تبیین ماهیت فقهی و حقوقی امتیاز وام و تسهیلات بانکی

فقه و تاریخ تمدّن

مقاله 3، دوره 52، تابستان 96، تابستان 1396، صفحه 1-24  

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محسن مقدم¹؛ محمدرضا غلامپور ²

¹عضو هیات علمی موسسه آموزش عالی غیرانتفاعی-غیردولتی شاندیز و وکیل دادگستری

²استادیار، گروه حقوق خصوصی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی

چکیده

امروزه به دلیل وجود وام ها، تسهیلات بانکی گوناگون ازقبیل وام ازدواج، تسهیلات مسکن و ... اکثر مردم جامعه با مسائل مربوط به وام، از جمله خرید و فروش آن، آشنا و درگیر هستند. در این خصوص اولین  ابهامی که به ذهن متبادر می گردد آن است که آیا امتیاز وام و تسهیلات بانکی مالیت دارد و مال محسوب می گردد تا این که بتواند موضوع نقل و انتقال قرار گیرد. و در صورت مثبت بودن پاسخ ، معیار مالیت آن چیست و در زمره کدام دسته از اموال قرار می گیرد. از طرفی دیگر امتیاز وام و تسهیلات بانکی برای دارنده آن چه حقی ایجاد می کند که بر اساس آن می توان امتیاز اخذ شده را در معرض نقل و انتقال قرار داد.
ما در این مقاله  با رویکردی فقهی و حقوقی به این ابهامات پاسخ خواهیم داد.

کلیدواژه‌ها

مالیت؛ مال؛ امتیاز وام؛ تسهیلات بانکی؛ حق اولویت

مراجع

 

1- ابن منظور مصری، جمال الدین محمد بن مکرم، لسان العرب، دار صادر، بی تا. بیروت.

2- ابن اثیر، محمد الجزری، النهایه فی غریب الحدیث والاثر، اسماعیلیان، 1407هـ .ق، چاپ چهارم، قم.

3- امامی، حسن، حقوق مدنی، انتشارات اسلامیه، 1384، چاپ هجدهم، تهران.

4- انصاری، مرتضی، مکاسب، دارالحکمه، 1416هـ .ق، چاپ اول،قم.

5- بحرانی، یوسف، حدائق الناظره فی احکام العتره الطاهره، انتشارات مؤسسه اسلامی، بی تا، قم.

6- توحیدی، محمدعلی، مصباح الفقاهه (تقریرات درس خـارج آیت الله خـویی)، مـؤسسه انصـاریان،1412هـ .ق. قـم.

7- جعفری لنگرودی، محمد جعفر، ترمینولوژی حقوق، کتابخانه گنج دانش، 1388، چاپ بیست و یکم، تهران،.

8- ــــــــــــــــــــ،ــــــــــ­ــــــ،حقوق اموال، ،کتابخانه گنج دانش، 1368، چاپ اول، تهران.

9- حائری شاه باغ، علی، شرح قانون مدنی، ، گنج دانش، 1382، چاپ دوم، تهران.

10- حسینی عاملی، محمدجواد، مفتاح الکرامه فی شرح قواعد العلّامه، مؤسسه آل البیت، بی تا، چاپ اول، قم.

11- حلی، علامه جمال الدین الحسن بن یوسف، تذکره الفقها، مکتبه الرضویه لاحیاء الآثار الجعفریه، بی تا، نجف.

12- حیاتی، علی عباس، حقوق مدنی(2) (اموال و مالکیت)، ، نشر میزان، 1388،چاپ اول، تهران.

13- خویی، ابوالقاسم، مصباح الفقاهه، انتشارات وجدانی، 1414 هـ .ق، چاپ دوم، قم.

14- دفتر همکاری حوزه و دانشگاه، درآمدی بر اقتصاد اسلامی، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت)، بی تا، تهران.

15- السنهوری، عبدالرزاق احمد، الوسیط فی شرح القانون المدنی الجدید، دار الاحیاء التراث العربی،

1952م، بیروت.

16- سیّاح، احمد ، فرهنگ بزرگ جامع نوین (ترجمه المنجد لویس معلوف) ، انتشارات اسلام ، 1385، چاپ ششم، تهران.

17- شهیدی، مهدی، حقوق مدنی(تشکیل قراردادها و تعهدات)، ، انتشارات مجد، 1382،چاپ سوم. تهران

18- صفایی، حسین، دوره مقدماتی حقوق مدنی(تعهدات و قراردادها)، مؤسسه عالی حسابداری، 1351،چاپ اول، تهران.

19-  طبیبیان، حمید ، ترجمه فرهنگ لاروس (خلیل الجر)، انتشارات امیرکبیر، 1367،چاپ دوم، تهران.

20- طباطبایی یزدی، محمد کاظم، حاشیه مکاسب، دارالمعارف الاسلامیه، 1378هـ .ق، تهران.

21-عبدالهی، محمود، مبانی فقهی اقتصاد اسلامی، دفتر انتشارات اسلامی، 1371، چاپ اول، قم.

22-عدل، مصطفی، حقوق مدنی، انتشارات بحرالعلوم، 1373،چاپ اول، قزوین.

23- فیومی، احمد، المصباح المنیر، دارالمکتب العلمیه، بی تا، قم.

24-قنواتی، جلیل و همکاران، حقوق قراردادها در فقه امامیه، سمت، 1379، چاپ اول، تهران.

25- کاتوزیان، ناصر ،حقوق مدنی(قواعد عمومی قراردادها)، شرکت سهامی انتشار، 1371، چاپ سوم، تهران.

26-ـــــــــ ،ـــــــ ،دوره مقدماتی حقوق مدنی، اعمال حقوقی(قرارداد- ایقاع)، شرکت سهامی انتشار، 1387، چاپ سیزدهم، تهران.

27-ـــــــــ ،ـــــــ ،دوره مقدماتی حقوق مدنی(اموال و مالکیت)، نشر میزان، 1383،چاپ هشتم، تهران.

28-ـــــــــ ،ـــــــ ،قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی، نشر میزان، 1384،چاپ دوازدهم، تهران.

29-ـــــــــ ،ـــــــ ،مقدمه علم حقوق و مطالعه در نظام حقوقی ایران، شرکت سهامی انتشار، 1383، چاپ سی و هشتم، تهران.

30- محقق داماد، مصطفی، قواعد فقه (بخش مدنی)، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1370،چاپ سوم، تهران.

31- محمدی، علی، شرح مکاسب، انتشارات دارالفکر، 1376،چاپ اول، قم.

32- محقـق ثانی، علی بن حسیـن کرکی، جامع المقـاصد فی شـرح القـواعد، مؤسسـه آل البیت، 1408هـ .ق. چاپ اول، قم.

33-  معلوف، لویس ، المنجد فی اللغه ، موسسه انتشارات دار العلم ، 1425هـ . ق، چاپ اول، قم.

34- منتظری، حسین علی، دراسات فی المکاسب المحرمه، نشر تفکر، 1415هـ .ق، چاپ اول، قم.

35- نراقی، احمد بن محمد، مستند الشیعه فی احکام الشریعه، چاپ سنگی، بی تا، بی جا.

36- Ramazani, Mahmood, Dictionary of law, (English-persian) , Khat-e-sevom, Five Edition, 2005, Tehran.