ارزیابی وضعیت کتابخانه‌های مدارس ابتدایی منطقه ‌5 ‌تهران و میزان مطابقت آن با استاندارد‌های ایفلا

دانش شناسی

مقاله 5، دوره 10، شماره 36، خرداد 1396، صفحه 49-62   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

مجید قاسمی^{* 1}؛ وحیده نامداری²؛ کیوان صالحی³

¹دانشجوی کارشناسی ارشد تحقیقات آموزشی دانشگاه تهران

²دانشجوی ارشد دانشگاه تهران

³استادیار دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران

چکیده

   هدف: پژوهش حاضر با هدف، ارزیابی میزان انطباق وضعیت موجود کتابخانه‌های آموزشگاهی مقطع ابتدایی منطقه 5 تهران با استانداردهای کتابخانه‌های مدارس (ایفلا) به انجام رسیده است.
روش پژوهش: این پژوهش از نوع توصیفی و به روش پیمایشی است. از بین 120 مدرسه ابتدایی (دولتی) منطقه 5 شهر تهران، 30 کتابخانه آموزشگاهی به صورت در دسترس، شامل15 مدرسه پسرانه و 15 مدرسه دخترانه، انتخاب گردید. برای گردآوری داده‌ها از پرسش‌نامه‌ای محقق‌ساخته که از ویژگی‌های فنی (روایی و اعتبار) مناسبی برخوردار بود استفاده گردید. تحلیل داده‌ها با استفاده از شاخص‌های توصیفی، نظیر میانگین، فراوانی و درصد انجام شد.
یافته ها: یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که کتابخانه‌های مورد مطالعه فاصله خیلی زیادی با استانداردهای ایفلا دارد. نتایج در هفت بخش به صورت  زیر به دست آمد: رسالت و خط‌مشی (57 درصد)، فضا و تجهیزات (87/30 درصد) و مجموعه کتاب‌های موجود (78/47 درصد)، بودجه (38 درصد) و نیروی‌انسانی (کتابدارمتخصص33/3درصد)، خدمات و فعالیت‌ها (92/62 درصد) و ترویج خدمات و ارتقاء یادگیری (78/67‌درصد).
نتیجه گیری:  نتایج نشان داد که کتابخانه­های آموزشگاهی در هیچ یک از بخش­های مورد مطالعه در حد استانداردهای ایفلا نبوده، ولی بخش خدمات و ترویج و تبلیغ خدمات، وضعیت قابل قبولی نسبت به سایر بخش­ها داشته و بخش نیروی انسانی، به دلیل وضعیت اسفناک آن نیازمند توجه خاصی است.

کلیدواژه‌ها

کتابخانه‌آموزشگاهی؛ منطقه 5 تهران؛ استانداردهای ایفلا؛ ارزیابی؛ مدارس ابتدایی؛ کیفیت کتابخانه‌ها

مراجع

استاندارهای کتابخانه‌های مدارس: برگرفته از رهنمودهای ایفلا و یونسکو درباره کتابخانه‌های مدارس. (1384). تهران: سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.

بیرانوند، ع.؛ حاجی‌شمسایی، ع.؛ مروجی، س. (1390). بررسی وضعیت کتابخانه‌های آموزشگاهی مقطع ابتدایی شهر شیراز و مطابقت آن با استانداردهای ایفلا. فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی، 5(3)، 9-29.

بیگدلی، ز؛ جمشیدی، ن. (1393). ارزیابی کتابخانه‌های آموزشگاهی مقطع متوسطه استان کرمانشاه بر پایه استانداردهای ایفلابرای کتابخانه‌های آموزشگاهی. مطالعات ملی کتابداری و ساماندهی اطلاعات، 25(1)، 6-22.

جمشیدی، ن. (1386). بررسی وضعیت کتابخانه‌های آموزشگاهی مقطع متوسطه استان کرمانشاه و مقایسه آن با استاندارد‌های ایفلا برای کتابخانه‌های آموزشگاهی به منظور ارائه راه‌کارهایی جهت بهینه سازی وضعیت آنها. پایان نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی، دانشگاه شهید چمران اهواز.

دایره المعارف کتابداری و اطلاع رسانی (1385). کتابخانه‌های آموزشگاهی. تهران: کتابخانه جمهوری اسلامی ایران.

دمیرچی‌لو، م.؛ غفاری، م.؛ علی‌بیگ، م.ر.؛ حسینی، ف. (1388). بررسی وضعیت مجموعه‌سازی درکتابخانه‌های آموزشگاهی دبیرستان‌های دولتی شهرتهران درسال‌تحصیلی88-1387. پیام کتابخانه، 15(2)، 77-95.

رضایی شریف، ع.؛ گنجی، م.؛ حاجلو، ن. (1390). نقش کتابخانه‌های آموزشگاهی در پیوند با مدرسه و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان. تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی، 56، 57-73.

شرافتی، ث. (1383). وضعیت کتابخانه‌های آموزشگاهی (مقطع متوسطه) استان کهگیلویه و بویراحمد. فصلنامه کتاب، 15(1)، 145-153.

صمدی علی نیا، ر.؛ سپهر، ف.؛ بزرگی، ا.ا. (1385). بررسی وضعیت کیفی کتابخانه‌های دبیرستانی شهر اصفهان از لحاظ مدیریت، نیروی انسانی، بودجه، منابع و فضا و تجهیزات در بدنه آموزش و پرورش در سال‌تحصیلی 1385-1384. فصلنامه رشد، 6 (3)، 11-13.

عمویی اوجاکی، ع.و. (1381). بررسی کتابخانه‌های دبیرستانی مناطق شهری استان مازندران در سال‌تحصیلی 1380-1379. پایان نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی، دانشگاه شیراز .

غیاثوند، ا.؛ دهکریان، پ. (1388). سنجش کیفیت خدمات کتابخانه‌های عمومی وابسته به شهرداری تهران. فصلنامهکتابداریواطلاعرسانی، 1(15)، 73-57.

فضیلت، م.؛ فهیم‌نیا، ف. (1389). بررسی روابط بین ویژگی‌های عناصر مدرسه با وضعیت کتابخانه‌های آموزشگاهی تهران.  تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی، 44(52)، 33-44.

مروجی، س.؛ شعبانی، ا.؛ حسینی، س. (1389). بررسی وضعیت کتابخانه‌های مراکز پیش دانشگاهی شهر اراک و مقایسه آن با استانداردهای کتابخانه‌های مدارس. فصلنامه دانش شناسی، 3(10)، 71-80.

نشاط، ن.؛ حری، ع. (1385). کتابخانه آموزشگاهی در مدرسه کتابخانه- مدار. تهران: شبکه کتاب چاپار .

 

 

هنری، ج.؛ هی، ل.؛ ابرگ، د. نقش مدیر در مدرسه‌ای با محیط سواد اطلاعاتی: یافته های یک طرح پژوهشی بین‌المللی. ترجمه علی مزینانی (1383). گزیده مقالات ایفلا. تهران: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران.

Burgin, R., & Paulette Brown, B. (2003). An essential connection: How quality school library media programs improve Student achievement in North Carolina. Retrieved May 27, 2014.  fram: http://www.Scholastic.com/library publishing.

Clark, CH. (2010). Linking school libraries and literacy. Retrieved June 24, 2014, from://www.Literacytrust.org.uk/research

Coish, D. (2005). Canadian School Libraries and Teacher – Librarian: TheResults. Information and Communications Technologies in SchoolsSurvey: studies Statistics Canada. Retrieved September 8, 2014.fram: http: //www.statcan.ca/english/research/81-595-MIE/81-595-MIE2005028.pdf

Harvey, C. A. (2006). Impacting School improvement. Library Media Connection, 24(6): 20-21. fram: http://www.eric.ed.gov/ERICWebPortal/Home. Portal? Retrieved July, 21, 2014.

Kumar, D. (2010). Reading habits of senior secondary students at Allahabad city, India. Retrieved February, 21, 2014. from: http://digitalcommons, Unl.edu/libphilprac.

Loertscher, D. (2008). Flip This Library: School Libraries Need a Revolution. School libraryjournal, 54(11): 46-48. Retrieved August 2014.

Molineau, R. (2007). How Teacher /Librarian Collaboration Can Support StudentLearning. Focus On. Educational Research Service

Prasad, B. K. (2003). Encyclopedia of Teaching of Library Science. New Delhi, 1(2).

Rafste, E., & Satre, T. (2005). Tove Pemmer. Norwegian policy. empowering school  libraries, Ifla, Oslo. 4.   

Stephens, J. (2005). School Libraries: Are they Places to Leam or Places to Socialize? Students Use of the school Library in Norway. Evidence based Library and information practice, 1 (2): 64-66.

Todd, R. J. (2005). Report of the delaware school library survey. Retrieved March 12, 2014. from: http://www. Lib. Udel.edu/taskforce/phasetwo.do

Williams, D. (2001). Impact of school library services on achievement and learning in primary schools: Critical literature review of the impact of school library provision on achievement and learning in primary level students. School of Information and Media, 26(8): 32-35.