نوآوری های شاعرانه عبدالباقی عمری

مطالعات نقد ادبی

مقاله 6، دوره 11، شماره 43، شهریور 1395، صفحه 111-128   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

زهرا مهاجر نوعی^*

مدرس تمام وقت دانشگاه فرهنگیان استان گلستان

چکیده

نوآوری نوعی کیفیت و تجربه تازه یا دوره جدید که بیانگر تازگی در زمان حال به عنوان گسست از گذشته و ورود به آینده ای است که در حال ظهور است و با ایده نوآوری همراه است. براین اساس در اشعار عمری با دو نوع اندیشه های نوخواهی روبرو می شویم: 1- نوآوری در محتوا؛ درونمایه های اجتماعی و سیاسی را در بر می گیرد. 2- نوآوری در شکل؛ ساختار شکنی در اوزان عروضی خلیلی و به کار گیری قالب های نو شعر است. درونمایه های تازه، مانند: عواطف ناسیونالیستی، میهن دوستی و اندیشه های ظلم ستیزانه با اسلوب منسجم به دلیل وحدت موضوع در اشعار عمری با سبک موجز آشکار گردید. گاه شرایط سیاسی جامعه به گونه ای بود که شاعر ناگزیر قالب های کلاسیک و اوزان عروضی را رها کرد و با آزاد اندیشی فرم های نو را به کار گرفت. از نتایج ارزنده مقاله چنین است: 1- نوآوری های شاعر در محتوا کاملا آگاهانه بود، زیرا وی درک کاملی از اوضاع سیاسی- اجتماعی روزگار خود داشت؛ در نتیجه عمری شعر را ابزاری هنرمندانه در جهت ادای رسالت ادبی به کار گرفت. 2- نوآوری های عمری در شکل آگاهانه نبود؛ زیرا تعداد آن در اشعارش اندک؛و فقط به دلیل جولان بخشیدن به اندیشه و خیال خویشتن اشکال نوین را با موسیقایی مطبوع به کار گرفت.

کلیدواژه‌ها

شعر؛ عبدالباقی عمری؛ نوآوری؛ سبک؛ عراق

مراجع

باروت، جمال.(1994م). حرکة التنویر فی القرن التاسع عشر، دمشق: طبعة أولی .

ترکاشوند، فائزه.(1390ش). نگاهی به پدیده‌های مدرن در شعر عصر قاجار و مشروطه، تهران: نشریه کتاب ماه ادبیات،شماره 58.

خازن، ولیم.(بی تا). الشعر و الوطنیة فی لبنان و البلاد العربیة من مطلع النهضة إلی عام 1939 م،  بیروت: دارالمشرق، طبعة أولی.

ربابعة، بسّام علی.(1381ش). تحولات قصیده و پیدایش شعر آزاد در عربی و فارسی، تهران: نشریه زبان وادبیات (نامه پارسی)، شماره 26.

زرکلی، خیرالدین.(1989م). قاموس  التراجم لأشهر الرجال و النساء من العرب و المستعربین و المستشرقین، بیروت: دارالعلم للملایین، طبعة أولی.

شرّاد، شلتاغ عبود.(1998م). تطور الشعر العربی الحدیث، عمان: نشر دار مجدلاوی، طبعة أولی.

شفیعی کدکنی، محمدرضا.(1380ش). صور خیال در شعر فارسی، چاپ اول، تهران: انتشارات آگه.

عباس، احسان.(1987م). فنّ الشعر، عمان: دارالمشرق، طبعة رابعة.

علوان، علی عباس.(بی تا). تطور الشعر العربی الحدیث فی العراق، عراق: دارالشوون الثقافة العامة وزراة الثقافة و الأعلام، طبعة أولی.

عمری، عبدالباقی.(1946م). دیوان التریاق الفاروقی او دیوان عبدالباقی العمری، به کوشش حسن الکتیبی، نجف اشرف: دارالنعمان.

فروخ، عمر.(1979م). تاریخ الأدب العربی من مطلع القرن الخامس الهجری إلی الفتح العثمانی، بیروت: دارالعلم للملایین، طبعة أولی.

مقصودی، نورالدین.(1355ش). تحوّل و تکامل مستزاد، مشهد: مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، شماره 47.

نصولی، أنیس زکریا.(1926م). أسباب النهضة العربیة فی القرن التاسع عشر، بیروت: وزنکوغراف.

ونیز، دیوید.(1385ش.). مدرنیته عربی: دین و مدرنیته در جهان عرب، ترجمه ساناز سرابی‌زاده، تهران: مجله خردنامه همشهری، شماره 5.

یوسف، عزالدین.(بی تا). الشعر العراقی أهدافه و خصائصه فی القرن التاسع عشر، قاهرة: دارالمعارف.