در شناخت عقل از دیدگاه مولانا

فصلنامه زبان و ادب فارسی

مقاله 2، دوره 1، شماره 2، خرداد 1389، صفحه 29-48   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

نسرین برزنجه^*

عضوهیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج

چکیده

عقل ترجمان روح و مفسّر اوست. اسم الله، جامع جمیع اسماء است و مظهر کلّی آن نور محمّدی است که آن را به روح اعظم و عقل کل تعبیر می‌کنند.
عقل در نزد عارفان وسیله‌ی عبادت خداوند است.
در مقدّمه‌ی این نوشتار نظر حکما و عرفای اسلامی را به اختصار درباره‌ی عقل بیان می‌کنیم. سپس دیدگاه مولانا را در این‌باره در سه قسمت بررسی می‌نماییم.
استدلال، انتقال مفاهیم به شیوه‌ی عقلانی است، به همین دلیل در قسمت اوّل، شیوه‌های استدلال مولانا را در مثنوی بررسی می‌نماییم. در قسمت دوم، انواع عقل را از دیدگاه مولانا برمی‌شماریم و در قسمت سوم، نمادپردازی عقل را در مثنوی مطرح می‌نماییم.

کلیدواژه‌ها

عقل (عقل کلّی- جزوی- ایمانی- اکتسابی)؛ نور محمّدی

مراجع