رایزنی در حماسه‌های ملّی ایران

فصلنامه زبان و ادب فارسی

مقاله 8، دوره 1، شماره 1، بهمن 1388، صفحه 93-104   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

هادی یوسفی^*

دانشگاه پیام نور

چکیده

در این نوشتار به شیوه‌ی تحلیلی – توصیفی، مبحث رایزنی و مشاوره، در گروه شخصیت‌های منفی موجود در آثار حماسی زبان فارسی، یعنی ضدقهرمانان، مورد بررسی قرار گرفته است.
مشورت ضدقهرمانان اصلی و در برخی موارد سپهدار با مشاوران در امور مهمّی که تعیین کننده سرنوشت جنگ و یا آینده زمامداری شاه است، صورت می‌پذیرد. بر این اساس کارکرد مشاوران ضدقهرمان در دو دسته ی معین بررسی شده است:
 1. ارائه‌ی راهکار در شیوه رویارویی و نبرد ضدقهرمان با قهرمان و سپاه او. 2. تعبیر خواب و پیش بینی. براساس مطالعات صورت گرفته، مشاوران ضدقهرمان اصلی عبارتند از: وزیران، موبدان، منجّمان و فال گویان، سپهسالاران، افراد نزدیک به ضدقهرمان اصلی (برادر، فرزند و...)، متّحدان و در برخی موارد لشکریان، که هر کدام با ابراز آرای خود ضدقهرمان اصلی را در اتخاذ تصمیمات کشوری و به خصوص لشکری یاری می‌رسانند.

کلیدواژه‌ها

حماسه؛ ضدقهرمان؛ رایزنی؛ مشورت؛ پیش بینی

مراجع

- قرآن کریم.

- ابن ابی الخیر، ایرانشاه. (1370)، بهمن نامه، ویراسته ی رحیم عفیفی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی ، چاپ اوّل.

- ابن ابی الخیر، ایرانشان. (1377)، کوش نامه، به کوشش جلال متینی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ اوّل.

- ابن یعقوب، عطاء ( عطائی رازی). (1382)، برزونامه، به اهتمام سید محمّد دبیر سیاقی، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، چاپ اوّل.

- اسدی طوسی، علی. (1354)، گرشاسب نامه ، باهتمام حبیب یغمایی، تهران، کتابخانه طهوری، چاپ دوّم.

- بانوگشسب نامه. (1382)، تصحیح روح انگیز کراچی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. چاپ اوّل.

- دقیقی طوسی. ( 1368)، دیوان، به اهتمام محمّد جواد شریعت، تهران، انتشارات اساطیر.

-  فرامرزنامه. (1382)، از سراینده ی ناشناس، به اهتمام مجید سرمدی، تهران ، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ، چاپ اوّل.

- فردوسی، ابوالقاسم. (1384)، شاهنامة فردوسی ( براساس چاپ مسکو)، به کوشش سعید حمیدیان ، تهران ، نشر قطره، چاپ هفتم.

- مادح، قاسم.(1380)، جهانگیرنامه ، به کوشش سید ضیاء الدین سجادی ، تهران ، مؤسسة مطالعات اسلامی دانشگاه تهران.