تحلیل محتوای کتاب علوم تجربی پایه پنجم ابتدایی بر مبنای الگوی حل مسأله‌ دیویی

پژوهش در برنامه ریزی درسی

مقاله 7، دوره 2، شماره 8 - شماره پیاپی 35، پاییز 1391، صفحه 86-95  

نویسندگان

یونس امیراحمدی ¹؛ شهین ایروانی²؛ محمدرضا شرفی³

¹1کارشناس ارشد

²2استادیار، دانشگاه تهران، تهران، ایران

³3استادیار، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

پژوهش حاضر درصدد ارزیابی محتوای کتاب علوم تجربی پایه‌ پنجم ابتدایی بر مبنای دیدگاه حل مسأله‌ دیویی است. ملاک تحلیل محتوا، مراحل حل مسأله از دیدگاه دیویی و مهارت‌های ضروری آن است. تحلیل رویکرد عمومی کتاب به حل مسأله با استفاده از تکنیک ویلیام رومی و مطالعه‌ رویکرد کتاب به مراحل و مهارت‌های ضروری حل مسأله مطابق دیدگاه دیویی، به وسیله‌ دو چک لیست مراحل حل مسأله و مهارت‌های ضروری حل مسأله با پایایی 5/87 درصد انجام شد. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که در کتاب نسبت به حل مسأله، مراحل و مهارت‌های آن کم توجهی شده است؛ در سازمان‌دهی محتوا، تنها 3 درس از 11 درس کتاب چارچوب ارائه‌ محتوا، و فعالیت‌های آن با مراحل حل مسأله انطباق دارد. لذا زمینه‌ساز تدریس به شیوه‌ حل مسأله نیست. مهارت‌های ضروری حل مسأله نیز که در 10 مؤلفه‌ مهارت‌های مشاهده، طبقه‌بندی، اندازه‌گیری، کاربرد ابزار، جمع‌آوری اطلاعات، فرضیه‌سازی و پیش‌بینی، تفسیر یافته‌ها و نتیجه‌گیری، تشخیص متغیر‌ها، برقراری ارتباط، ارزیابی و طراحی تحقیق طبقه‌بندی شده، موردکم توجهی است و به طور یکنواخت نیز به کار گرفته نشده‌اند و تفاوت آنها طیفی از 0 تا 37 فراوانی را شامل می‌شود. بیشترین توجه به مهارت تفسیر، استنباط و نتیجه‌گیری و کمترین توجه نسبت به مهارت‌های تشخیص متغیرها و ارزیابی است. سایر مهارت‌ها نیز با فراوانی نامتوازن و نامتعادل میان این دو حیطه پراکنده هستند.

کلیدواژه‌ها

حل مسأله؛ تحلیل محتوا؛ کتاب درسی علوم تجربی؛ جان دیوی