آسیب‌شناسی انتخاب و پایداری اعضای هیات‌علمی در دانشگاه ‌آزاد اسلامی با رویکرد راهبردی

پژوهش های مدیریت راهبردی

مقاله 2، دوره 23، شماره 64، خرداد 1396، صفحه 27-48   

نوع مقاله: علمی _ پژوهشی

نویسندگان

نبی اله محمدی¹؛ رضا نجف بیگی^{* 2}؛ مرتضی موسی خانی²؛ اکبر عالم تبریز³

¹دانش‌آموخته دکتری مدیریت دولتی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی تهران

²استاد گروه مدیریت دولتی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی تهران

³استاد مدیریت صنعتی، دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

پژوهش حاضر با هدف «آسیب‌شناسی انتخاب و پایداری اعضای هیات‌علمی در دانشگاه‌ آزاد اسلامی با رویکرد راهبردی» اجرا شده است. جامعه آماری پژوهش اعضای هیات‌علمی دانشگاه­ آزاد اسلامی است. نوع تحقیق از بعد هدف توصیفی، از بعد زمان، مقطعی و از بعد مخاطب استفاده‌کننده، کاربردی محسوب می‌شود. بر اساس مدل راهبردی انتخاب و پایداری اعضای هیئت‌علمی محمدی و همکاران (1395)، برای گردآوری داده‌ها از روش پیمایشی و از ابزار پرسشنامه بسته استفاده‌شده است. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه، با نظر خبرگان بررسی و تائید شد. به‌منظور بررسی پایایی پرسشنامه به کمک نرم‌افزار SPSS ضریب آلفای کرونباخ پرسشنامه 97 درصد به دست آمد. جهت تعیین وضعیت مطلوب، با استفاده از جدول مورگان اندازه نمونه 360 نفر تعیین شد و از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای استفاده گردید. برای سنجش میزان توجه به هر یک از معیارها در انتخاب اعضای هیات‌علمی، از نظرات خبرگان دانشگاه‌ مورد مطالعه که حداقل ۳ جلسه در کارگروه جذب اعضای هیات‌علمی مشارکت کرده بودند، با روش نمونه‌گیری هدفمند استفاده گردید. برای تشخیص نرمال بودن توزیع داده‌ها از آزمون کلموگروف – اسمیرنف استفاده گردید که نتایج این آزمون برای همه متغیرها، بیشتر از ۵/۰ (۰٫۰۵p >) به دست آمد؛ لذا از آزمون t زوجی برای بررسی شکاف بین وضعیت موجود و مطلوب استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که در دانشگاه آزاد اسلامی اختلاف بین وضعیت موجود و وضعیت مطلوب، برای متغیرهای دانش تخصصی، مهارت‌های تدریس، مهارت‌های ارتباطی و رهبری، مهارت‌های مکمل، خدمات پژوهشی و فناوری، جمع‌گرایی، ویژگی‌های شخصیتی و ویژگی‌های اخلاقی، معنادار است؛ اما برای متغیرهای خدمات حرفه‌ای (علمی- اجرایی) و معیارهای دینی معنادار نبود.

کلیدواژه‌ها

آسیب‌شناسی؛ مدیریت منابع انسانی؛ مدل راهبردی انتخاب و پایداری

مراجع

اجتهادی، مصطفی، قورچیان، نادرقلی، جعفری، پریوش و شفیع‌زاده، حمید، (1390)، شناسایی ابعاد و مؤلفه‌های بهسازی اعضای هیئت‌علمی به‌منظور ارائه یک مدل مفهومی، فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، شماره 62، صص 46-21.

آرمسترانگ، مایکل، مدیریت استراتژیک منابع انسانی، ترجمه سید محمد اعرابی و داوود ایزدی، (1384)، تهران، نشر دفتر پژوهش‌های فرهنگی.

آشوک، چاندا و شیلپا، کبرا، راهبرد منابع انسانی:‌ معماری تغییرات، ترجمه حسن رنگریز و عباسعلی حاجی کریمی، (1384)، تهران، شرکت چاپ و نشر بازرگانی.

آیین‌نامه ارتقای مرتبه اعضای هیات‌علمی موسسه‌های آموزشی و پژوهشی، شورای عالی انقلاب فرهنگی، مصوب جلسه 679 مورخه 1389/10/14.

آئین‌نامه استخدامی اعضای هیات‌علمی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی، پژوهشی و فناوری، ابلاغیه 1390/12/27.

برمن، ایوان و همکاران، مدیریت منابع انسانی در بخش دولتی-تناقص‌ها، فرایندها و چالش‌ها، ترجمه دکتر سید نقوی، میرعلی و عباس زاده، حسن، (1388)، تهران، انتشارات مه­کامه.

پندار پور فرد، سعید، (1392)، شایسته‌سالاری در انتخاب عضو هیات‌علمی برتر با رویکرد تکنیک تصمیم‌گیری چند معیاره - مطالعه موردی دانشگاه شاهرود، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، ‌واحد شاهرود.

توکلی دارستانی، شقایق و مرادی، شهباز، (2009)، آسیب‌شناسی مدیریت منابع انسانی با هدف بهبود و توسعه، فصلنامه مدیریت منابع انسانی در صنعت نفت، موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی، شماره 4.

رحیمی، محمدرضا، معیارهای گزینش نیروی انسانی از منظر امام علی (ع)، مجله کوثر معارف، تابستان 1389، شماره 14.

سنجقی، محمدابراهیم، فرهی بو زنجانی، برزو و شمس احمر، مهران، آسیب‌شناسی نظام نگهداری منابع انسانی با رویکرد راهبردی و ارائه الگوی مناسب (مطالعه موردی در یک سازمان دفاعی)، فصلنامه راهبرد دفاعی، سال نهم، شماره 34، پائیز1390.

سند چشم جمهوری اسلامی ایران در افق 1404 هجری شمسی، ابلاغیه 1382.

 سیاست‌های کلی نظام اداری در ۲۶ بند، ابلاغ توسط رهبر ایران به روسای قوای سه‌گانه و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام و رئیس ستاد کل نیروهای مسلح، 1389.

 سید جوادین، سید رضا، (1392)، برنامه‌ریزی نیروی انسانی، چاپ هفتم، انتشارات نگاه دانش.

عباسپور، عباس، (1381)، مقایسه کارکردهای مدیریت منابع انسانی دانشگاه تهران با آخرین کارکردهای مدیریت استراتژیک منابع انسانی و طراحی و تبیین مدل فرآیند بهینه برای آن، دانشگاه تهران، دانشکده مدیریت، پایان‌نامه دکتری، به راهنمایی اسفندیار سعادت.

 قارون، م، تحلیلی بر تحولات نظام پرداخت حقوق و مزایای اعضای هیئت‌علمی، فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، دوره دوم، شماره 7 و 8، 1373.

 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، مصوب 1358، اصلاحات و تغییرات و متمم قانون اساسی مصوب 1368.

قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، مصوب 18/5/ 1383.

محمدی دوستدار، حسین و میرحسینی، سید عبدالحمید، بررسی تطبیقی معیارهای ارتقای اعضای هیئت‌علمی در آموزش عالی، فصلنامه علمی- پژوهشی سیاست علم و فناوری، پائیز 1387، شماره 3.

 محمدی، نبی اله و همکاران، ارائه الگوی مطلوب برای انتخاب اعضای هیئت‌علمی در دانشگاه‌های ایران (در راستای بهره‌وری منابع انسانی)، مجله مدیریت بهره­وری، سال دهم، شماره 37، تابستان 1395، صص 157 الی 180.

 معیارهای گزینش در فرمان امام علی (ع) به مالک اشتر، مجله حوزه و دانشگاه، 1386، شماره 27.

میر سپاسی، ناصر، (1382)، مدیریت استراتژیک منابع انسانی و روابط کار با نگرش به روند جهانی‌سازی، تهران، انتشارات میر.

میر سپاسی، ناصر، (1391)، مدیریت استراتژیک منابع انسانی و روابط کار با نگرش به روند جهانی‌شدن (تمرین و مقالات)، تهران، انتشارات میر.

میرسپاسی، ناصر، رشیدی، محمد مهدی و صنعتی گر، هدا، آسیب‌شناسی طرح جذب و نگهداری نخبگان (مطالعه موردی:‌ شرکت ملی نفت ایران)، نشریه مدیریت و منابع انسانی در صنعت نفت، تابستان 1389، دوره 4، شماره 11 ، صفحه 7 – 39.

 نجف بیگی، رضا، (1388)، مدیریت تغییر-نگاهی به نظام اداری ایران، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.

 نقشه جامع علمی کشور، شورای عالی انقلاب فرهنگی، مصوب 1389.

 نهج‌البلاغه، (1371)، تألیف سید رضی، به قلم فیض الاسلام.

 نیومن، ویلیام لاورنس، روش‌های پژوهش در علوم اجتماعی-رویکرد کیفی و کمی، جلد اول، ترجمه دکتر ابوالحسن فقیهی و آغاز، (1390)، انتشارات ترمه.

Alstete, W. (2000). “Post Tenure Faculty Development: Building a System for Faculty Development and Appreciation”, ASHE – ERIC Higher Educayion Report, Vol. 27, No 4, pp. 1-6.

Bamberger, P., & Meshoulam, I. (2000). “Human Resource Strategy:‌Formulation, Implementation and Impact”. Sage Publications, Inc. London.

Farasatkhah, M. (2009). University and Higher Education, Tehran: Ney Publication (in Persian).

Gandolfo, A. (1997). “Identifying Lurking Alligators: An Essay on the Ethical Dimensions of Faculty Development”, Innovative Higher Education, Vol. 22, No. 2, pp. 22-25.

Gharoun, M. (1994). “An Analysis of Transformations in the Payment of Salaries and Benefits for Faculty Members”, Journal of Research and Planning in Higher Education, Vol. 7 and 8, No. 2, pp. 105-144 (in Persian).

Gullat, D. (1997). “Use of Faculty Development Activities to Improve the Effectiveness of U.S Institutions of Higher Education”, Presented at the Annual Meeting of the Professional and Organizational Development Network in Higher Education.

McDanil,. M.A (2009). “gerrymandering in personal selection:‌a review of common strategies”, Human Resource Management Review,19,263-270

Resnik, D.B. (1983); The Ethics of Science; NY: Rutledge

Sarkaranni, M.R. (2009). “Self- renovation of Faculty Members”, Tehran: Institute for Social and Cultural Studies, Ministry of Science, Research and Technology (in Persian).

Strohmeier, S. (2007). “Research in e –HRM:‌review and implications”, Human Resource Management Review,17 (1):‌19-37
Task Force on Promotion Criteria and Procedures, American University of Beirut. Available online at http://wwwlb.aub.

edu.lb/webprov/ptf/preface. htm. 2012.

Thornton,G.C. and Gibbons,A.M. (2009). “Validity of assessment centers for personnel selection”, Human Resource Management Review,19 (3),169-187