تأثیر سرمایه اجتماعی دولت‌های جمهوری اسلامی ایران بر وندالیسم اجتماعی

سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)

مقاله 7، دوره 4، شماره 11، اردیبهشت 1396، صفحه 133-161   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محمدحسن الهی منش¹؛ علیرضا میرزانیا^{* 2}

¹استادیار، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران

²علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی قم واحد پردیسان

چکیده

وندالیسم یکى از مشکلات جوامـع شـهرى به‌ویژه در حاشیه آن‌هاست که همگام با رشد و توسعه شتاب‌زده شهر و درونی نشدن فرهنگ شهرنشـینى در بـین جوامع به وجود آمده است. خرابکاری‌های شـهرى ازجمله انحرافـات یـا آشفتگی‌های اجتماعى هستند که در آن افراد سعى دارند نیازها، هیجانات و احساسات درونى خود را به شیوه‌ای بروز دهند و با در دسترس نبودن روش مناسـب بـه رفتارهـاى نابهنجـار روى می‌آورند. درواقع،وندالیسم نوعی انحراف رفتارى است که با انتظارات جامعه منطبق و سازگار نیست و عموماً زمـانى رخ می‌دهد که فرد یا گروهى معیارهاى جامعه را رعایت نکنند. بر این اساس فرضیه تحقیق به این شکل طرح می‌شود: با بررسی عملکرد دولت‌های جمهوری اسلامی ایران درمی‌یابیم که در جمهوری اسلامی اعتمادسازی شهروندان، افزایش مشارکت سیاسی و همچنین اعتماد فزاینده آحاد مختلف جامعه موجب تضعیف وندالیسم اجتماعی گردیده و متقابلاً با کاهش اعتماد، فرسایش مشارکت سیاسی و عدم انسجام اجتماعی کم‌وبیش بسترهای لازم برای تخریب اموال عمومی فراهم شده است. روش تجزیه‌وتحلیل اطلاعات این پژوهش روش توصیفی- تحلیلی است که ضمن ارائه و ارزیابی ادبیات موجود در باب سرمایه اجتماعی و وندالیسم اجتماعی، کاهش ارتباط دولت و ملت و احساس تبعیض، به تحلیل چگونگی وجود ارتباط بین این مفاهیم پرداخته و ارتباط منطقی بین سرمایه اجتماعی، کاهش ارتباط دولت ملت و احساس تبعیض به‌عنوان متغیر مستقل و وندالیسم به‌عنوان متغیر وابسته از طریق آزمون فرضیه مطرح‌شده مورد تجزیه‌وتحلیل قرار خواهد گرفت. نوآوری پژوهش حاصل تعامل بین این عنصر در تبیین علل وندالیسم خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

"سرمایه اجتماعی"؛ "وندالیسم"؛ "کاهش ارتباط دولت ملت"؛ "احساس تبعیض"

مراجع

1. احمدی، ح، 1377، نظریه‌های انحرافات اجتماعی، شیراز، انتشارات زر.
2. بشیریه، حسین، قاضیان، حسین 1380، بررسی تحلیلی مفهـوم شکاف‌های اجتمـاعی، انتشارات باز.
3. بشیریه، حسین، نقش نیروهای اجتماعی در زندگی سیاسـی در جامعه‌شناسی سیاسی، تهران: نشر نی.
4. پژوهشنامه علوم انسانی، شماره 30، ص 74-39.
5. جان حسنی، ع (1386). بررسی رابطه عوامل مؤثر درون‌سازمانی بر جلوگیری از تخریب گرایی (وندالیسم) توسط دانش آموزان متوسطه استان مازندران در سال 85-86. پژوهش و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی مازندران.
6. حیدری، اسلام و مهربان پارسامهر (1391) بررسی عوامل جامعه‌شناختی مؤثر بر وندالیسم (موردمطالعه: دانش آموزان دبیرستانی شهر اهواز) فصلنامه جامعه‌شناسی کاربردی، شماره 47، صص 207-229.
7. روزنامه شرق، 1390، گفتگو با محمدعلی همایون کاتوزیان، دولت و ملت ایران غالباً در تضاد.
8. سلیمی، ع و داوری، م، 1380، جامعه‌شناسی کجروی، انتشارات پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
9. صدیق سروستانی، ر، 1386، آسیب‌شناسی اجتماعی، انتشارات سمت، تهران.
10. فصلنامه مطالعات جامعه‌شناختی جوانان، سال سوم، شماره نهم، 92، ص 23-46.
11. قاسمی و وحید ذوالاکتاف، نورعلی وند، ع، (1388) توصیف جامعه‌شناختی عوامل مؤثر بر وندالیسم و اوباشگری در ورزش فوتبال، فصلنامه المپیک، شماره 45، صص 69-79.
12. کاتوزیان، محمدعلی همایون، طیّب، علیرضا، تضاد دولت و ملت: نظریه تاریخ و سیاست در ایران،1380، نشر نی.
13. محسنی تبریزی ع (1379) مبانی نظری و تجربی وندالیسم: مروری بر یافته‌های یک تحقیق، نامه علوم اجتماعی پاییز و زمستان 1379; 8 (پیاپی 16):193-227.
14. محسنی تبریزی، ع، 1383. وندالیسم؛ مبانی روان‌شناسی اجتماعی، جامعه‌شناسی و روان‌شناسی رفتار وندالیستی در مباحث آسیب‌شناسی و کژ رفتاری اجتماعی، تهران، انتشارات آن.
15. ممتاز، فریده،1381، انحرافات اجتماعی (نظریه‌ها و دیدگاه‌ها)، تهران، شرکت سهامی انتشار.
16. میرفردی ا، احمدی، س، نیکخواه ز (1391). بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر گرایش به وندالیسم (خرابکاری) در بین دانش آموزان دبیرستانی شهر یاسوج. جامعه‌شناسی کاربردی، 23(473): 185-206.
17. نادری، آرزو (1389) مطالعه علل رفتارهای وندالیستی در همدان. همدان: بوعلی سینا.