بررسی مقایسه‏ای علف کش اکسی فلورفن و وجین دستی بر کنترل علف‏های هرز پیاز

دوفصلنامه ی علوم به زراعی گیاهی

مقاله 7، دوره 4، شماره 1، شهریور 1393، صفحه 33-35   

چکیده

به منظور کنترل علفهای هرز ارقام  مختلف پیاز خوراکی (Allium cepa L.) پژوهشی در سالهای 89-1388 در استان خوزستان به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی صورت گرفت. این پژوهش شامل 12 تیمار و 3 تکرار ودر مجموع 36 کرت آزمایشی بود. هر کرت به دو قسمت مساوی تقسیم شده و جهت دقت بیشتر شاهد هر کرت زیر آن قرار گرفت. تیمارها شامل ارقام پیاز در سه سطح  رقم بهبهان، رامهرمز و پریماورا و تیمار کنترل علفهای هرز در 4 سطح وجین در تمام مراحل رشد، علفکش گل، علف کش  رونستار و مخلوط علف کشهای توتریل و نابواس بود. سمپاشی در مرحله 2تا4 برگی علفهای هرز صورت گرفت. صفاتی از قبیل تعداد علفهای هرز 15 روز بعد از سمپاشی و وزن خشک علفهای هرز 30 روز بعد از سمپاشی، افزایش درصدوزن متوسط سوخ، افزایش درصد ماده خشک،  افزیش اندازه قطر سوخ، افزایش عملکردو درصد  مواد جامد محلول سوخ مورد بررسی قرار گرفتند و داده ها با استفاده از نرم افزار MSTATC تجزیه آماری شده و با آزمون دانکن مقایسه میانگین ها  صورت گرفت. نتایج نشان دادکه برای کنترل و وزن خشک علفهای هرز و سایر فاکتورها بین همه ارقام هیچ گونه تفاوت آماری مشاهده نشد، ولی بین علفکشها، علف کش گل توانست بعد از وجین بالاترین درصد کنترل علف هرز، کاهش وزن خشک علف هرز، وزن متوسط سوخ  و قطر متوسط سوخ را افزایش دهد . .بعد از آن علف کش رونستار بالاترین اثر را دارا بود. روش‏های شیمیایی هیچگونه اثری بر صفات کیفی نداشته و همه در یک کلاس آماری قرار گرفتند.

کلیدواژه‌ها

علف کش گل؛ رونستار؛ توتریل و نابواس؛ وجین دستی؛ پیاز خوراکی

اصل مقاله

بررسی مقایسه‏ای علف کش اکسی فلورفن و وجین دستی بر کنترل علف‏های هرز پیاز

علیرضا عبادی پور¹، بابک دیده بان²، داود علی بیگی بنی³

1- کارشناس ارشد شناسایی و مبارزه با علفهای هرز و مدرس دانشگاه پیام نور واحد امیدیه و رامشیر، 2- کارشناس ارشد زراعت و مدرس دانشگاه پیام نور واحد بهبهان، 3- کارشناس ارشد شناشایی و مبارزه با علف‏های هرز دانشگاه آزاداسلامی واحد شوشتر

[e-mail]

چکیده

به منظور کنترل علفهای هرز ارقام  مختلف پیاز خوراکی (Allium cepa L.) پژوهشی در سالهای 89-1388 در استان خوزستان به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی صورت گرفت. این پژوهش شامل 12 تیمار و 3 تکرار ودر مجموع 36 کرت آزمایشی بود. هر کرت به دو قسمت مساوی تقسیم شده و جهت دقت بیشتر شاهد هر کرت زیر آن قرار گرفت. تیمارها شامل ارقام پیاز در سه سطح  رقم بهبهان، رامهرمز و پریماورا و تیمار کنترل علفهای هرز در 4 سطح وجین در تمام مراحل رشد، علفکش گل، علف کش  رونستار و مخلوط علف کشهای توتریل و نابواس بود. سمپاشی در مرحله 2تا4 برگی علفهای هرز صورت گرفت. صفاتی از قبیل تعداد علفهای هرز 15 روز بعد از سمپاشی و وزن خشک علفهای هرز 30 روز بعد از سمپاشی، افزایش درصدوزن متوسط سوخ، افزایش درصد ماده خشک،  افزیش اندازه قطر سوخ، افزایش عملکردو درصد  مواد جامد محلول سوخ مورد بررسی قرار گرفتند و داده ها با استفاده از نرم افزار MSTATC تجزیه آماری شده و با آزمون دانکن مقایسه میانگین ها  صورت گرفت. نتایج نشان دادکه برای کنترل و وزن خشک علفهای هرز و سایر فاکتورها بین همه ارقام هیچ گونه تفاوت آماری مشاهده نشد، ولی بین علفکشها، علف کش گل توانست بعد از وجین بالاترین درصد کنترل علف هرز، کاهش وزن خشک علف هرز، وزن متوسط سوخ  و قطر متوسط سوخ را افزایش دهد . .بعد از آن علف کش رونستار بالاترین اثر را دارا بود. روش‏های شیمیایی هیچگونه اثری بر صفات کیفی نداشته و همه در یک کلاس آماری قرار گرفتند.

واژگان کلیدی: علف کش گل،  رونستار، توتریل و نابواس ،وجین دستی، پیاز خوراکی،

مقدمه

اصولاً رشد پیاز بعد از جوانه زدن بذر این گیاه کند می باشد(شیمی ،1382). علفهای هرز علاوه بر رقابت با بوته های پیاز و استفاده از آب و مواد غذایی و سایه اندازی در مزرعه با  کاهش جریان هوا محیط مناسبی برای گسترش انواع بیماریها مهیا می کنند. مبارزه با علف های هرز در تمام دوره رشد و نمو گیاه ضروری می باشدو درصورتی که این عمل به روش مکانیکی  صورت گیرد سبب افزایش هزینه تولید محصول شده به طوری که ممکن است تولید پیاز غیر اقتصادی شود. لذا مبارزه شیمیایی با علف های هرز در زراعت پیاز بسیار حائز اهمیت می باشد(دانشور1385). هدف از اجرای  این آزمایش مقایسه اثر علف کشهای گل، رونستار و مخلوط توتریل و نابواس بر عملکرد و خصوصیات کمی و کیفی ارقام مختلف پیاز بود.

مواد و روش‏ها

=

 

 

درصد کنترل علف های هرز

 

 

تعداد علف هرز سمپاشی نشده

 

 

تعداد علف هرز سمپاشی نشده- تعداد علف هرز سمپاشی شده

 

 

عملکرد در قسمت سمپاشی نشده -  عملکرد در قسمت سمپاشی  شده

 

 

=

 

 

درصد افزایش عملکرد

 

 

قسمت سمپاشی نشده

 

 

=

 

 

درصد ماده خشک

 

 

وزن خشک سمپاشی نشده

 

 

وزن خشک قسمت سمپاشی  شده -  وزن خشک سمپاشی نشده

 

مزرعه تحقیقاتی دراستان خوزستان  که دارای اقلیم گرم ونیمه خشک بود.این پژوهش به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با3 تکرار انجام گرفت. در این  پژوهش فاکتور A ارقام پیاز و فاکتور B شیوه کنترل علف های هرز در نظر گرفته شد. فاکتور  A در سه سطح رقم محلی بهبهان،محلی رامهرمزوپریماورا و فاکتور  Bشامل 4 سطح شاهد (وجین دستی) در تمام مراحل رشد، علف کش رونستاربه میزان 3 لیتردرهکتار،  علف کش گل به میزان 2 لیتر در هکتار و مخلوطی ازعلف کشهای توتریل ونابواس به ترتیب به میزان 3 لیترو2 لیتردرهکتار  بود. برای دقت بیشتر در آزمایش و به دلیل این که بانک بذر در نقاط مختلف زمین متفاوت می باشد کرتها به دو قسمت مساوی تقسیم شدند که در یک قسمت آن اعمال تیمار صورت گرفت و قسمت دیگر به عنوان شاهد آن کرت بدون اعمال تیمار باقی ماند. زمان سمپاشی در مرحله 2 تا 4 برگی علف های  هرز بود  . یادداشت برداری از علف هرز یکی از عملیات اصلی ومهم در این پژوهش بود. 30 روز بعد از اعمال تیمارها یک کادر 1متر در 1 متر درهرکرت در دو قسمت سمپاشی شده و  سمپاشی نشده انداخته و تعداد علفهای هرز به تفکیک علاوه بر شمارش علفهای هرز ، وزن خشک علفهای هرز نیز در دو قسمت سمپاشی شده و نشده اندازه گیری شد. در پایان درصد افزایش وزن متوسط سوخ،درصد افزایش ماده خشک، درصد افزایش مواد محلول سوخ ، درصد افزایش قطر سوخ، عملکرد نهایی و درصد افزایش عملکرد محاسبه شدند. در پایان با استفاده از برنامه آماری Mstatc تجزیه واریانس انجام و میانگین ها به آزمون دانکن مقایسه شدند.

 

نتایج و بحث

با توجه به نتایج تجزیه واریانس (30 روز پس از سمپاشی)  علف کشها اثر معنی داری در سطح 1% بر تعداد علفهای هرز پیاز داشته است . بین ارقام اختلاف معنی داری در تعداد علف هرز مشاهده نشده و همه در یک کلاس آماری قرار کرفتند. بین علفکشها (30 روز پس از سم پاشی ) علف کش گل بالاترین  اثر را  بر  کاهش جمعیت علفهای هرز غالب مزرعه داشت که علت آن دوام و ماندگاری طولانی مدت این علف کش در خاک  می باشد.  همچنین این علف کش می تواند به صورت پس رویشی و پیش رویشی عمل کند . کمترین اثر مربوط به مخلوط توتریل و نابواس بود که بیانگر مقاوم شدن علفهای هرز به سموم و  تبخیر شدید و آبشویی آنهاست. نتایج با مطالعات اومدا و مک نیل،1998 و قاسم، 1996 مطابقت می کند. علف کش گل همچنین بیشترین افزایش عملکرد را (%70) به خود اختصاص داد  درضمن علف کش رونستار نیز در کنترل علف های هرز موثر بوده و بعد از علف کش گل توانسته باعث افزایش عملکرد(48%) گردد که با نتایج  قاسم،1996  مطابقت می کند. با توجه به مشکلاتی که در کنترل برخی گونه های علف هرز و کارایی پایین علف کشهای رایج وجود دارد استفاده از علف کش گل در پیاز قابل توصیه می باشد. در بین علف های هرز غالب مزرعه شاه تره و هویج وحشی بهتر از تاجخروس کنترل شدند که دلیل آن رشد اولیه کند و 3 کربنه بودن آن ها در مقایسه با تاج خروس که علف هرزی چهار کربنه و دارای سرعت رشد اولیه زیاد می باشد بود. در بین اثرات متقابل رقم و روشهای کنترل اثر متقابل رقم بهبهان و وجین در بالاترین حد مشاهده شده و با حدود 96% در بین روشهای کنترل افزایش چشمگیری در عملکرد نشان داد و بعد از آن اثر متقابل رقم بهبهان و علف کش گل بیشترین اثر را بر عملکرد داشته است که د لیل آن می تواند به محلی بودن پیاز و ناخالصی آن و در کل مقاومت کم در مقابل علف هرز می باشد که با اعمال تیمار سمپاشی و وجین نسبت به شاهد بیشترین افزایش عملکرد را نشان داد. کمترین درصد افزایش عملکرد مربوط به اثر متقابل رقم پریماورا و روشهای کنترل می باشد که دلیل آن اصلاح  شده بودن رقم پریماورا و مقاوم بودن آن در برابر علف هرز و افزایش عملکرد آن می باشد . بعد از وجین دستی ، علف کش گل توانست بالاترین اثر را بر افزایش صفات کمی گذارد و بعد از آن رونستار بیشترین تاثیر را در بین علف کشها بر صفات کمی داشت. رابطه مستقیمی بین صفات کمی نظیردرصد افزایش وزن سوخ، درصد افزایش قطر سوخ و عملکرد وجود دارد . اما در مورد صفات کیفی هیچگونه تفاوت معنی داری بین علف کشها مشاهده نشد به این  دلیل  که این صفات بیشتر در اثر شرایط تغذیه ای، کودی، آبیاری و توارثی تغییر می کنند .

جدول 1-اثرات متقابل ارقام و علف کشها بر  کنترل ، وزن خشک علفهای هرز و خصوصیات کیفی و کمی  سوخ نسبت به شاهد با علف هرز

ارقام	روش‏های کنترل	درصد کنترل علفهای هرز  30 روز بعد از سمپاشی	درصد وزن خشک علفهای هرز 30 روز بعد از سمپاشی	درصد  افزایش       وزن سوخ	درصد افزایش                                    قطر سوخ	درصد افزایش عملکرد	درصد افزایش ماده خشک
بهبهان	وجین دستی	*a١٠٠	*a١٠٠	*a٦٧/٩٦	abc٦٧/٤٠	ab٩٦	a٦٦/١
	رونستار	bcd٦٧/٥٨	c٣٣/٤٨	bc٦٧/٥٤	bc٣٣/٣٠	d  33/52	a١
	علف کش گل	ab٣٣/٨٠	b٣٣/٦٦	bc٣٣/٥٧	abc٣٣/٤٦	c٦٧/64	a٢
	توتریل و نابواس	e٦٧/٣٨	c٤٤	cd٣٣/٣٨	bc٣٣/٢٩	e٣٣/٣٢	a٦٦/٢
رامهرمز	وجین دستی	a١٠٠	a١٠٠	a٨٦	a٥١	a90	a٦٦/١
	رونستار	d٣٣/٤٣	c٣٣/٤٩	bcd٣٣/٤٣	bc٣٣/٣٠	de67 /47	a٦٦/١
	علف کش گل	abc٦٧/٨١	b٦٢	b٦٢	abc٣٦	bc59	a٢
	توتریل و نابواس	d٤٠	c٤٤	d٣٣/٢٨	c٣٣/٣١	f٦٧/٢٦	a٤
پریماورا	وجین دستی	a١٠٠	a١٠٠	a٦٧/٨٨	ab٤٩	a٦٧/٧٨	a٣
	رونستا ر	cd٣٣/٥٥	c٦٧/٤٥	b ٥٢	c٦٧/٢٧	de47	a٢
	علف کش گل	ab٨٦	b٦٥	a٦٧/٨٨	ab٦٧/٤٨	bc67/48	a٣
	توتریل و نابواس	de٦٧/٥٢	c٤٤	cd٣٥	c٣٣/٢٧	f٣٢	a٦/٢

*در هر ستون میانگین هایی که دارای  حروف مشترک می باشند در سطح 5 درصد با آزمون دانکن ا ختلاف معنی داری بین آنها  وجود ندارد.

 

نتیجه گیری کلی

بین علف‏کش‏ها، علف کش گل توانست بیشترین درصد کنترل علف های هرز ، وزن خشک و در نهایت خصوصیات کمی را به خود اختصاص دهد. بهترین پیشنهادی که می توان ارائه داد  این است که علف کش گل  را می توان به صورت پیش رویشی نیز استفاده کرد. برای کنترل بهتر علف هرز در پیاز بهتر است آزمایشات مختلف در مورد زمان و میزان مصرف این علف کش بررسی شود.

 

مراجع

1. دانشور،م.1385. پرورش سبزی، انتشارات دانشگاه شهید چمران اهواز. چاپ چهارم.461 صفحه.
2. شیمی، پ. و ا. فقیه. 1382. بررسی کارایی شعله افکن در مقایسه با روشهای متداول مبارزه با علفهای هرز در مزارع کشت مستقیم پیاز، مجله آفات و بیماری های گیاهی، جلد 17 شماره 2. صفحات 77-86.
   1. Qasem, J.1996.Chemical weed control in garlic in Jordan.Crop Protection15: 21-26.
   2. Umeda, K., D. Macneill. 1998. Early postemergence herbicide weed control  in  onion. Online internet:www.weed science.com.25Jul2009.