بررسی مقایسه‌ای سه دیدگاه رایج در تفکر انتقادی و دلالت‌های تربیتی آنها دیدگاه ریچارد پل، رابرت انیس و برتراند راسل

پژوهش در برنامه ریزی درسی

مقاله 2، دوره 11، شماره 42، مهر 1393، صفحه 12-23   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

فاطمه وجدانی^{* 1}؛ مهدی سجادی²

¹1دانشجوی دکتری علوم تربیتی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

²2دانشیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

تفکر انتقادی بخش مهمی از برنامه تعلیم و تربیت را تشکیل می‌دهد و باید در تمام مقاطع تحصیلی و با تمام دروس یکپارچه شود. در این مقاله، دیدگاه ریچارد پل، برتراند راسل و رابرت انیس درمورد چیستی و ماهیت تفکر انتقادی، مؤلفه‌های اساسی آن و روش‌های تقویت و پرورش آن مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته است. روش این پژوهش توصیفی ـ تحلیلی، به صورت تطبیقی است. نتایج تحقیق نشانگر وجود برخی تفاوت‌ها میان دیدگاه پل، انیس و راسل درمورد تفکر انتقادی است. به ویژه دیدگاه راسل تفاوت‌های بیشتری با دو دیدگاه دیگر دارد. پل و انیس به طور اختصاصی و منسجم در مورد تفکر انتقادی نوشته‌اند که برنامه‌های دقیقی برای عملیاتی نمودن و چگونگی تلفیق تفکر انتقادی با برنامه‌های آموزشی و درسی مطرح کرده‌اند و دیدگاه آنها تمایل بیشتری به سوی دیدگاه روان‌شناختی دارد؛ در حالی که بحث راسل، بیشتر صبغه فلسفی و نظری دارد و تفکر انتقادی را در قالب مفهومی انسان گرایانه از تربیت تبیین و توجیه می‌کند. اما به رغم این تفاوت‌ها، هرسه متفکر در این زمینه اتفاق نظر دارند که پرورش تفکر انتقادی باید هر دو حیطه «باور» و «عمل» متربیان را تحت پوشش قرار دهد و علاوه بر آموزش، در موقعیت‌های عملی تمرین شود.

کلیدواژه‌ها

تفکر انتقادی؛ ریچارد پل؛ برتراند راسل؛ رابرت انیس

مراجع

Alipoor, V., Seifnaraghi, M., Naderi, E., Shariatmadari, N.(2013). Reflection on the Barriers to Critical Thinking in the Curriculum of Secondary Education. Research in Curriculum Planning. Vol 10, No 9( Continus 36(, Spring 2013, pp 1-15[Persian]. Angeli, Charola.M. (1997). Examinating the effects of context –free and context - situated instructional strategies on learners critical thinking. Indian University. Egner, R. E.(1971). Bertrand Russell's best: silhouettes in satir ( A. Govahi, Trans. ). Tehran: Publishing Company[Persian]. Eisner, E. W. (1983 ): The Kind of Schools We Need, Educational Leadership, Oct. 1983, P 48-55 Elder, L. & Paul, R. (2008 ): Critical Thinking in a World of Accelerating Change and Complexity, Social Education, V 72, Iss. 7 P388-345 Elder, L. & Paul, R.(2001): Critical Thinking to Some Purpose, Journal of Developmental Education, vol 25- D 10 Elder, L & Paul, R. (1994), Critical Thinking: Why We Must Transform our Thinking? Journal of Developmental Education, 18, 34-35 Enniss, R. H. ( 2008 ): An Outline of Goals for a Critical Thinking Curriculum and its Assessment ( http://www. CriticalThinking.net). Ennis, R. h. (2002) An outline of goals for a critical thinking curriculum and its assessment, available at:http://faculty. ed. Uiuc.edu/rhennis Ennis,R.(1996).Critical Thinking.(Upper Saddle River, NJ :Prentice Hall). Enniss, R. H. (1993): Critical Thinking Assessment, Theory into Practice, 32 (3), 179-186 Ennis, R(1987a)."A Taxonomy of Critical Thinking Dispositions and Abilities."(New York:W .H. Freeman). Ennis, R(1987 b): Integrating Critical Thinking Skill into the Classroom, College Student Journal, Vol 41, 326-353 Enniss, R. H. ( 1985 a ): A Logical Basis for Measuring Critical Thinking Skills, Educational Leadership, 43, 2, 44-49 Ennis,R. H.(1985 b): Goal for a Critical Thinking Curriculum, Alexandera, VA, Association For Supervision and Curriculum Development, 1985, pp. 46-54 Faramarz Gharamaleki, A.(2006). Methodology of Religious Studies. Mashhad: Razavi University of Islamic Sciences[Persian]. Halpern, D. F. (1993). Assessing the effectiveness of critical thinking instruction. The Journal of General Education, 42 (4), 238- 254. Hare, W.(2006). Bertrand Russell on Critical Thinking, Availible at: http://www.bu.edu/wcp/Papers/Educ/EducHare.ht Hatcher, D. L. (2006 ): Stand- Alone Versus Integrated Critical Thinking, Journal of General Education, V 55, N 3-4, P 247-272 Jafari, M. T.(1985). Review and Critique of Russell's Thoughts ( M. T. Jafari, Trans. ). Tehran: Amir Kabir Publication. [Persian]. Javadi Amuli, A.(2008). The Role of Intellect in the Geometry of Religious Knowledge . Qom: Esra Publication. [Persian]. Lynda, M. ; Stacy, D. T. & Lynne, R. (2008 ): Online Scenarios in FCS College Courses: Enhancing Critical Thinking Skills, Journal of Family and Consumer Sciences, V 100,n 2, P 25 – 30 Paul, R (2005) The State of Critical Thinking Today, New Directions for Community Colleges, 130, 27-40 Paul, R. and Elder, L.(2000) Critical Thinking: the path to responsible citizenship, High school Magazine, 7 no810015ap2000. Poul, R. (1993 a) what every person need to survive in a rapidly changing world, publisher: foundation for critical thinking code: 101 B. Paul,R.(1993b).Critical Thinking.JaneWillsen&A.J.A.Binker ,eds. Santa Rose Paul,R.(1990).Critical Thinking : What Every Person Needs to Survey in a Rapidly Changing World (Rohnert Park, CA: Center for Critical Thinking and Moral Critiqe). Russell, B. (1982 a). In Praise of Idleness ( E. Yonesi, Trans.). Tehran: Razi Publication. [Persian]. Russell, B. ( 1982 b). Power ( N. Daryabandari, Trans.). Tehran: kharazmi Publication. [Persian]. Russell, B. (1981). The Future of Man ( M. Meshkin, Trans.). Tehran: Morvarid Publication. [Persian]. Russel, B.(1968). Unpopular Essays, London, unwinbooks. Sarmad, Z., Bazargan, A., Hejazi, E. ( 1997). Research Methods in the Behavioral Sciences. Tehran: Agah Publication. [Persian]. Scriven, M. & Paul, R. (2007 ): Defining Critical Thinking. The Critical Thinking Community: Foundation for Critical Thinking ( http://www. CriticalThinking .org ) Siegel, H. (1988). Educating reason: Rationality, critical thinking, and education. New York: Routledge. Seigel, H. (1980): Critical Thinking as an Educational Ideal, Educational Forum,45,1,P 7 – 23 Snyder, L. G. & Snyder, M. (2008 ): Teaching critical thinking and Problem Solving Skills, Data Pi Epsilon Journal, little Rock: V 50, Iss. 2, P 90-100. Talebzadeh Nobarian, M., Mirloo, M. M., Mosavi, S. H.(2011). Reflecting the Russell’s educational thoughts. Journal of Foundations of Education, Vol 1, No 2, pp 59-82 [Persian].