بررسی اثرات محافظتی عصاره گیاه گزنه بر آسیب حاد کلیوی القاءشده با جنتامایسین در موش‌های صحرایی

آسیب‌شناسی درمانگاهی دامپزشکی

مقاله 5، دوره 11، 3 (43) پاییز، آذر 1396، صفحه 251-262   

نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

مهدیه حاج جوادی¹؛ اکرم عیدی²؛ سید پژمان مرتضوی^{* 3}

¹دانش‌آموخته کارشناسی ارشد فیزیولوژی، دانشکده علوم پایه، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

²استاد گروه فیزیولوژی، دانشکده علوم پایه، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

³دانشیار گروه پاتولوژی، دانشکده علوم تخصصی دامپزشکی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

آمینوگلیکوزیدها اغلب در ترکیب با آنتی‌بیوتیک‌ها‌ی بتالاکتام مورد استفاده قرار می­گیرند. اثرات ضد باکتری سریع، در دسترس بودن، قیمت منطقی و ایجاد مقاومت کم موجب انتخاب دارویی آن‌ها برای درمان عفونت‌های متعدد تهدیدکننده زندگی شده است. از طرف دیگر اثرات سمیت کلیوی آمینوگلیکوزیدها باعث شده که نتوان به صورت طولانی مدت از آنها استفاده نمود. استفاده از عصاره­های گیاهی به منظور کاهش آسیب­های ایجادشده توسط مواد آسیب­رسان از دیرباز مورد توجه واقع شده است. مطالعه حاضر به منظور بررسی خاصیت محافظت­کنندگی عصاره گیاه گزنه  در برابر جراحات کلیوی ناشی از مصرف جنتامایسین در موش‌های صحرایی انجام گرفته است. بدین منظور، 45 سر موش صحرایی نر نژاد ویستار به 9 گروه 5­تایی تقسیم شدند: 1- گروه کنترل سالم، 2- گروه کنترل منفی که tween 20 دریافت کرد، 3- گروه کنترل بیمار که فقط جنتامایسین (mg/kg 100) دریافت کرد، گروه‌های 4 تا 6 به ترتیب عصاره گزنه با غلظت‌های (mg/kg 50، 100 و 200)  به­صورت خوراکی دریافت کردند و گروه‌های 7 تا 9 هم­زمان با عصاره گزنه، جنتامایسین (mg/kg 100) نیز دریافت کردند. در پایان دوره آزمایش (28 روز) نمونه‌های خونی برای ارزیابی کارکرد کلیه­ها تهیه شد و بافت کلیه برای آسیب­شناسی بافتی جدا گردید.جنتامایسین به‌تنهایی موجب آسیب بافت کلیه شد و سطح سرمی اوره و کراتینین را به­طور معنی­داری افزایش داد (05/0p<). درحالی‌که، تجویز هم­زمان عصاره گزنه و جنتامایسین به­طور معنی­داری  موجب کاهش فراسنجه­های سرمی مذکور گردید (05/0p<). همچنین آسیب­شناسی بافتی نشان­دهنده بهبود ساختار بافتی کلیه­ در موش­های تحت درمان با عصاره گزنه بود. با توجه به نتایج به­دست آمده می‌توان گفت گیاه گزنه با دارا بودن منابع آنتی­اکسیدانی می‌تواند از سمیت کلیوی ناشی از جنتامایسین جلوگیری کند.

کلیدواژه‌ها

جنتامایسین؛ آسیب حاد کلیه؛ گزنه؛ موش صحرایی

مراجع

• Ahangarpour, A., Mohammadian, M. and Dianat, M. (2012). Antidiabetic effect of hydroalcholic Urtica dioica leaf extract in male rat s with fructose-induced insulin resistance. Iranian Journal of Medical Science, 37:181-186.
• Aksu, M.İ. and Kaya, M. (2004). Effect of usage Urtica dioica L. on microbiological properties of sucuk, a Turkish dry-fermented sausage. Food Control, 8: 591-595.
• Aronson, J.K. (2006). Meyler’s Side Effects of Drugs.15th ed., Amsterdam: Elsevier, pp: 132-134.
• Barza, Ms., Ioannidis, J.P., Cappelleri, J.C. and Lau, J. (1996). Single or multiple daily doses of aminoglycosides: a meta-analysis. British Medical Journal, 312: 338-345.
• Beauchamp, D., Laurent, G., Grenier, L., Gourde, P., Zanen, J. and Stiennon, J.A.H. (1997). Attenuation of gentamicin-induced nephrotoxicity in rats by fleroxacin. Antimicrobial Agents Chemotherapy, 41: 1237-1245.
• Bisser, N.G. (1994). Herbal Drugs and Polypharmaceuticals. Boca Raton, CRC Press, pp: 505-509.
• Bnouham, M., Merhfour F.Z. and Ziyyat, A. (2010). Antidiabetic effect of some medicinal plants of Oriental Morocco in neonatal non-insulin-dependent diabetes mellitus rats. Human Experimental Toxicology, 29: 865-871.
• Com, E., Boitier, E., Marchandeau, J.P., Brandenburg, A., Schroeder, S., Hoffmann, D., et al. (2012). Integrated transcriptomic and proteomic evaluation of gentamicin nephrotoxicity in rats. Toxicology and Applied Pharmacology, 258: 124-133.
• Ferrari, R., Ceconi, C., Curello, S., Cargnoni, A., Pasini, E. and Visioli, O. (1991).  The occurrence of oxidative stress during reperfusion in experimental animals and men. Cardiovascular Drugs and Therapy, 5(2): 227-287.
• Gülçin, T., Küfrevioglu, O., Oktay, M. and Büyükokuroglu, M. (2004). Antioxidant, antimicrobial, antiulcer and analgesic activities of nettle (UDL.). Journal of Ethnopharmacology, 90: 205-215.
• Heibatollah, S., Reza, N., Izadpanah, G. and Sohailla, S. (2008). Hepatoprotective effect of Cichorium intybus on CCl4-induced liver damage in rats.  African Journal of Biochemistry Research, 2(6): 141-144.
• Hofseth, L.J. and Wargovich, M.J. (2007). Inflammation, cancer and targets of ginseng. Journal of Nutrition, 137: 183S-185S.
• Hoste, E.A. and Schurgers, M. (2008). Epidemiology of acute kidney injury: how big is the problem? Critical Care Medicine, 36(4 Suppl): 146-151.
• JaniGhorban, M. (2000). Flora of iran, Research Institute of Forest and Rangelands publication, Tehran, 36: 5-6. [In Persian]
• Juan, S.H., Chen, C.H., Hsu, Y.H. and Hou, C.C. (2007). Tetramethylpyrazine protects rat renal tubular cell apoptosis induced by gentamicin. Nephrology Dialysis Transplantation, 22: 732-739.
• Kadkhodaee, M., Khastar, H., Faghihi, M., Ghaznavi, R. and Zahmatkesh, M. (2005). Effects of co supplementation of vitamins E and C on gentamicin-induced nephrotoxicity in rat. Experimental Physiology, 90: 571-576.
• Kataki, M.S., Murugamani, V., Rajkumari, A., Singh, P., Mehra, D.A. and Yadav, R.S. (2010). Antioxidant, hepatoprotective, and anthelmintic activities of methanol extract of Urtica dioica L. leaves. Pharmaceutical Crops, 3: 38-46.
• Lee, I.C., Kim, S.H., Lee, S.M., Baek, H.S., Moon, C., Kim, S.H., et al. (2012). Melatonin attenuates gentamicin-induced nephrotoxicity and oxidative stress in rats. Archive in Toxicology, 86: 1527-1536.
• Maldonado, P.D., Barrera, D., Medina-Campos, O.N., Hernandez-Pando, R., Ibarra-Rubio, M.E. and Pedraza-Chaverri, J. (2003). Aged garlic extract attenuates gentamicin induced renal damage and oxidative stress in rats. Life Science, 73: 2543-2556.
• Mansour, H.B., Boubaker, I., Bouhlel, A., Mahmoud, S. and Bernillon, M. (2007).An genotoxic activities of crude extracts from Acacia salicina leaves. Environmental Molecular Mutagen, 48: 58-66.
• Moreira, M., Nascimento, M., Bozzo, T., Cintra, A., Da Silva, S., Dalboni, M., et al. (2014). Ascorbic acid reduces gentamicin-induced nephrotoxicity in rats through the control of reactive oxygen species. Clinical Nutrition, 33: 296-301.
• Nicolau, D.P., Freeman, C.D., Belliveau, P.P., Nightingale, C.H., Ross, J.W. and Quintiliani, R. (1995). Experience with a once-daily aminoglycoside program administered to 2,184 adult patients. Antimicrob. Agents Chemotherapy, 39: 650-655.
• Obertreis, B., Giller, K., Teucher, T., Behnke, B. and Schmitz, H. (1996). Anti-inflammatory effect of Urtica dioica folia extract in comparison to caffeic malic acid. Drug Research, 46: 52-56.
• Parlakpinar, H., Tasdemir, S., Polat, A., Bay-Karabulut, A., Vardi, N., Ucar, M., et al. (2005). Protective role of caffeic acid phenethyl ester (cape) on gentamicin-induced acute renal toxicity in rats. Toxicology, 207: 169-177.
• Selby, N.M., Shaw, S.M., Woodier, N., Fluck, R.J. and Kohle, N.V. (2009). Gentamicin-associated acutkidne ey injury. The Quarterly Journal of Medicine, 102: 873-880.
• Stojiljkovic, N., Stoiljkovic, M., Randjelovic, P., Veljkovic, S. and Mihailovic D. (2012). Cytoprotective effect of vitamin C against gentamicin-induced acute kidney injury in rats. Experimental and Toxicologic Pathology, 64: 69-75.