صیرورت در اشعار خاقانی با نگاهی به دیدگاههای قدما

مطالعات نقد ادبی

مقاله 1، دوره 11، شماره 42، خرداد 1395، صفحه 9-25   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سارا فرزانه^{* 1}؛ عباس ماهیار²

¹دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج

²استادزبان وادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج

چکیده

شعر خاقانی به دلیل برخورداری از تجربیات پرافت و خیز و جسورانه شاعر در دوران و محیط زندگی، شیوه فکری ومهارت در بهره­مندی از علوم و افکار متعدد، نمونه شاخصی برای بررسی خط سیر فکری و  عقلانی شاعر است. او از دانش­ها و فنون گوناگون  در  لایه­های درونی (محور عمودی و افقی ) اشعارش بهره می­برد، به نحوی که در بررسی های بینامتنی می­توان اشعارش را در دو سطح مفهومی و لغوی بررسی نمود و تاثیر کتب مقدس، داستان انبیاء، علوم روز چون نجوم، ریاضی، ادبیات، کلام و ... را در آنها مشاهده کرد. این پژوهش حاصل بررسی خط سیر فکری و عقلانی خاقانی در اشعار وی است. برای شکل­گیری آن از منابع کتابخانه­ای و بررسی اسناد بهره گرفته شده است.

کلیدواژه‌ها

خاقانی؛ صیرورت؛ انسان کامل؛ شعر خاقانی

مراجع

 ایزوتسو، توشیهیکو. (1393). خدا و انسان در قرآن، ترجمه احمد آرام، چاپ نهم، تهران: شرکت سهامی انتشار.

حسینی، سید حسین.(1392). عشق پژوهشی ازخداتاانسان، فصلنامه ادبیات عرفانی واسطوره شناختی،شماره33

خاقانی شروانی.(1394). دیوان اشعار، تهران: راشدین.

خرقانی، شیخ ابوالحسن. (1377). نورالعلوم، چاپ پنجم، تهران: بهجت.

رضایی، عبدالعظیم. (1382). تاریخ ادیان جهانی، تهران: علمی.

شجاری، مرتضی و گوزلی، زهرا، دل آدمی ومراتب آن درعرفان اسلامی، فصلنامه ادبیات عرفانی واسطوره شناختی، س9، شماره99

کتاب مقدس       

کربن، هانری. (1387). ابن سیناو تمثیل عرفانی، ترجمه انشاء الله رحمتی، چاپ اول، تهران: جامی.

ماهیار، عباس.(1388). مالک ملک سخن، چاپ اول، تهران: سخن .

معادیخواه ، عبدالمجید .(1378). فروغ بی پایان، چاپ اول، تهران: ذره.

 معدن کن، معصومه. (1375). پرتوی از هنر وخلاقیت خاقانی،  نشریه دنشکده ادبیات و علوم انسانی تبریز، شماره3ـ4، سال39، ص227ـ250.

نسفی، عزیز الدین. (1390). الانسان الکامل، چاپ یازدهم، تهران: طهوری.