بررسی فراوانی آلودگی بوقلمون های بومی شهرستان دزفول به انگل کریپتوسپوریدوم

هیستو بیولوژی دامپزشکی

مقاله 6، دوره 2، شماره 1 - شماره پیاپی 2، شهریور 1393، صفحه 50-55   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

چکیده

کریپتوسپوریدیوم بیماری انگلی مشترک بین انسان، دام و ماکیان می­باشد و در افراد دارای سیستم ایمنی کامل آلودگی بدون علامت و یا توأم با اسهال محدود شونده می­باشد ولی در افراد دارای نقص سیستم ایمنی علائم بسیار شدیدی   می­باشد و باعث اسهال مزمن و در نهایت مرگ می­شود. [1] برای انجام این تحقیق تعداد 200 نمونه مدفوعی از جمعیت بوقلمون­های بومی شهرستان دزفول اخذ شد و حضور انگل با استفاده از روش زنگ­آمیزی زیل نلسون اصلاح شده مورد بررسی قرار گرفت.نتایج تحقیق حاضر حضور انگل در جمعیت بوقلمون های بومی دزفول را نشان می­دهد به طوری که 4نمونه از نمونه­های اخذ شده مثبت بودند.به عبارت دیگر 2% از نمونه ها آلوده می باشند،که این الودکی ارتباط مستقیمی با علایم اسهال و لاغری ندارد.و این پژوهش نشان دهنده این است که جنس نر بیشتر از جنس ماده آلوده می باشند.

کلیدواژه‌ها

انگل کریپتوسپوریدیوم؛ بوقلمون؛ دزفول؛ زیل نلسون

اصل مقاله

مقدمه:

انگل کریپتوسپوریدیوم یکی از مهم­ترین انگل­های روده­ای می­باشد که در پستانداران به ویژه انسان (کودکان، بیماران ایمنی تحت مخاطره) [2] و حیوانات اهلی یکی از عوامل بسیار مهم در ایجاد اسهال شدید و مداوم می­باشد. انتقال این عفونت به صورت مدفوعی یا دهانی و یا از طریق تماس مستقیم یا غیرمستقیم و با موادغذایی و نوشیدنی انجام می­شود.

این تک یاخته انتشار جهانی داشته و در برخی از جوامع جزء مهمترین عوامل اسهال در کودکان است. یکی از خصوصیات مهم کریپتوسپوریدیوم در کشور ایران اختصاصی بودن روش تشخیص آن است که اطلاعات زیادی در کشورمان وجود ندارد.

احتمالاً یکی از مهم­تریم راه­های انتقال این انگل در مراکز نگهداری کودکان، معلولین و سالمندان از طریق مستقیم و فردبه­فرد می­باشد[3]، در مناطق روستایی این انگل در افرادی که به طور مکرر با دام در تماس می­باشند دیده می­شود.[4] در کشورهای صنعتی انتقال این انگل از طریق آب و مواد غذایی در همه­گیری­های این انگل گزارش داده­اند. در میان گونه­های کریپتوسپوریدیوم: کریپتوسپوریدیوم پاوروم و کریپتوسپوریدیوم هومینیس از شایع­ترین گونه­هایی هستند که انسان را آلوده می­کنند.[5] در افراد مبتلا به HIV کریپتوسپورید یوزیس یکی از مهم­ترین و جدی­ترین عفونت­های فرصت طلب می­باشد.[6 ، 7] اما بیماری­زایی این انگل با توجه به گونه انگل، نوع، سن و وضعیت سیستم ایمنی میزبان متفاوت می­باشد.

تا کنون 19 گونه از در حیوانات اهلی شناسایی شده است از این تعداد ،دو گونه عفونی در جوجه ها و بوقلمون ها وجود دارد که C.meleagridis ,کریپتوسپوریدیوم بایله ای نام دارند.  این دوگونه انتشار جهانی دارند و به دو صورت مستقیم(در اثر تماس با انسان یا حیوان الوده)یا غیر مستقیم از محیط آلوده( اب اشامیدنی و...)و با خوردن مواد الوده به مدفوع انتقال می یابد(12) .

علی رغم اینکه در طول دهه اخیر گزارشاتی در مورد شیوع گونه های مختلف کریپتوسپوریدیوم در میزبان های همانند انسان، دام و طیور ارائه شده است (15،11،9،7)  اطلاعات جامعی در مورد آلودگی کریپتوسپوریدیای در ماکیان بومی شهرستان دزفول گزارش نشده است این در حالی است که این پرندگان جمعیت  وسیعی را در جوامع روستایی  این منطقه به خود اختصاص داده اند و  بدلیل تماس مستقیم از منابع مهم آلودگی انسان  به شمار می روند در این تحقیق ما به دنبال آن هستیم تا موارد آلودگی کریپتوسپوریدیای ماکیان را در شهرستان دزفول مورد بررسی قراردهیم و در حقیقت محقق به دنبال سوال اصلی این تحقیق بوده است که:

"میزان آلودگی کریپتوسپوریدیای در ماکیان بومی شهرستان دزفول چقدر است؟

 

 

 

روش­ کار:

برای انجام دادن این تحقیق یا طرح تعداد 200 نمونه از جمعیت بوقلمون­های بومی شهرستان دزفول به طور تصادفی اخذ و جمع­آوری گردید.

در ابتدا روستاهای اطراف را به چهار قسمت تقسیم کردید (شمال- جنوب- شرق و غرب) و سپس به طور کاملاً تصادفی m2 نمونه اخذ گردید.

 

 

 

 

(الف) اخذ نمونه­های مدفوعی:

برای اخذ نمونه، مدفوع بوقلمون­ها را که قبلاً کارتن به زیر آن­ها انداخته شد قرار داده شد و به محض افتادن مدفوع بر روی کارتون به اندازه 2 تا 3 گرم از مدفوع را برداشته و داخل لوله­های فالکنی که حاوی 10 سی­سی دی کرومات پتاسیم (فرمالین) بودند ریخته شد و هم زده شد به طور آرام که به خوبی حل شوند و سپس بوقلمون­ها را از سمت محلول نمونه­گیری دور کردیم تا خطایی در نمونه­گیری ایجاد نشود. بعد از انجام نمونه­گیری قوام مدفوع را یادداشت کردیم و بر روی لوله­های مورد نظر هر کدام با یک اتیکت چسبانده، که سپس نمونه­ها با هم اشتباه نشوند. در آخر نمونه­ها را در جا لوله­ای قرار داده و در داخل یک کُلمن گذاشته و به آزمایشگاه ارسال کرده.

 

(ب) آماده­سازی نمونه­ها، تیمار کردن و تهیه لام میکروسکوپی

همانطور که قبلاً ذکر گردید جهت اخذ نمونه­ها از محلول دی کرومات پتاسیم استفاده کرده شد. این محلول یک محلول اکسید کننده و مانع رشد باکتری­ها و قارچ­ها در نمونه­ها می­باشد. جهت تهیة گسترش در اول باید نمونه­ها تیمار گردند و محلول­های همگنی از آن­ها تهیه گردد. سپس از الک 60 عبور داده و سپس با دور 1800 به مدت min3 سانتریفیوژ می گردد. سپس مایع رویی را دور ریخته و رسوب باقی مانده را به آن 5 سی­سی فرمالین 10% و 5/2 سی­سی اتر اضافه کرده، بعد از آن درب لوله­ها را بسته و در دستگاه شیک قرار داده، سپس به مدت min5 با دور 1800 سانتریفیوژ کرده که از بالا به پایین 4 لایه تشکیل می­شود.

1- اتر که یک ماده شفاف است.

2- لایة چربی (اجسامی هستند که بین اتر و فرمالین شناور می­باشند.)

3- فرمالین

4- رسوب ته لوله

مرحلة بعد 3 لایه رویی را دور ریخته و به رسوب ته لوله 1 الی 2 قطره آب مقطر اضافه می­کنیم و بعد حل می­کنیم و به 2 شکل عمل می­کنیم:

الف) تهیة گسترش نازک بر روی لام و رنگ­آمیزی زیل نلسون

ب) حداقل سه قطره از رسوبی را که داریم بین لام و لامل قرار می­دهیم، برای یافتن اجسام انگلی احتمالی بر زیر میکروسکوپ.

3 -روش رنگ­آمیزی زیل نلسون اصلاح شده:

1- گسترش را از نمونه تازه و یا فیکس شده با فرمالین تهیه کرده.

2- گسترش را با متانول و یا حرارت به مدت 5-2 دقیقه فیکس کرده.

3- گسترش را با کربول فوشین به مدت min30-20 رنگ­آمیزی کرده.

4- گسترش را با آب معمولی شسته.

5- گسترش را با کمک اسید سولفوریک 5% به مدت Sec 60-20 رنگ­زدایی کرده.

6- گسترش را با آب معمولی شسته.

7- سپس به وسیلة مالاشیت گرین و یا متیلن بلو 5% به مدت min5-4 گسترش را رنگ کرده.

8- گسترش رنگ شده را شسته و در هوای آزمایشگاه خشک کرده.

در آخر اووسیست کریپتوسپوریدیوم به رنگ قرمز در زمینة سبز یا آبی دیده می­شود و در اووسیت­ها گرانول تیره رنگ مشاهده می­شود.

 

مراجع