بررسی اشکال کارستی و چشمه‌های آب سرد بخش مرکزی شهرستان بیجار

فصلنامه جغـرافیا

مقاله 5، دوره 4، شماره 19، اسفند 1390، صفحه 107-131   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محمدرضا افشاری آزاد^{* 1}؛ هاله پورکی²

¹هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت

²کارشناس ارشد جغرافیای طبیعی ( ژئومورفولوژی در برنامه ریزی محیطی) دانشگاه آزاد واحد رشت

چکیده

نتیجه فرآیندهای ژئومورفولوژیکی بر روی تشکیلات آهکی ، کارست  و ناهمواریهای حاصل از آن می باشد .آبخوان های کارستی مهمترین منابع آب آشامیدنی در جهان می باشند. هدف از این تحقیق  ، شناسایی اشکال کارست و نقش ان در پیدایش آبخوان های کارستی و اهمیت آنها در زندگی ساکنان  منطقه است . بخش مرکزی شهرستان بیجار ناهمواری کوهستانی و آهکهای توده ای است که درمرکزاستان کردستان واقع شده است. اغلب ارتفاعات آن از سازندهای کربناته تشکیل شده است. مهم ترین اشکال کارستی شامل شیارها ، حفره های متعدد و غارها می باشد .
پهنه های کارستی شهر بیجار نقش مهمی در تأمین و تغذیه آبخوانها دارد. مهم ترین چشمه سراب می باشد که قسمت عمده ای از آب شرب ساکنان شهر بیجار را تامین می کند. از عوامل مؤثر بر آب چشمه‌های آهکی منطقه و سیستم کارست عوامل و فرایندهای اقلیمی و عوامل زمین‌شناسی می‌باشد . در تحول و توسعه کارست های منطقه ، متغیرهای اصلی سنگ شناسی زمین ساخت ، شیب و اقلیم دخالت داشته اند.

کلیدواژه‌ها

اشکال کارستی؛ چشمه‌های کارستی؛ ژئومورفولوژی؛ کارست

مراجع

1-    افراسیابیان، احمد ، (1377) .اهمیت مطالعات و تحقیقات منابع آب کارست در ایران مجموعه مقالات دومین همایش جهانی آب در سازندهای کارستی تهران کرمانشاه

2-    رحیمی ، مینا ، رئیسی ، عزت الله ، اشجاری ، جواد ،( 1385)، طبقه بندی چشمه های کارستی سازند آسماری-جهرم با رویکرد آبشیمیایی دهمین همایش انجمن زمین شناسی ایران، دانشگاه تربیت مدرس

3-    7- سازمان آب منطقه ای کردستان . آمار هواشناسی سال1366- 1388

4-    سازمان هواشناسی کل کشور،1389

5-    ملکی ،ا. ، (1380)؛تحول اشکال کارست ونقش آن در منابع آب زیرزمینی (رساله دکتری) دانشگاه تربیت مدرس،

6-    مقصودی ، مهران ، کریمی ، حاجی ، (1383) ، بررسی توسعه کارست در توده پرآو کرمانشاه ، مجله سرزمین ، سال اول ، شماره 3 

7-    میلانویچ ، پطر، (1981) ، ترجمه افراسیابیان ، آغاسی ، انتشارات طرح تهیه استانداردهای مهندسی آب کشور

8-    نقشۀ توپوگرافی ،50000/1 ، بیجار ، سازمان نقشه برداری کشور

9-    نقشۀ زمین شناسی ،50000/1 ، بیجار ، سازمان زمین شناسی

10-Hem J.D., (1989). Study and Interpretation of The Chemical Characteristics of Natural Water. 264p-7

11-. Kaufmann , G. and J. Braun. (1999). Karst aquifer evolution in fractured rocks.Water Resources Reseach , 35, 11, 3223-3238.

9-Guler, C., Thyne, G., Mc Cary, J. E., Turner, A. K.,(2002). Evaluation of graphical and multivariate

12- statistical  methods for classification of water chemistry data. Hydrogeolgy . J. 10, 455-474.

13- Raeisi, E. & Kowsar, N. (1997): Development of Shahpour Cave, Southern Iran: Cave and Karst

Science, 24 (1), p. 27 - 34; Bridgwater

14- White  , W.B.,( 1988). Geomorphology and  hydrology of Karst Terrains. Oxford Univ Press  , New York.