بررسی تغییرات کمی و کیفی آبخوان میان آب شوشتر بعد از احداث شبکه آبیاری و زهکشی

فصلنامه علمی تخصصی مهندسی آب

مقاله 6، دوره 5، شماره 1، شهریور 1396، صفحه 46-60   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

مهرداد کاکولکی؛ حسین اسلامی^*

گروه علوم آب، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران

چکیده

احداث شبکه های آبیاری و زهکشی بر کیفیت و کمیت آبهای زیرزمینی تاثیر گذار هستند. در این تحقیق تغییرات کمی و کیفی آبخوان دشت میان آب شوشتر بعد از احداث شبکه آبیاری و زهکشی بررسی گردید. ابتدا با بررسی هیدروگراف سالانه دشت، تغییرات حجم ذخیره ای مخزن آب زیرزمینی طی سال های آبی قبل و بعد از اجرا شبکه آبیاری و زهکشی ارزیابی شد. طی 3 سال آبی 85-84 تا 88-87، 4/6 میلیون متر مکعب از حجم ذخیره مخزن آب زیرزمینی کاسته شده و از 88-87 تا 93-92، 07/9 میلیون متر مکعب به حجم ذخیره آب زیرزمینی افزوده شد که با مقایسه با وضعیت بارندگی در دوره مشابه، مشخص شده که تغییرات در مخزن تا حدود زیادی از میزان بارندگی سالانه متاثر می باشد. سپس با محاسبه بیلان آب زیرزمینی عوامل موثر در تغییرات حجم مخزن بررسی شد. نتایج نشان داد که در سال 88-87 بیلان 59/3- و سال 89-88 بیلان 44/5 بوده و مهمترین عامل تغییرات مخزن آب زیرزمینی، میزان بارندگی سالانه بوده و بهره برداری از شبکه تاثیر چندانی در افزایش سطح آب زیرزمینی نداشته است. برای بررسی تغییرات کیفی، از نمودار ویلکوکس برای دو سال آبی قبل و بعد از احداث شبکه آبیاری و زهکشی استفاده شد. نتایج نشان داد که با توجه به بالا بودن سطح آب زیرزمینی قبل از بهره برداری از شبکه، بیشتر نقاط نمونه برداری در کلاس خیلی شور و غیرقابل استفاده برای کشاورزی قرار داشته که با بهره برداری از شبکه تغییرات چشمگیری در کیفیت منابع آب زیرزمینی رخ نداده است.

کلیدواژه‌ها

شبکه آبیاری و زهکشی؛ ویلکوکس؛ آبهای زیرزمینی؛ دشت میان آب شوشتر

مراجع