امکان‎سنجی مراکز مبادله محصولات زراعی (بازار) در نواحی روستایی (مورد: دهستان سلطان‎آباد شهرستان خوشاب)

پژوهش‌های اقتصاد روستا

مقاله 2، دوره 3، شماره 6، شهریور 1395، صفحه 15-32   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

ملیحه سلطان‎آبادی¹؛ حمید جلالیان²؛ حسن مومنی^{* 3}

¹کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه‎ریزی روستایی، دانشگاه خوارزمی، تهران.

²دانشیار گروه جغرافیای انسانی، دانشگاه خوارزمی

³کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه‎ریزی روستایی، دانشگاه خوارزمی

چکیده

بازار در معنای ساده‎اش مکانی است برای مبادله کالا و تامین نیازمندی‎ها اما به واقع، مفهومی است که در تاریخ اجتماعی و اقتصادی جوامع کارکرد و جایگاه ویژه‎ای دارد. گستره بازار در تمامی سطوح به ویژه در مبادلات روستایی نمود دارد و از مسایل اساسی در روستاها نداشتن دسترسی مستقیم روستاییان به بازار خرید و فروش کالا است. هدف این پژوهش امکان‎سنجی بازار محصولات زراعی در دهستان سلطان‎آباد شهرستان خوشاب است. پژوهش حاضر، رویکرد روش‎شناسی ترکیبی را دنبال کرده است. اطلاعات و داده‎های لازم از منابع کتابخانه­ ای و میدانی گردآوری شده، ابزار پژوهش نیز پرسشنامه‏ است و روایی آن توسط متخصصین این رشته مورد تایید قرار گرفت. ازآنجایی که سوالات تحقیق در دو گروه سوالات مکانی و غیرمکانی تنظیم شده است، برای ارزیابی سوالات پرسشنامه و سنجش مؤلفه‎های پژوهش از آزمون رگرسیون چندگانه استفاده شد. حجم نمونه پژوهش شامل ۱۷۰خانوار از دهستان سلطان‎آباد بود که بر اساس فرمول کوکران تعیین شد. پرسشنامه‎ها به روش نمونه‎گیری تصادفی از میان چهار گروه هدف شامل: خریدارن و فروشندگان روستاها و شهر سلطان‎آباد تکمیل گردید. تجزیه و تحلیل آماری داده‎ها در محیط نرم‎افزاری SPSS  صورت گرفت. نتایج پژوهش نشان داد، مؤلفه‎های اثرگذار در امکان سنجی بازارچه‎های دوره­ای به ترتیب عبارت اند از: ۱- بازاریابی سرمایه ۲- نیروی انسانی ۳- بازاریابی تولیدات ۴-خدمات حمل و نقل و ۵- توزیع نهاده­ها. همچنین، مقایسه شعاعی قدرت کشش بازار دهستان سلطان­آباد نسبت به شهرهای فرا دهستانی و تعیین میزان نفوذ بازار سلطان­ آباد در داخل دهستان نشان داد که روستاهای سوزنده و خوشاب از بیشترین مبادله با بازار شهر سلطان‎آباد برخوردارند. نتیجه و پیشنهاد نهایی پژوهش بر تقویت و توسعه بازار سلطان‎آباد و ایجاد بازارهای دوره­ای در دو روستای کیخسرو و نورآباد مستقر در دهستان تأکید دارد.

کلیدواژه‌ها

بازارهای روستایی؛ بازارچه‎های موقت؛ خرید و فروش کالا؛ سلطان‎آباد

مراجع