مبانی فقهی و احکام عزاداری در اسلام

فقه و تاریخ تمدّن

مقاله 5، دوره 3، شماره 1، فروردین 1396، صفحه 131-153

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

حسین عینی¹؛ عصمت سوادی^{* 2}

¹گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران

²گروه معارف اسلامی، واحد تهران غرب، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی

چکیده

مرگ عزیزان اتفاق ناگواری است و این گونه حوادث تأثیر شگرفی در روحیه و احساسات انسان‌ها دارد. مراسم عزاداری در طول تاریخ با توجه به خواستگاه تربیتی، قبیله‌ای و تنوع فرهنگ، ادیان و باورهای مذهبی اشکال و نمودهای متنوع به خود گرفته ولی حقیقت همه آنها یکی است. عزاداری با اهداف گوناگون از جمله بیان اندوه ناشی از یک حادثه ناگوار و ابراز همدردی و دعوت به صبر برای مصیب دیده وزنده نگه داشتن یاد وخاطره بزرگان و الگو قراردادن مسیرهای درست می‌باشد. ما در این مقاله، به روش کتابخانه‌ای واسنادی به دنبال این مطلب هستیم که با بررسی آیات قرآن کریم، سیره و دستورات نبی مکرم اسلام (ص) و احادیث وارده شده از خلفا و معصومین (ع) ثابت کنیم که برخلاف ادعای برخی از گروه‌ها مانند وهابیت، اصل عزاداری مورد تأیید همه مذاهب اسلامی می‌باشد؛ و بازتاب این نوشتار که یک پژوهش کاربردی است، تحلیل این مساله است که فرق مختلف اسلامی از عزاداری به‌عنوان سنت یاد می‌کنند و تنها در بعضی ازمصادیق و روش‌های آن است که این گروه‌ها دارای اختلاف آرا می‌باشند. اصل عزاداری مشروع می‌باشد وآیات قرآن، سیره پیامبر و اهل بیت ایشان و همچنین اخبار، موید آن است. پیشنهاد کلیدی ما اینست که الگو عزاداری می‌تواند از ادیان و جوامع مختلف به عاریه گرفته شود، تا زمانی‌که بر اصل و محتوا لطمه نزند. حد عزاداری را عقل و شرع تعیین می‌کند و نباید شعور بر شور غلبه کند و اگر موجب وهن شود مردود است.

کلیدواژه‌ها

عزا؛ جزع؛ شعائر؛ بکاء؛ لطم