نقش واسطه‌ای خلاقیت فردی در رابطه‌ کنجکاوی با بهزیستی روان‌شناختی و افسردگی

روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی

مقاله 6، دوره 13، شماره 51، فروردین 1396، صفحه 297-308   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

منا جمال‌آبادی¹؛ مرتضی مرادی^{* 2}؛ صدیقه شهاب‌زاده³

¹کارشناس‌ارشد مدیریت آموزشی

²دانشجوی دکتری

³کارشناس‌ارشد روان‌شناسی بالینی

چکیده

هدف این پژوهش تعیین رابطه ­کنجکاوی با بهزیستی روان­شناختی و افسردگی با توجه به نقش واسطه­گری خلاقیت فردی بود. 391 دانشجوی مقطع کارشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز در سال تحصیلی 95-1394 بر اساس نمونه­برداری تصادفی خوشه­ای چند مرحله­ای انتخاب شدند و به مقیاس­های کنجکاوی (کاشدان، رز و فینچام، 2004)، خلاقیت فردی (رابیتزچک، 1998)، بهزیستی روان­شناختی (ریف، 1989) و افسردگی (بک، استیر و براون، 1966) پاسخ دادند. مدل پیشنهادی­ با روش مدل­سازی معادلات ساختاری ارزیابی شد. یافته­ها نشان داد کنجکاوی اثرمستقیم بر بهزیستی روان­شناختی و افسردگی دارد و به‎طور غیرمستقیم از طریق خلاقیت فردی منجر به افزایش بهزیستی روان­شناختی و کاهش افسردگی می‎شود. بر این اساس خلاقیت فردی نقش واسطه­ای در رابطه­ کنجکاوی بابهزیستی روان‎شناختی و افسردگی ایفا می‌کند. این یافته بر نقش مستقیم و غیرمستقیم ویژگی­شناختی در تحقق توانایی‌های بالقوه در ارتقای سلامت و بهزیستی روانی تأکید دارد.

کلیدواژه‌ها

کنجکاوی؛ خلاقیت فردی؛ بهزیستی روان‌شناختی؛ افسردگی

مراجع

بیانی، ع. محمدکوچکی، ع. و بیانی، ع. (1387). روایی و اعتبار مقیاس بهزیستی روان‌شناختی ریف. مجله­­ روان‌پزشکی و روان‌شناسی بالینی، 14(2)، 151-146.

پیوسته­گر، م. دستجردی، ا. و دهشیری، غ. (1389). رابطه خلاقیت و بهزیستی ذهنی در دانشجویان. مجله­­ علوم رفتاری، 4 (3)، 213-207.

رجبی، غ. و کارجوکسمایی، س. (1391). کفایت شاخص­های روان­سنجی نسخه فارسی پرسشنامه افسردگی بک- ویرایش دوم (BDI-II). فصلنامه­­ اندازه­گیری تربیتی، 3(10)، 157-139.

مرادی، م. و چراغی، ا. (1394). رابطه حمایت‌های اجتماعی با بهزیستی روان‌شناختی و افسردگی: نقش واسطه­ای حرمت­خود و نیازهای اساسی روان‌شناختی. فصلنامه­­ روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی،11(43)، 312-297.

مرادی، م.، باقرپور، م.، حسنوند، م. و رضاپور، م. (1395). نقش واسطه­ای حرمت­خود و عواطف مثبت و منفی در رابطه­ تاب­آوری و بهزیستی روان­شناختی. فصلنامه­­ روان‌شناسی تحولی: روان­شناسان ایرانی، 12(47)، 305-289.

مرادی­سروش، م. (1388). بررسی ارتباط صفات انگیزشی، سرمایه اجتماعی سازمانی و جهت­گیری مذهبی با عملکرد شغلی کارکنان مراکز تولیدی. پایان­نامه­ کارشناسی ارشد روان­شناسی عمومی، دانشکده­­ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی.

Achenbaum, W. A. (2009). A met historical perspective on theories of aging. In V. L. Bengtson, D. Gans, N. M. Putney & M. Silve, Handbook of theories of aging (2nd ed., pp. 25-38). New York: Springer.

Alloy, L. B., Abramson, L. Y., Keyser, J., Gerstein, R. K., & Sylvia, L. G. (2008). Negative cognitive style. In K. S. Dobson, & D. J. A. Dozois (Eds.), Risk factors in depression (pp. 237-262). San Diego, CA, US: Elsevier Academic Press.

Al-Musawi, N. M. (2001). Psychometric properties of the Beck Depression Inventory-II with University students in Bahrain. Journal of Personality Assessment, 77, 568-579.

Beck, A. T., Steer, R. A., & Brown, G. K. (1966). Beck Depression Inventory 2nd Edition Manual. The Psychological Corporation, San Antonio.

Beck, A., Steer, R., & Garbin, M. (1988). Psychometric properties of the Beck Depression Inventory: Twenty-five years of evaluation. Clinical Psychology Review, 8(1), 77-100.

Burns, R. A., & Machin, M. A. (2010). Identifying gender differences in the independent effects of personality and psychological well-being on two broad affect components of subjective well-being. Personality and Individual Differences, 48, 22-27.

Čavojova, V., & Sollar, T. (2007). The Curiosity and Exploration Inventory: Structure and reliability. Studies Psychological, 49(1), 89-100.

Dierendonck, D. (2005). The construct validity of Ryff Scale of Psychological Well-Being its extension with spiritual well-being. Personality and Individual Differences, 36, 629-643.

Fay, D., & Michael, F. (2001). The concept of personal initiative: An overview of validity studies. Human Performance, 14(1), 97-124.

Gamboa, J. P., Gracia, F., Ripoll, P., & Peiro, J. M. (2009). Employability and personal initiative as antecedents of job satisfaction. The Spanish Journal of Psychology, 12(2), 632-640.

Greenglass, E. R. (2005). Proactive coping, resources and burnout: Implications for occupational stress. In A. G. Antoniou & C. L. Cooper (Eds.), Research companion to organizational health psychology (pp. 503–515). London, UK: Edward Elgar.

Harrison, S. H., Sluss, D. M., & Ashforth, B. E. (2011). Curiosity adapted the cat: The role of trait curiosity in newcomer adaptation. Journal of Applied Psychology, 96(1), 211-220.

Jovanovic, V., & Dragana, B. (2012). Did curiosity kill the cat? Evidence from subjective well-being in adolescents. Personality and Individual Diffe-rences, 52(3), 380-384.

Kahneman, D., Diener, E., & Schwarz, N. (1999). Well-being: The foundations of hedonic psychology. New York: Russell Sage Foundation.

Kapci, E. G., Uslu, R., Turkcapar, H., & Karaoglan, A. (2008). Beck Depression Inventory II: Evaluation of the psychometric properties and cut-off points in a Turkish adult population. Depression and Anxiety, 25, 104-110.

Kashdan, T. B., & Steger, M. F. (2007). Curiosity and pathways to well-being and meaning in life: Traits, states, and everyday behaviors. Motivation and Emotion, 31(3), 159-173. Jovanovich, V., & Dragana, B. (2012). Did curiosity kill the cat? Evidence from subjective well-being in adole-scents. Personality and Individual Differences, 52(3), 380-384.

Kashehdan, T. B., Rose, P., & Fincham, F. D. (2004). Curiosity and exploration: Facilitating positive subjective experience and personal growth oppor-tunities. Journal of Personality Assess-ment, 82 (3), 291-305.

Kessler, R. C., Berglund, P., Demler, O., Jin, R., & Walters, E. E. (2005). Lifetime prevalence and age of onset distributions of DSM-IV disorders in the national comorbidity survey replication. Archives of General Psychiatry, 62 (6), 593-602.

Loewenstein, G. (1994). The psychology of curiosity: A review and reinterpretation. Psychological Bulletin, 116(1), 75-98.

Maslow, A. (1970). Motivation and personality. New York: Harper and Row.

Masten, A. S. (2014). Invited commentary: Resilience and positive youth development frameworks in developmental science. Journal of Youth and Adolescence, 43, 1018-1024.

Matha, K. R. (2004). Examining the relationships between motivational traits and counterproductive work behaviors. M.A thesis Graduate Faculty of the Louisiana State University.

Megan, E. B., & Trent, A. P. (2011). Psychological well-being and the body dissatisfaction–bulimic symptomatology relationship: An examination of moderators. Eating Behaviors, 12, 233–241

Nezlek, J. B., Hampton, C. P., & Shean, G. D. (2000). Clinical depression and day-to-day social interaction in a community sample. Journal of Abnormal Psychology, 109, 11-19.

Nezlek, J. B., Imbrie, M., & Shean, G. D. (1994). Depression and everyday social interaction. Journal of Personality and Social Psychology, 67, 1101-1111.

Park, N., Peterson, C., & Seligman, M. E. P. (2004). Strengths of character and wellbeing. Journal of Social and Clinical Psychology, 23(5), 603-619

Pemberton, R., & Wainwright, T. (2014). The end of mental illness thinking? International Journal of Clinical and HealthPsychology, 14, 216-220.

Peterson, C., Ruch, W., Beermann, U., Park, N., & Seligman, M. E. P. (2007). Strengths of character orientations to happiness, and life satisfaction. Journal of Positive Psychology, 2, 149-156.

Piaget, J., & Inhelde, B. (1993). Psychologia dieťaťa. Bratislava: SOFA. Style. In K. S. Dobson, & D. J. A. Dozois (Eds.), Risk factors in depression (pp. 237-262). San Diego, CA, US: Elsevier Academic Press.

Preacher, K. J., & Hayes, A. F. (2008). Spss macro multiple mediation written by Andrew, F., & Hayes, A. F. The Ohio state university. http://www.comm.ohio-state.edu/ahayes/.

Reio, J. T. G., & Callahan, J. L. (2004). Affect, curiosity, and socialization-related learning: A path analysis of antecedents to job performance. Journal of Business and Psychology, 19(1), 3-22.

Robitschek, C. (1998). Personal growth initiative: The construct and its measure. Measurement and Evaluation in Counseling and Development, 30, 183-198.

Ryff, C. D. (1989). Happiness is everything or is it? Explorations on the meaning of psychological wellbeing. Journal of Personality and Social Psychology, 57, 1069-1081.

Ryff, C. D. (1995). Psychological well-being in adult life. Current Directions in Psychological Science, 4, 99-104.

Ryff, C. D., & Singer, B. H. (2006). Best news yet on the six-factor model of well-being. Social Science Research, 35, 1103-1119.

Ryff, C. D., Singer, B. H., & Love, G. D. (2004). Positive health: Connecting well-being with biology. Philosophical Transactions of the Royal Society of London, 359, 1383-1394.

Silvia, P. J. (2005). What is interesting? Exploring the appraisal structure of interest. Emotion, 5, 89-102.

Silvia, P. J. (2008). Appraisal components and emotion traits: Examining the appraisal basis of trait curiosity. Cognition and Emotion, 22, 94-113.

Snyder, C. R., & Lopez, S. L. (2002). The handbook of positive psychology. New York: Oxford University Press.

Sohl, S. J., & Moyer, A. (2009). Refining the conceptualization of an important future oriented self-regulatory behavior: Proactive coping. Perso-nality and Individual Differences, 47(2), 139-144.

SolIbarra-Rovillard, M., & Kuiper, N. A. (2011). Social support and social negativity findings in depression: Perceived responsiveness to basic psychological needs. Clinical Psychology Review, 31, 342-352.  

Spielberger, C. D., & Starr, L. M. (1994). Curiosity and
exploratory behavior. In H. F. O’Neil, Jr. & M. Drillings (Eds.), Motivation: Theory and research. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.

Stroppa, C., & Erika, S. (2011). International assignments: The role of social support and personal initiative. International Journal of Intercultural Relations, 35(2), 234-245.

Taris, T. W., & Wielenga-Meijer, E. G. (2010). Workers’ personal initiative as a moderator of the relations between job characteristics and well-being. Psychological Reports, 107(1), 255-264.

Voss, H. G., & Keller, H. (1983). Curiosity and exploration: Theories and results. New York: Academic Press.

Wang, H., & Li, J. (2015). How trait curiosity influences psychological well-being and emo-tional exhaustion: The mediating role of personal initiative. Journal of Personality and Individual Differences, 75, 135-140.

Wright, T. A., & Walton, A. P. (2003). Affect, psychological well-being and creativity: Results of a field study. Journal of Business and Management, 62, 55-73.

Wu, C., & Parker, S. K. (2012). The role of attachment styles in shaping proactive behavior:  An intra-individual analysis. Journal of Occu-pational and Organizational Psychology, 85(3), 523-530.