تعداد نشریات | 418 |
تعداد شمارهها | 10,005 |
تعداد مقالات | 83,623 |
تعداد مشاهده مقاله | 78,424,147 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 55,449,870 |
مقایسه اثر 17- آلفا هیدروکسی پروژسترون کاپروات در جلوگیری از زایمان پیش از موعد در دو قلویی ها | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
علوم پزشکی | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مقاله 6، دوره 2، شماره 1، خرداد 1391، صفحه 1-14 اصل مقاله (865.12 K) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نویسندگان | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نوشین باباپور؛ بنفشه اولادان؛ مرضیه مهاجری | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
چکیده | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مقدمه و هدف: در برخی موارد تجویز پروفیلاکتیک 17- آلفا هیدروکسی پروژسترون کاپروات (17 آلفا- C-OHP) می تواند در درمان خانم های در خطر زایمان زودرس مفید باشد. از آنجا که بارداری دوقلویی با خطر بالای زایمان زودرس همراه است، هدف این مطالعه ارزیابی تاثیر 17 آلفا- C-OHP در پیشگیری از زایمان زودرس در بارداری های دوقلو می باشد. روش انجام پژوهش: 66 خانم با بارداری دوقلو (33 نفر در گروه کنترل و 33 نفر در گروه مورد) وارد مطالعه شدند. 33 خانم با سن بارداری 20-16 هفته به طور تصادفی هفته ای یک تزریق عضلانی mg 250 OHPC- 17 تا هفته 30 بارداری دریافت کردند. خانم های گروه شاهد هیچگونه دارویی دریافت نکردند. دو گروه از نظر سن مادر و سابقه بارداریهای قبلی مشابه بودند. نتایج: میانگین سنی خانم ها در گروه کنترل و دریافت کننده پروژسترون به ترتیب 9/3± 4/27 و 4/4±5/26 سال بود. هیچگونه تفاوت معنی داری بین دو گروه از نظر سن بارداری، بستری نوزاد در بخش مراقبت های ویژه نوزادان (NICU)، پرزانتاسیون جنین، وزن تولد نوزاد و درد و خونریزی مادر وجود نداشت. تجویز 17 آلفا هیدروکسی پروژسترون کاپروات منجر به کاهش معنی داری در زایمان زودرس (PTL) نشد. اگرچه هیچگونه تفاوت معنی داری در آپگار نوزادی دقیقه 5 بین دو گروه وجود نداشت، آپگار دقیقه 1 تولد در گروه مورد به طور معنی داری بالاتر بود (011/0= P) نتیجه گیری: به نظر میرسد تجویز 17- آلفا- C-OHP در پیشگیری از بروز زایمان زودرس مرتبط با بارداری دو قلویی موثر نمی باشد. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
کلیدواژهها | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
بارداری دوقلویی- زایمان زودرس- 17 آلفا هیدروکسی پروژسترون | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
اصل مقاله | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مقدمهزایمان پره ترم به مواردی اطلاق می شود که در آنها نوزادان قبل ازتکمیل شدن هفته 37 حاملگی به دنیا آیند.از آنجا که مرگ ومیر نوزادی که شاخصی از سیستمهای مراقبت بهداشتی در نظر گرفته می شود،در زایمان های پره ترم بیشتر است،بحث جلوگیری از زایمان پیش از موعد اهمیت زیادی پیدا میکند.(1)ضمن اینکه مراقبت از نوزادان پره ترم متولد شده هزینه های زیادی می برد وکیفیت زندگی نوزادان نارس می تواند به علت ضعف های جسمی و عقلانی پایین آید. زایمان پیش از موعد باعث افزایش موربیدیتی و مورتالیتی دوران نوزادی می شود. (1, 2) در مورد اینکه چگونه می توان از شروع دردهای زایمانی پیش از موعد جلوگیری کرد تحقیقات زیادی صورت گرفته است.تصور می شود که پروژسترون در حفظ مرحله صفر زایمان دخالت دارد.پروژسترون می تواند تجزیه گیرنده اکسی توسین را افزایش دهد ومانع افزایش گیرنده های اکسی توسین در میومتر شود.چنین به نظر می رسد که استروژن وپروژسترون به عنوان اجزائ سیستم بیو مولکولی که مرحله صفر حاملگی را تکمیل می کند عمل می کنند.(1, 2) در مطالعات زیادی استفاده از پروژسترون در خانمهای حامله تک قلو با سابقه زایمان پیش از موعد از بروز مجدد زایمان پره ترم جلوگیری کرده است .(3,4) یکی از علل بروز زایمان پیش از موعد، حاملگی های چند قلویی (به خصوص حاملگی های دو قلویی) می باشد. تحقیقات زیادی به منظور یافتن راهی برای غربالگری یا پیشگیری از وقوع زایمان پیش از موعد در دو قلویی ها صورت گرفته است.(5,6,7) از انجا که دوقلویی یک فاکتور خطر برای بروز زایمان پیش از موعد است بر ان شدیم تا اثر پروژسترون را در جلوگیری از بروز زایمان پره ترم در دوقلویی مورد بررسی قرار دهیم ودر این مطالعه از پروژسترون تزریقی 17- آلفا هیدروکسی پروژسترون کاپروات ( 17- -OHP-C ) استفاده کرده ایم . روش تحقیقاین تحقیق یک مطالعه کارآزمایی بالینی بر روی تعدادی از خانم های حامله دو قلو مراجعه کننده به بیمارستان آریا و 22بهمن دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد در سال های 1390 تا 1391 بود. خانم هایی که از نظر طبی سالم بوده و فاکتور خطر دیگری (مانند سقط مکرر، نارسایی سرویکس، آنومالی رحمی، سابقه زایمان پیش از موعد) برای زایمان پیش از موعد نداشتند وارد مطالعه شدند. گروهی به طور تصادفی و به صورت هفتگی تحت تزریق عضلانی 250 میلی گرم 17- آلفا هیدروکسی پروژسترون کاپروات قرار گرفتند که این تزریق بین هفته های 16 تا 20 حاملگی شروع و تا هفته 30 حاملگی ادامه یافت. گروهی نیز به عنوان شاهد در نظر گرفته شده و تحت هیچ گونه تزریقی قرار نگرفتند.بین دو گروه از نظر سن مادران و تعداد حاملگی های قبلی آنها همسان سازی صورت گرفت. پیامد مادری و نوزادی حاملگی در هر دو گروه مورد مطالعه بررسی شد. در تحلیل داده ها ابتدا نرمال بودن داده ها بررسی گردید که در صورت نرمال بودن از آزمون استیودنت نتایج در این مطالعه تعداد 66 خانم حامله دو قلو مراجعه کننده به بیمارستان آریا و 22بهمن دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد در سال های 1390 تا 1391 در دوگروه دریافت کننده پروژسترون و شاهد بررسی شده اند که نتایج بدست آمده به شرح ذیل است. میانگین سنی شرکت کنندگان در مطالعه 27 سال (35 -18) با انحراف معیار 1/4 بوده است که بین دو گروه از نظر سن مشاهده نمی شود یعنی دو گروه از نظر سن مشابه هستند(P-Value=0/427) از نظر جنس 73 نفر زا شرکت کنندگان دختر و 59 نفر از شرکت کنندگان پسر بوده اند که اختلاف معنی داری بین دو گروه از نظر جنسیت مشاهده نمی شود یعنی دو گروه مشابه هستند(P-Value=0/599). میانگین سن حاملگی در خانم های حامله دوقلو 8/36 سال (39-31 ) با انحراف معیار 6/1 بوده است که اختلاف معنی داری بین دو گروه از نظر سن حاملگی مشاهده نمی شود. (P-Value=0/111). میزان پره ترم بودن در خانمهای حامله دو قلو، 47 نفر نرمال و 19 نفر پره ترم بوده اند که اختلاف معنی داری بین دو گروه از نظر پره ترم بودن مشاهده نمی شود (P-Value=0/415). میانگین پاریتی خانمهای حامله دو قلو 6/0 (3-0) با انحراف معیار 8/0 بوده است که اختلاف معنی داری بین دو گروه از نظر پاریتی مشاهده نمی شود (P-Value=0/229). میانگین گراویتی خانمهای حامله دو قلو 7/1 (6-1) با انحراف معیار 1/1 بوده است که اختلاف معنی داری بین دو گروه از نظر گراویتی مشاهده نمی شود (P-Value=0/648). انواع پرزانتاسیون جنین خانمهای حامله دو قلو، شامل 90 نفر سفالیک، 36 نفر بریج و 6 نفر عرضی بوده است که اختلاف معنی داری بین دو گروه از نظر پرزنتاسیون جنین مشاهده نمی شود (P-Value=0/640). از نظر بستری و سزارین الکتیو خانمهای حامله دو قلو، 16 نفر از بیماران فاقد بستری و سزارین و 50 نفر دارای بستری و سزارین بوده اند که اختلاف معنی داری بین دو گروه از نظر بستری و سزارین الکتیو مشاهده نمی شود (P-Value=0/566). از نظر در د درد خانمهای حامله دو قلو تعداد 55 نفر فاقد درد و 11 نفر دارای درد بودند که اختلاف معنی داری بین دو گروه از نظر درد مشاهده نمی شود (P-Value=0/741). از نظر خونریزی خانمهای حامله دو قلو، 63 نفر از خانم ها فاقد خونریزی بوده و فق 3 نفر از آنها دارای خون ریزی بوده اند که اختلاف معنی داری بین دو گروه از نظر خونریزی مشاهده نمی شود (P-Value=0/999). از نظر نیاز به NICU 110 نفر از نوزادان نیازی نداشتند ولی 22 نفر از نوزادان نیاز به استفاده از NICU داشتند که اختلاف معنی داری بین دو گروه از نظر نیاز به NICU مشاهده نمی شود یعنی دو گروه مشابه هستند(P-Value=1/00). از نظر پارگی زودرس کیسه آب خانمهای حامله دو قلو، تعداد 54 نفر فاقد پارگی زودرس و 12 نفر دارای پارگی زودرس بودند که اختلاف معنی داری بین دو گروه از نظر پارگی زودرس کیسه آب مشاهده نمی شود (P-Value=0/523). جدول 1 - توزیع نمره آپگار دقیقه 1 و 5 خانمهای حامله دو قلو مراجعه کننده به بیمارستان آریا و 22بهمن دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد در سال های 1390 تا 1391
نتایج جدول فوق نشان می دهد که در دقیقه یک اختلاف آماری معنی داری در نمره اپگار مشاهده می شود اما این اختلاف در دقیقه پنج از نظر آماری معنی دار نیست(P-Value>0/05)
میانگین وزن جنین 2462/4 گرم (3900-1050) با انحراف معیار 3/508 بوده است که اختلاف معنی داری بین دو گروه از نظر وزن جنین مشاهده نمی شود (P-Value=0/845).
بحث:زایمان زودرس 12% کل زایمان ها را در بر می گیرد و احتمال عود آن در حاملگی های بعدی 8-6% می باشد. مراقبت از نوزادان پره ترم متولد شده هزینه های زیادی در بر دارد و کیفیت زندگی نوزادان نارس می تواند به علت ضعف های جسمانی و عقلانی پایین آید. زایمان پیش از موعد باعث افزایش موربیدیتی و مورتالیتی دوران نوزادی می شود. در مطالعات زیادی استفاده از پروژسترون در خانم های حامله تک قلو با سابقه زایمان پیش از موعد از بروز مجدد زایمان پره ترم جلوگیری کرده است. (3 و 4) یکی از علل بروز زایمان پیش از موعد حاملگی های چند قلو (بخصوص دو قلو) می باشد. تحقیقات زیادی به منظور یافتن راهی برای غربالگری یا پیشگیری از وقوع زایمان پیش از موعد در دوقلویی ها صورت گرفته است. از آنجائیکه دو قلویی یک فاکتور خطر برای بروز زایمان پیش از موعد است، در این مطالعه اثر پروژسترون را در جلوگیری از بروز زایمان پره ترم در حاملگی دو قلویی مورد بررسی قرار دادیم. در این مطالعه در مجموع 66 خانم با بارداری دو قلو مراجعه کننده به بیمارستان های آریا و 22 بهمن در دو گروه دریافت کننده پروژسترون و شاهد مورد بررسی قرار گرفتند. میانگین سنی خانم های مورد بررسی در گروه شاهد و دریافت کننده پروژسترون به ترتیب (34-21) 9/3±4/27 سال و (35-18) 4/4±5/26 سال بود. بین دو گروه از نظر سنی اختلاف معنی داری مشاهده نشد. یعنی دو گروه از نظر سنی مشابهند (427/0 =P). اما در بررسی توزیع جنسی 53% از گروه شاهد و 6/57% از گروه دریافت کننده پروژسترون را نوزادان دختر تشکیل می دادند و بقیه پسر بودند. دو گروه از نظر جنسیت نوزادان تفاوت معنی داری نشان ندادند (599/0 =P). سن بارداری در گروه شاهد 8/1±9/36 و در گروه مورد 3/1±6/36 هفته بود. دو گروه از نظر سن بارداری تفاوت معنی داری نشان ندادند. (111/0 =P). اما سن بارداری در مطالعه «سنات» 24 تا (6+) 31 هفته (13) «گرابمن» 22-16 هفته (14)، در مطالعه «تن» 35-22 هفته (15) بود. میانگین سن حاملگی در مطالعه «ثقفی» در گروه دریافت کننده پروژسترون 36 هفته و در گروه کنترل 32 هفته بود. (25) 2/24% از زایمان های گروه شاهد و 3/33% از زایمان های گروه دریافت کننده پروژسترون در مطالعه، پره ترم بودند که دو گروه تفاوت معنی داری از این بابت نشان ندادند. (665/0 =P). «سنات» هم در مطالعه ای که در سال 2013 در کشور فرانسه انجام داد، مشابه ما چنین نتیجه گیری کرد که درمان با 17 آلفاهیدروکسی پروژسترون کاپروات تغییر معنی داری در میزان زایمان پره ترم ایجاد نمی کند. (13) درمطالعه «گرابمن» که در سال 2012 در ایالات متحده آمریکا انجام شد، هم مشابه مطالعه ما میزان زایمان پره ترم بین گروه های 17-OHP و پلاسبو تفاوت معنی داری نشان نداد. (14) «تن» نیز در مطالعه خود که در سال 2012 در مالزی انجام داد، چنین نتیجه گیری کرد که تک دوز 17-OHPC در ترکیب با توکولیتیک نیفیدیپین جهت تهدید به زایمان پره ترم تک قلو، زایمان را به تأخیر نمی اندازد. (15) «کاریتیس» هم در مطالعه ای که در سال 2012 در پیتس بورگ روی 217 خانم با بارداری دوقلو انجام شد، گفت 17-OHPC ممکن است تأثیر معکوس بر سن بارداری در زمان زایمان در خانمهای باردار دو قلو بگذارد. (16) بر خلاف مطالعه ما و سایر مطالعات مشابه «گونزالز» در مطالعه خود که در سال 2010 در ایالات متحده آمریکا روی خانم های با بارداری تک قلو و سابقه یک نوبت یا بیشتر زایمان زودرس خود به خودی انجام داد، چنین نتیجه گیری کرد که 17-OHPC جهت پیشگیری از زایمان زودرس خودبخودی بدون توجه به سن بارداری در زودترین زایمان زودرس خودبخودی موثر است. (18) آقای «کومبز» هم در مطالعه خود که در سال 2011 در فلوریدای آمریکا روی 240 خانم باردار دوقلو انجام داد، گفت سن بارداری اصلی تحت تأثیر 17 هیدروکسی پروژسترون قرارندارد. (19) در مطالعه «درن والد» نیز که در سال 2010 در اوهایوی آمریکا روی خانم های با حاملگی دوقلو انجام شد، بازهم مشابه مطالعه ما تولد پیش از موعد بین دو گروه دریافت کننده 17 هیدروکسی پروژسترون و پلاسبو اختلاف معنی داری نشان نداد. (4) در مطالعه «بریری» هم که در سال 2009 در آمریکا روی 30 خانم با حاملگی دوقلو انجام شد، اختلاف معنی داری بین دو گروه شاهد و دریافت کننده پروژسترون در میزان تولد پیش از موعد مشاهده نشد. (3) بازهم مشابه سایر مطالعات و نتایج بدست آمده در مطالعه ما «رز» در پژوهش خود که در سال 2007 در بیرمنگهام آمریکا روی 661 خانم باردار با حاملگی دوقلو انجام داد، نشان داد که تجویز 17 هیدروکسی پروژسترون نمی تواند میزان پره ترم را در دوقلویی کاهش دهد. (6) «هارتی کنین سوری» همچنین در مطالعه اش که در سال 1980 روی 77 خانم با بارداری دوقلو انجام شد، نتیجه گیری کرد که تجویز 17-OHPC در پیشگیری از ریسک های نارسی مرتبط با بارداری دو قلو به نظر غیر موثر می آید. (7) «سالاری» هم در مطالعه مشابهی که در سال 1391 در کشور ایرانبر روی 100 زن باردار با علایم زایمان زودرس انجام داد، تفاوت معنی داری بین دو گروه دریافت کننده پروژسترون و ایزوکسوپرین درمیزان زایمان زودرس مشاهده نکرد. (20) اما این بار بر خلاف نتایج بدست آمده در مطالعه ما «ثقفی» در پژوهش خود که در سال 1390 در کشور ایران روی 100 خانم باردار با سابقه زایمان زودرس انجام داد، چنین نتیجه گیری کرد که تزریق هفتگی آمپول 17 هیدروکسی پروژسترون کاپروات به خانم های بارداری دارای سابقه زایمان زودرس باعث کاهش میزان زایمان زودرس می شود. (21) در مطالعه «اکبری» هم که در سال 1388 در کشور ایران بر روی 150 خانم حامله تک قلو، بدون علایم و نشانه های زایمان زودرس که در خطر بالا برای زایمان زودرس بودند انجام شد، زایمان زودرس در کمتر از 37 هفته حاملگی در 9/31% خانم های گروه کنترل و در 6/11% گروه دریافت کننده پروژسترون دیده شد. (22) بهادری هم در مطالعه خود که در سال 1387 در کشور ایران روی زنان بارداری که با علایم تهدید به زایمان زودرس انجام داد، گفت استفاده از شیاف پروژسترون زایمان زودرس را مهار می کند. (23) دو گروه مورد مطالعه ما ازنظر نوبت پاریتی مورد بررسی قرار گرفتند که میانگین آن در گروه مورد 9/0±7/0 و در گروه شاهد 7/0±5/0 بود و تفاوت معنی داری بین دو گروه مشاهده نشد. (229/0 =P). همچنین اختلاف معنی داری بین دو گروه از نظر گراویتی مشاهده نمی شود (648/0= p). تجویز پروژسترون ارتباط معنی داری با پرزانتاسیون جنین نشان نداد. بطوریکه دو گروه تفاوت معنی داری از این لحاظ نشان ندادند. (64/0= P) در مطالعه ما زایمان در 8/78% خانم های گروه شاهد و 7/72% گروه دریافت کننده پروژسترون الکتیو بود. دو گروه از این نظر تفاوت معنی داری نشان ندادند (566/0= P). 2/18% از مادران گروه شاهد و 2/15% از گروه مورد، درد را گزارش کردند، در این مورد هم تفاوت معنی دار نبود (741/0= P). تنها یکی از خانم های گروه شاهد و 2 نفر در گروه دریافت کننده پروژسترون با شکایت خونریزی مراجعه داشتند که باز هم دو گروه تفاوت معنی داری نشان ندادند (999/0= P) نیاز به بخش مراقبت های ویژه نوزادان در 3/83% نوزادان هر یک از دو گروه کنترل و پروژسترون مشاهده نشد اما در 7/16% (11= n نوزاد) نیاز به بستری در NICU دیده شد که دو گروه کاملا مشابه بودند و تفاوت معنی داری دیده نشد (1= P). البته با توجه به مشابه بودن میزان زایمان زودرس در دو گروه این نیاز به بستری مشابه هم تا حد زیادی قابل انتظار بود. 2/21% از افراد گروه شاهد و 2/15% از گروه دریافت کننده پروژسترون با شکایت پارگی زودرس کیسه آب مراجعه کردند که تفاوت دو گروه مورد مطالعه معنی دار نبود (523/0= P) تفاوت آپگار دقیقه یک بین دو گروه معنی دار بود (7/0± 6/8 در گروه شاهد و 6/0 ± 9/8 در گروه پروژسترون (011/0= P)). اگر چه تفاوت آپگار دقیقه پنجم معنی دار نبود (6/0± 5/9 در گروه شاهد و 7/0± 6/9 در گروه پروژسترون 599/0= P) وزن نوزاد نیز بین دو گروه مورد مقایسه واقع شد که دو گروه مورد (6/488± 5/2449 گرم) و شاهد (gr 8/530± 3/2475) اختلاف معنی داری نشان ندادند(845/0= p) در مطالعه «گرابمن» هم تفاوت معنی داری در عوارض نوزادی بین دو گروه مورد مطالعه مشاهده نشد (7% در مقابل 1/9%) (14) در مطالعه تن هم همانند مطالعه ما نتایج نوزادی مشابه بود (15). در مطالعه انجام شده توسط «هارتی کینن سوری» باز هم مشابه نتایج بدست آمده در مطالعه ما وزن تولد و نتایج نوزادی در هر دو گروه دریافت کننده پروژسترون و پلاسبو مشابه بود (7). در مطالعه «سالاری» هم مشابه مطالعه ما دو گروه از لحاظ متوسط فاز نهفته تا زایمان، متوسط سن حاملگی زمان زایمان، عود زایمان زودرس، وزن زمان تولد نوزاد، بستری نوزادان در بخش مراقبت های ویژه نوزادان و زردی نوزادی یکسان بودند. (20) اما بر خلاف نتایج بدست آمده در مطالعه ما و اغلب مطالعات مشابه در بررسی انجام شده توسط «ثقفی» وزن نوزادان به دنیا آمده در گروه کنترل 2299 گرم و در گروه دریافت کننده پروژسترون 2695 گرم بود که از نظر سن حاملگی و وزن زمان تولد بین دو گروه اختلاف معنی داری وجود داشت (05/0p<) (21). شاید علت این تفاوت نتیجه گیری مدت طولانی تر تجویز پروژسترون در مطالعه ثقفی باشد (در مطالعه ما هفته 30-12 و در مطالعه وی 37-16). «اکبری» نیز با «ثقفی» موافق بود و طبق نتایج بدست آمده در مطالعه وی سندرم زجر تنفسی، وزن کم زمان تولد، نیاز به دستگاه مکانیکی، نیاز به بستری در NICU، نیاز به اکسیژن حمایتی و آپگار نوزاد هنگام تولد به طورمعنی داری بین دو گروه متفاوت بود (01/0p<)(22). در مطالعه «بهادری» هم سندرم زجر تنفسی، وزن کم زمان تولد به طور معنی داری بین دو گروه متفاوت بود، اما هیچگونه تفاوتی در بستری در NICU و عفونت های نوزادی بین گروه دریافت کننده پروژسترون و گروه کنترل وجود نداشت. (23) و اما اختلاف نتیجه گیری ها با «اکبری» و «بهادری» می تواند در روش تجویز دارو باشد که در آن مطالعات به صورت شیاف و روزانه در مطالعه ما تزریقی و هفتگی تجویز شده بود. نتیجه گیری:در مطالعه ما در نهایت تجویز 17 هیدروکسی پروژسترون کاپروات منجر به کاهش معنی دار زایمان زودرس در خانم های با بارداری دوقلو در مقایسه با خانم های گروه کنترل نشد. همچنین دو گروه تفاوت معنی داری در سن حاملگی بستری نوزادان در بخش مراقبت های ویژه نوزادان، پرزانتاسیون جنین، وزن تولد نوزاد درد و خونریزی مادر نشان ندادند. تنها آپگار نوزادان گروه دریافت کننده پروژسترون در دقیقه اول به طور معنی داری بالاتر از گروه کنترل بود (011/0= P) و این در حالی بود که آپگار دقیقه 5 نوزادان دو گروه تفاوت معنی داری نشان نداد. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مراجع | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 11,752 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,935 |