تأثیر سرمایه اجتماعی بر فعالیت شغلی دبیران مقطع متوسطه شهرستان اصفهان

پژوهش در برنامه ریزی درسی

مقاله 7، دوره 5، شماره 17، اردیبهشت 1387، صفحه 147-164

نویسندگان

منصور حقیقتیان^* ؛ رسول ربانی؛ سهیلا کاظمی

چکیده

مطالعه تأثیر کار بر نگرش‌های افراد از موضوعات مهم جامعه‌شناسی است. از طرف دیگر سرمایه اجتماعی به‌عنوان منابع و پاداش‌هایی که افراد از طریق روابط اجتماعی به‌دست می‌آورند، در چند دهه گذشته مقبولیت گسترده‌ای یافته است، ولی تحقیقات چندانی در ارتباط با تأثیر سرمایه اجتماعی بر فعالیت شغلی صورت نگرفته است. هدف از نگارش مقاله حاضر، بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی بر فعالیت شغلی دبیران مقاطع متوسطه شهرستان اصفهان است. به این منظور با بهره‌گیری از آرای صاحب‌نظرانی مانند پوتنام و کلمن در ابتدا به سنجش میزان سرمایه اجتماعی در میان دبیران رسمی نواحی پنجگانه آموزش و پرورش شهرستان اصفهان پرداخته و سپس چگونگی رابطه و تأثیر آن بر فعالیت شغلی آنان بررسی شده است. در این زمینه مؤلفه‌های سرمایه اجتماعی شامل کیفیت روابط (اعتمادورزی) و کمیت روابط (عضویتهای گروهی و انجمنی و روابط همیارانه) مورد بررسی و سنجش قرار گرفته‌اند. روش تحقیق از نوع همبستگی و به صورت پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری شامل 5443 نفر دبیران مرد و زن شهرستان اصفهان در سال 86 ـ 1385 می‌شد که از بین آنان با استفاده از فرمول کوکران، 329 نفر به روش نمونه‌گیری طبقه‌ای انتخاب شدند. شیوه جمع‌آوری اطلاعات، پرسشنامه بود. آلفای کرونباخ فعالیت شغلی 72/0 و برای سرمایه اجتماعی 85/0 بود. نتایج این پژوهش نشان داد که میانگین میزان سرمایه اجتماعی دبیران در یک طیف پنج درجه‌ای از یک تا پنج، 54/2 (اعتماد برابر با 02/3 و شبکه ارتباطات برابر با 10/2) و میانگین میزان فعالیت شغلی آنها برابر با 72/2 است. در مورد رابطه میان سرمایه اجتماعی و فعالیت شغلی دبیران، یافته‌های این تحقیق نشان داد که سرمایه اجتماعی با ابعاد فعالیت شغلی به ترتیب کیفیت آموزشی فعالیت (42/0=r)، میزان فعالیت آموزشی(39/0=r) و کیفیت پژوهشی فعالیت (28/0 = r) رابطه داشته و هر سه مورد نیز معنادار هستند. به‌طور کلی ابعاد گوناگون سرمایه اجتماعی، 19 درصد تغییرات فعالیت شغلی را تبیین کردند.

کلیدواژه‌ها

سرمایه اجتماعی؛ اعتماد؛ شبکه ارتباطی؛ فعالیت شغلی