پرورش تفکر انتقادی بر اساس تحلیل محتوای کتاب منطق الطیر عطار نیشابوری

فصلنامه علمی پژوهش های یاددهی و یادگیری دانشگاه آزاد واحد بجنورد

مقاله 7، دوره 12، شماره 50، خرداد 1396، صفحه 121-140   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

فرامرز محمدی پویا¹؛ سینا ترکاشوند²؛ سهراب محمدی پویا³

¹مدرس گروه علوم تربیتی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

²دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

³دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی درسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف شناسایی مؤلفه­های تفکر انتقادی در منطق­الطیر عطار نیشابوری و به روش تحلیل محتوای کیفی و مفهومی، صورت پذیرفته است. بدین صورت که از طریق مطالعه­ی نظری، به تحلیل مفهوم تفکر انتقادی و تبیین مؤلفه­های آن پرداخته و سپس ازفرموارسیدومرحله­ایبازوبدونپیش­سازمانیافتگیجهتتحلیلمحتوایمنطق­الطیراستفادهشدهاست. بهاین­صورتکهکل اشعار، حکایات و تماثیلمورد بررسی قرار دادهشدهومواردیکهدارایمضامینمرتبط با مؤلفه­های تفکر انتقادیبودند،شناساییوطیدوموقعیتازجمله؛آدرس اشعار، حکایت و تماثیل، وزمینه­یمصداقی،درفرمتحلیلمحتوامنظورشده­اند. یافته­ها به تبیین مؤلفه­های نه­گانه­ای برای تفکر انتقادی انجامید (پرسشگری، قضاوت با معیار روشن، استدلال، تجزیه و تحلیل، بی­طرفی، روشمندی، عینیت­گرایی، حقیقت­جویی، انعطاف­پذیری) و سپس برای هر یک از مؤلفه­ها، مصادیقی در منطق­الطیر عطار استخراج گردید. نتایجپژوهش حاکی از تأکید منطق­الطیر عطار بر همه­ی مؤلفه­های تفکر انتقادی به­خصوص مؤلفه­ی پرسشگری، حقیقت جویی، قضاوت و ارزیابی با معیار روشن بوده، لذابهره­مندی از متون عرفانی می­تواند در پرورش تفکر انتقادی موثر باشد.
 
 
 

کلیدواژه‌ها

کلیدواژه­ها:منطق­الطیر- تفکر انتقادی- تحلیلمحتوا- تحلیلمفهومی

مراجع