentellus. اولین­ همایش ملی زیست­شناسی گیاهی دانشگاه پیام ­نور، مرکز تالش، صفحه 25.

4- پورغلامی،­ م. ح.،  هداوند ن.،  فلاحی م.،  کمالی نژاد م. 1376. اثرات ضد تشنجی اسانس میوه گیاه زیره ایرانی با استفاده از PTZ-KINDLING در موش صحرایی. مجله پژوهنده،  شماره پنجم، صفحات 32-27.

5- حافطیه، ک. 1374. درمان دارویی تشنج­ها، بررسی مکانیسم اثر داروها، تداخل دارویی و عوارض آنها. پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه علوم پزشکی ایران.

 6- حیدری، م.، ابراهیمی، ص.، مهربانی، م.، پرداختی، ع.، وفازاده ج. 1384. تأثیر عصاره متانولی بومادران Achillea Wilhelmsii C.  Koch بر تشنج ناشی از پیکروتوکسین در موش سفید کوچک. مجلۀ دانشگاه علوم پزشکی بابل، دوره هفتم، شماره 4، صفحات 13-7.

7- سیستانی، ا. 1370. پزشکی سنتی مردم ایران. تهران ، انتشارات روزنه ، جلد اول و دوم، چاپ اول، صفحات 170-120.

8-صالح نیا، ع. 1369. استخراج و شناسایی مواد مؤثر (مورد سیز) و بررسی آن علیه میکرو ب های بیماری زا.   دانشکده داروسازی تهران، دانشگاه علوم پزشکی تهران، پایان نامه شماره 2676، صفحات 64-58.

9- قاسمی، ­ع .1388. گیاهان دارویی ومعطر، شناخت وبررسی اثرات آنها. انتشارات دانشگاه آزاداسلامی واحدشهرکرد، سامان دانش، صفحه 429.

10- قرینه، م. (73-1372). بررسی اثرات ضد میکروبی گیاهان سنتی. تهران، دانشکده داروسازی شهید بهشتی پایان نامه139 ، صفحات 48-24.

11- کاپلان، ه، رفیعی، ح. 1379. خلاصه روانپزشکی، علوم رفتاری-روانپزشکی بالینی. انتشارات سالمی، جلد اول.

12- مظفریان،  و. 1387. فلور ایران. موسسه­ تحقیقات جنگل ­ها ومراتع کشور. انتشارات موسسه تحقیقات جنگل ها ومراتع کشور، صفحه247.

13- منیری، ش. 1376. بررسی ترکیبات گونه‌های مختلف اکالیپتوس (پایان‌نامۀ دکترای داروسازی). شیراز، دانشگاه علوم پزشکی شیراز.

14- میرحیدر، ح. 1374. معارف گیاهی. تهران، نشر فرهنگ اسلامی، چاپ دوم، صفحات 315-310 .

15- Asgary S., N. Jafari Dinani, H. Madani, P. Mahzouni (2008), Ethanolic extract of Artemisia aucheri induces regression of aorta wall fatty streaks in hypercholesterolemic rabbits. Pharmazie, 63: 394-7. 

16- Barton   D.H.R., G.P Moss, J.A. Whittle (1968), Investigations on the biosynthesis of steroids and terpenoids. Part I. a preliminary study of the biosynthesis of santonin. Journal of Chemical Society, 338(8): 1813-18. 

17- Bora K.S., A.L.R. Sharma (2011), The genus Artemisia: a comprehensive review.   Pharmacological Biology,  49(1): 101-9.

18- Burkhard PR. (1999), Plant-induced seizures: reappearance of an old problem. Journal of Neurology, 246(8): 667-70. 

19- Cilani A.H., N. Aziz, M.A. Khan, F. Shaheen, Q. Jabeen, B.S. Siddiqui, (2000),     Ethnopharmacological  evalution of the anticonvulsant, sedative and antispasmodie activities of Origanum L.  Journal of Ethnopharmacology, 71:  161-167.

20- De Kraker J.W., M.C. Franssen, M.C. Dalm, A. De Groot, H.J. Bouwmeester (2001),   Biosynthesis of germacrene A carboxylic acid in chicory roots.   demonstration of a cytochrome P450 (+)-germacrene A hydroxylase and NADP+-dependent sesquiterpenoid dehydrogenase (S) involved in sesquiterpene lactone biosynthesis. Plant Physiology, 125(4): 1930-1940.

21- Dinani N.J., A. Asgary, H. Madani, G. Naderi, P. Mahzoni (2010), Hypocholesterolemic and antiatherosclerotic effect of Artemisia Aucheri in hypercholesterolemic rabbits. Pakistan Journal of Pharmacological Science, 23(3): 321-325. 

22- Farzaneh M., M. Ahmadzadeh, J. Hadian, A. Tehrani (2006), Chemical composition and antifungal activity of the essential oils of three species of Artemisia on some soil-borne phytopathogens. Community of Agricuiture and Applied Biological Science, 71: 1327-33.

23- Grbić G. (2008), Effect of camphor essential oil on rat cerebral cortex activity as manifested by fractal dimension changes.   Archives of Biological Science, 60(4): 547-553.

24- Hall A.C., C.M. Turcotte, B.A. Betts, W.Y. Yeung, A.S. Agyeman, L.A. Burk (2004),  Modulation of human Gaba_a and glycine receptor currents by menthol and related monoterpenoids.   European Journal of Pharmacology, 506(1): 9-16. 

25- Halligan J.P. (1975), Toxic Terpenes from Artemisia californica. Ecology, 56: 999-1003

26- Hania M.M. (2010),   Topical medicine for treatment of the musculoskeletal. International Journal of Chemtech Research, 2(1): 700-705.

27- Hashemi P.)  2007), Hydrodistillation–solvent microextractionand Gc–Ms identification of volatilecomponents of Artemisia aucheri. Chromatographia, 283-286.

28- Holtman L., Vliet E.A., Schaik R., Queiroz C.m., Aronicaand E., Gorter J.a. (2009),  Effects of sc58236, a selective cox-2 Inhibitor, on epileptogenesis and Seizuresin a rat model for temporal lobe epilepsy.   Epilepsy Research, 86: 56-65. 

29- Hosseinzadeh H., M. Ramezani, G. Salmani (2000), Antinociceptive, anti-inflammatory and acute toxicity effects of Zataria multifloraboiss extracts in mice and rats.   Journal of Ethnopharmacology, 73(3): 379-85. 

30- Khine H., D. Weiss, N. Graber, R.S. Hoffman, N. Esteban-Cruciani, J.R. Avner (2009), A cluster of children with seizures caused by camphor poisoning. Pediatrics, 123(5): 1269-1272.

31- Love J.N., M. Sammon, J. Smereck (2004),  Are one or two dangerous? camphor exposure in toddlers.   Journal of Emergency Medicine, 49-54

32- Lucindo J., G. Adriana, E.S. Bruno, F. Geovana (2010).   Carvacrol, (-)-orneol and citral reduce convulsant activity in rodents.   African Journal of Biotechnology, 9(39):  6566-6572. 

33- Massry K., A. Ghorab, A. Farouk (2002),  Antioxidantactivity and volatile components of Egyptian, Artemisia judaica.  Food Chemistry, 79: 331-336

34- Mentz M.B., C. Graeff-Teixeira (2003),   Drug trials for treatment of human angiostrongyliasis.    Journal of the São Paulo Institute of Tropical Medicine, 45(4): 179-184

35- Michiels E.A., S.S. Mazor (2010),   Toddler with seizures due to ingesting camphor at an Indian celebration. Pediatric Emergency Care, 26(8): 574-5.   

36- Millet Y., J. Jouglard, M.D. Steinmetz, P. Tognetti, P. Joanny, J. Arditti (1981),   Toxicity of some essential plant oils.   Clinical and experimental study. Clinical Toxicology, 18(12): 1485-98. 

37- Mitra S.K., A. Sunitha, V. Kumar, R. Pooranesan, S. Satyarup (1997),  Multicentric trial on the effect of V– Gel (Pdp–959gel) invaginiyis. The Indian Practitioner, 50: 951-3. 

38- Mohammadpoor S.K, M. Yari, A.A.H. Roustaeian, S. Masoudi (2002), Chemical constituents of the essential oil of Artemisia aucheri Boiss a species endemic to Iran. Journal of Essential Oil Research, 14(2): 122-123.   

39- Park T.J, H.K. Seo, B.J. Kang, K.T. Kim (2001), Noncompetitive inhibition by camphor of nicotinic acetylcholine receptors. Biochemical Pharmacology, 61(7): 787-793.   

40- Schwabe K., U. Ebert, W. Loscher (2004), The central piriform cortex: anatomical connections and anticonvulsant effects of Gaba elevation in the kindling model. Euroscience, 126: 727-747.

41- Siegel E., S. Wason (1986), Camphor toxicity. Pediatric Clinics of North America,   33(2): 375-9

42- Spinella M. (2001), Herbal medicines and epilepsy: The potential for benefit and adverse effects. Epilepsy and Behavior, 2: 524-532.

43- Sun X.Y., C.X. Wei, X.Q. Deng, Z.G. Sun, Z.S. Quan (2010),    Evaluation of the anticonvulsant activity of 6-(4-chlorophenyoxy)-tetrazolo [5,1-A] phthalazine in various experimental seizure models in mice. Pharmalogical Reports,    62: 273-277.

44- Yamane M.A., A.C. Williams, B.W.J. Barry (1995),   Pharmacology,   47(12a): 978-89.

45- Zapata-Sudo G., T.C. Mendes, M.A. Kartnaller, T.O. Fortes, N.F. Freitas, M.A. Kaplan, R.T. Sudo (2010), Sedative and anticonvulsant activities of methanol extract of Dorstenia arifolia in mice. Journal of Ethnopharmacology, 1930: 9-12.

46- Ziyyat A.L. (1997), Phytotherapy of hypertension and diabetes in Oriental Journal of Ethnopharmacology, 58: 45-54.