بررسی رابطۀ بین کسری بودجه، تورم و عرضۀ پول در ایران

پژوهشنامه اقتصاد و کسب و کار

مقاله 3، دوره 8، شماره 14، اردیبهشت 1396، صفحه 31-41   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

علی دهقانی^{* 1}؛ معصومه احیایی²؛ بیژن صفوی³

¹استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب

²دانشگاه ازاداسلامی واحد تهران جنوب

³استادیار دانشگاه آزاداسلامی واحد تهران جنوب

چکیده

ارتباط بین کسری بودجة دولت، رشد عرضة پول و تورم، یکی از مهم‌ترین مباحثی است که در اقتصاد کلان مورد بررسی قرار می‌گیرد. در بسیاری از کشورها از سیاست کسری بودجه، به‌عنوان یکی از ابزارهای سیاست مالی استفاده می‌کنند. ارتباط بین کسری بودجة دولت و متغیرهای کلان اقتصادی که هدف این مطالعه است، تاحدی مبهم است. شواهد آماری مربوط به ارتباط متغیرهای نرخ تورم و کسری بودجة دولت و تولید ناخالص داخلی 27 کشور جهان، نشان می‌دهد که ارتباط بین کسری بودجة دولت و تورم برای همة کشورها یکسان نیست. برای مثال، کشورهایی مانند انگلستان، فرانسه و ایتالیا، باوجود آنکه نسبت کسری بودجة بالایی دارند، نرخ تورم در آنها بسیار پایین است. از سوی دیگر، برخی از کشورها مانند شیلی و مکزیک، دارای مازاد بودجه هستند، ولی با این حال، نرخ تورم در آنها دورقمی است.
بنابراین، می‌توان گفت که نحوة تأمین مالی و شرایط کلان اقتصادی در چگونگی تأثیر کسری بودجه بر متغیرهای اقتصادی نقش زیادی دارد. هدف اصلی این پژوهش، بررسی رابطة بین کسری بودجه، تورم و عرضة پول در ایران  است. روش پژوهش حاضر، از نظر هدف، کاربردی و از نظر علّی، پس‌رویدادی است. در آزمون فرضیات یک دورة زمانی 10 ساله، از سال 1383 تا 1393 درنظر گرفته شده است. در آزمون‌های این پژوهش، از روش اقتصادسنجی که شامل آزمون‌های مانایی، وایت، یوهانسون و آزمون خودرگرسیون برداری(VAR) است، برای آزمون فرضیه‌ها استفاده شد.
یافته‌ها نشان داد که در پژوهش حاضر، بین کسری بودجة دولت و تورم، بین کسری بودجه و رشد عرضة پول و بین تورم و رشد عرضة پول رابطة مثبت و معناداری وجود دارد، و فرضیه‌های پژوهش همگی تأیید شدند.
     

کلیدواژه‌ها

کسری بودجه؛ تورم؛ عرضۀ پول؛ دولت؛ نرخ رشد

مراجع