رابطۀ تحولی ابعاد ارزش‌های انسانی بنیادی و ویژگی‌های شخصیتی در سه دورۀ بزرگسالی در زنان و مردان

دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی

مقاله 8، دوره 16، شماره 3 - شماره پیاپی 61، آبان 1394، صفحه 67-78   

نویسندگان

سیده راضیه طبائیان^* ؛ شعله امیری

عضو هیأت علمی گروه روان‌شناسی دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

هدف از پژوهش بررسی رابطۀ تحولی میان ارزش‌های انسانی بنیادی و ویژگی‌های شخصیتی در سه دورۀ بزرگسالی در زنان و مردان بود. نمونه 328 نفر (169 زن و 159 مرد) مشتمل بر 3 گروه 1ـ بزرگسال جوان (39ـ20 ساله)، 2ـ بزرگسال میانسال (65ـ40 ساله) و 3ـ بزرگسال سالخورده (88 ـ66) بودند. زمینه‌یاب ارزشی شوارتز (شوارتز و راس، 1995) و پرسشنامۀ کوتاه الگوی پنج‌عاملی شخصیت (رامستد و جان، 2007) اجرا شد. تحلیل همبستگی حاکی از رابطۀ مثبت معنی‌دار میان «ارزش‌های متمرکز بر فرد» با ویژگی‌های شخصیتی «برونگرایی»، «گشودگی در مقابل تغییر» و رابطۀ منفی معنی‌داری با ویژگی شخصیتی «توافق‌پذیری» بود. همچنین رابطۀ مثبت معنی‌دار میان «ارزش‌های متمرکز بر جمع» با ویژگی‌های شخصیتی «توافق‌پذیری» و «بیداری وجدان» و رابطۀ منفی معنی‌دار با ویژگی شخصیتی «برونگرایی» بود (05/0>P < /span>). نتایج تحلیل کواریانس چندمتغیره نشان داد که میان گروههای سنی در بعد ارزش‌های متمرکز بر جمع تفاوت وجود داشت (05/0>P < /span>). روند نمودار صعودی بود و در محدودۀ بزرگسالی دوم به بالاترین حد خود رسید. میان گروههای جنسی در بعد ارزش‌های متمرکز بر فرد تفاوت معنی‌دار بود (05/0>P < /span>) و مردان بیشترین میانگین نمرات را داشتند.

کلیدواژه‌ها

تحول؛ ارزش‌های انسانی بنیادی؛ ویژگی‌های شخصیتی؛ بزرگسالی

مراجع

Bakan, D. (1966). The Duality of Human Existence. Chicago: Rand McNally. Dobewall, H., Avik, Toivo, T., Konstabel, K., Schwartz, S.H, and Realo, A. (2014). A comparison of self-other agreement in personal in values versus the big five Personality traits. Journal of Research in Personality. 50, 1-10. Gosling, D.S., Rentfrow, J.P., &amp; Swann, B.W. (2003). A very Brief measure of the big-five personality domains. . Journal of Research in Personality. 37, 504-528. John, O.P., &amp; Srivastava, S. (1999). The Big five trait taxonomy: History, measurement, and theoretical perspectives. In L.A. Pervin, &amp; O.P. John (Eds.), Handbook of personality: Theory and Research, New yodk: Guilford Press. Rammstedt, B. &amp; John, O.P. (2007). Measuring personality in one minute or less: A 10-item short version of the big five inventory in english and german. Journal of Research in Personality, 41: 203-212. Roccas, S.L. Sagiv, S.H. Schwartz, S.H. and A. Knafo. (2002). The Big Five personality factors and personal values. Personality and Social Psychology Bulletin, 28, 789–801. Sagiv, L., &amp; Schwartz, S.H. (2000). Value priorities and subjective well-being: Direct relations and congruity effects. European Journal of Social Psychology, 30, 177-198. Saroglou, V., &amp; Munoz-Garcia, A. (2008). Individual differences in religion and spirituality: An issue of personality traits and/or values. Journal for the Scientific Study of Religion, 47 (1), 83-101. Schwartz, S.H. (2011). Studying values: Personal adventure, future directions. Journal of Cross-Cultural Psychology, 42, 307–319. Schwartz, S.H. (2009). Basic Human Values. Seminar on the quality and comparability of measures for constructs in comparative research: Methods and applications, Bolzano, Italy. June 10-13. Schwartz, S.H. (2006). Basic human values: Theory, measurement, and applications. Revue française de sociologie. Schwartz, S.H. (2002). “Robustness and fruitfulness of values theory”, in A. Tamayo (Ed), On Values, E-Chapter, Dispatched by the Author. Schwartz, S.H. &amp; Ros, M. (1995). Values in the west: A theoretical and empirical challenge to the individualism-collectivism cultural dimension. World Psychology, 1, 91-122. Schwartz, S.H. (1994). Are there universal aspects in the structure and contents of human values? Journal of Social Issues, 50, 19-45. Schwartz, S.H. (1992). Universals in the content and structure of values: Theory and empirical tests in 20 countries. In M. Zanna (Ed.), Advances in experimental social psychology (Vol. 25) (pp. 1-65). New York: Academic Press. Struch, N., Schwartz, S.H., &amp; van der Kloot, W.A. (2002). Meanings of basic values for women and men: A cross-cultural analysis. Personality and Social Psychology Bulletin, 28, 16–28. Smith, P.B., &amp; Schwartz, S.H. (1997). Values. In J. W. Berry, M.H. Segall &amp; C. Kagitcibasi (Eds.), Handbook of cross-cultural psychology, (2nd ed., Vol. 3, pp. 77-118). Boston, MA: Allyn &amp; Bacon. Maio, G.R. (2010). Mental representations of social values. In M. Zanna (Ed.). Advances in experimental social psychology (Vol. 42, pp. 1–43). New York: Academic Press. McCrae R.R., &amp; Costa, P.T. (1997). Personality trait structure as a human universal. American Psychologist, 52, 509-516. McCrae, R.R., &amp; Costa, P.T. (1999). A Five-Factory Theory of personality. In L. A. Pervin &amp; O.P. John (Eds.), Handbook of personality: Theory and research (2nd ed., pp. 139–153). New York/London: The Guilford Press. McCrae, R.R., &amp; Costa, P.T.Jr., (2008). The five-factor theory of personality. In O. P. John, R. W. Robins, &amp; L. A. Pervin (Eds.), Handbook of personality: Theory and research (3rd ed., pp. 159–181). New York/London: The Guilford Press.