الهی نامه عطار، بحر وافر یا بحر هزج ؟

فصلنامه زبان و ادب فارسی

مقاله 5، دوره 1، شماره 1، بهمن 1388، صفحه 55-62   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

سیداسعد شیخ احمدی^*

عضو هیأت علمی دانشگاه کردستان

چکیده

مثنوی الهی نامه، از آثار مسلم عطار نیشابوری است، در تذکره ها و کتب تراجم، وزن این مثنوی را هزج مسدس محذوف (مقصور) گفته­اند، در این مقاله نویسنده، برآن است که با توجه به ارکانی که در این مثنوی بر وزن مفاعلتن، آمده است و با استدلال‌های علمی، ثابت کند که این مثنوی در بحر وافر معصوب مقطوف سروده آمده است.
لازم به ذکر است که این دو بحر (هزج مسدس محذوف و وافر معصوب) بهم ماننده­اند و این مانندگی موجب شده است تا در عرض پارسی و تازی این دو بحر با هم مشتبه گردند.

کلیدواژه‌ها

الهی نامه؛ بحر هزج؛ بحر وافر؛ ارکان عروضی؛ زحاف

مراجع

-      المعجم  المفصل فی علم العروض و القافیه، بیروت: دار الکتب العلمیه، الطبعه الأولی 1991

-      البستانی،فواد افرام، المجانی الحدیثه(مجلّد اوّل)بیروت:المطبعه الکاثولیکیه،الطبعه الثانیه. 1960.

-      حافظ،شمس الدین محمد،به کوشش محمد قزوینی وقاسم غنی ،تهران :زوار،1369.

-      سعدی، مصلح الدین عبدالله کلیات سعدی، تصحیح محمد علی فروغی، تهران : امیر کبیر ، چاپ نهم 1372.

-      عطار،فرید الدین الهی نامه ،به تصحیح هلموت ریتر، تهران :توس،چاپ دوم 1368.

-      فیروز آبادی،محمدبن بعقوب،القاموس المحیط،بیروت:دارالفکر، الطبعه الاولی 2003.

-      معروف نایف و عمر الاسعد، علم العروض التطبیقی،بیروت: دارالنفائس،الطبعه الا‏ٌُ ُولی،1988 .

-      معلوف،لویس، المنجد فی اللغة،بیروت:دارالمشرق،الطبعه الثالثه و الثلاثون،1992.

-      وطواط، رشیدالدین، حدائق السحر فی دقایق الشعر، به اهتمام عباس اقبال، تهران: کتابخانه طهوری،چاپ اول،1362 .

-      هاشمی،السید احمد، میزان الذهب فی صناعه شعر العرب، قاهره: مطبعه المقتطف و المقطم، الطبعه الثالثه عشره، 1961.