کاربردشاخص زاویه تلاقی آبراهه ها (CA) در تحلیل ژئومورفولوژی تکتونیک حوضه های آبریز شمال شرق کشور

فصلنامه زمین شناسی محیط زیست

مقاله 5، دوره 11، شماره 38، خرداد 1396، صفحه 51-67   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

ابراهیم تقوی مقدم^{* 1}؛ شهرام بهرامی²؛ محمد علی زنگنه اسدی³

¹دانشگاه حکیم سبزواری دانشکده جغرافیا و علوم محیطی

²دانشیار ژئومورفولوژی دانشکده علوم زمین دانشگاه شهید بهشتی

³دانشیار ژئومورفولوژی دانشکده جغرافیا و علوم محیطی دانشگاه حکیم سبزواری

چکیده

استفاده از شاخص­های ژئومورفومتری برای تعیین و تشخیص تکتونیک­های فعال دارای اهمیت زیادی است. زاویه اتصال آبراهه ها از جمله پارامترهای مربوط به شبکه زهکشی محسوب می­شود و ارزیابی کمی آن می تواند در شناسایی تکتونیک های فعال به محققین علوم زمین کمک نماید. واحد زمین شناسی کپه داغ -هزار مسجد و آلاداغ – بینالود از فعالترین واحد­های زمین­شناسی ایران محسوب می­شود. در این تحقیق چهار حوضه باغرود و بوژان در زون آلاداغ بینالود و حوضه­های زاوین وسررود در زون ساختمانی کپه داغ -هزار مسجد جهت ارزیابی نقش تکتونیک در زاویه آبراهه ها  انتخاب شد. به این منظور از شاخص زاویه برخورد(CA)، شاخص انشعابات(R)،  شاخص درصد عدم تقارن حوضه (PAF) و شاخص تضاریس جبهه کوهستان (Smf) استفاده شد. نتایج نشان می دهد حوضه باغرود و بوژان به ترتیب با مقادیر 87/1 و 57/1بیشترین میزان R  و حوضه های زاوین و سررود  با مقادیر 33/1و 06/1 کمترین میزان  R  را به خود اختصاص دادندهمچنین پس از محاسبه زاویه متوسط آبراهه­ها مشخص شد حوضه آبخیز زاوین 73/67 درجه­، دارای بیشترین زاویه و حوضه باغرود 09/56 درجه دارای کمترین میزان زاویه آبراهه می باشد. که این عامل نشاندهنده­ تغییرات مسیر جریان آبراهه­ها  مانند اسارت رود و در نتیجه حرکات تکتونیکی در دامنه طاقدیس خور می­باشد. همچنین مقادیر(R)(Smf)و(PAF) نیز نشان می­دهد حوضه های واقع در رشته کوه کپه داغ دارای حرکات تکتونیکی بیشتری نسبت به حوضه های انتخاب شده از رشته کوه بینالود می­باشند.

کلیدواژه‌ها

تکتونیک؛ زاویه تلاقی؛ سیستم اطلاعات جغرافیایی؛ بینالود؛ هزارمسجد

مراجع