بررسی اثرات دو روش تدریس انتزاعی و تدریس در متن (روش جزء به کل و کل به جزء) بر میزان یادگیری برخی از دانش‌آموزان دبیرستان‌های شیراز در درس دستور زبان فارسی

فصلنامه زبان و ادب فارسی

مقاله 3، دوره 3، شماره 6، خرداد 1390، صفحه 62-80   

نوع مقاله: علمی-پژوهشی

نویسنده

سیداحمد پارسا^*

دانشگاه کردستان

چکیده

هدف از این پژوهش پاسخ به این پرسش بود که آیا بین دو روش تدریس در متن (کل به جزء) و تدریس انتزاعی (جزء به کل) در درس دستور زبان فارسی و میزان یادگیری آزمودنی­های پژوهش، رابطه معنی­داری وجود دارد یا نه؟ در این راستا تعداد 51 نفر از دانش­آموزان پسر نظام جدید، در دبیرستان شبانه‌ی ولی عصر شیراز، در دو کلاس اول به طور تصادفی انتخاب شدند.
موضوع درس «دستور زبان فارسی» بود که به مدت یک ترم تحصیلی در این دو کلاس تدریس شد. در پایان ترم آزمودنی­های پژوهش به وسیله 40 سوال معلم ساخته مورد ارزیابی قرار گرفتند. روش پژوهش نیمه تجربی است و داده‌های پژوهش با استفاده از «آزمون تی» و «ضریب همبستگی پیرسون» تجزیه و تحلیل داده شده است. نتایج پژوهش بیانگر این است که در تفهیم بخش­هایی از کتاب که برای فراگیران تازگی دارد، روش تدریس در متن موفق­تر است، اما در تفهیم بخش­هایی که فراگیران از آن­ها سابقه­ی ذهنی دارند، بین دو روش تدریس، رابطه معنی­داری مشاهده نشد.

کلیدواژه‌ها

دستور زبان فارسی؛ روش تدریس در (متن کل به جزء)؛ روش تدریس انتزاعی (روش جزء به کل)؛ یادگیری؛ گروه شاهد؛ گروه تجربی

مراجع

         1-         آریان پور، امیر حسین (1354)، پژوهش و پژوهش نامه‌نویسی ، تهران: انجمن کتاب دانشجویان دانشکده هنر‌های دنیا

         2-         آلزی، ویمن، آشنایی با روش‌های آماری (از طریق آموزش مکاتبه‌ای) مترجم، عباس بازرگان، تهران: نشر دانشگاهی

         3-         احمد گیوی، حسن و دیگران (1369)، زبان و نگارش فارسی،چاپ دوم ، تهران: سمت.

         4-         افشار، ایرج (بی تا) «کتاب شناسی» نشریه فرهنگ ایران زمین، جلد دوم

         5-         بنا نخواه فاطمه (1365)،تأثیر دو شیوه‌ی کشف و توضیح در تدریس گرامر انگلیسی و تعامل آن با پیشرفت تحصیلی، (پایان نامه)، شیراز، چاپ نشده

         6-         جویس، بروس و دیگران، (1372) الگو‌های تدریس، چاپ دوم ، جلد اول، ترجمه دکتر محمدرضا برنجی تهران ناشر: مترجم.

         7-         حسینی سروری، سید علی اکبر، (1371). ارزش امتحانات تشریحی در پیش‌بینی موفقیت دانشگاهی، شیراز: مرکز نشر دانشگاه شیراز

         8-         داعی، صفر، (1366) روش‌های تحقیق و آمار در روانشناسی و علوم انسانی، تهران: انتشارات پیوند

         9-         دلاور، علی (1371)، روش‌های آماری در روان شناسی و علوم تربیتی، انتشارات پیام نور، چاپ چهارم

       10-       زینیمی الشندونی الصینی، محمد بن الحکیم (1360)، منهاج الطلب، به کوشش محمد جواد شریعت، اصفهان: مشعل

       11-       سلطانی گرد فرامرزی، علی (1368)، از کلمه تا کلام، تهران: ناشر مؤلف، چاپ چهارم

       12-       سیف، علی‌اکبر (1372)، اندازه‌گیری و پیشرفت تحصیلی، چاپ هفتم ، تهران: انتشارات آگاه.

       13-       شریعت‌مداری، علی (1369)، روان‌شناسی تربیتی، چاپ چهارم ، تهران: انتشارات امیرکبیر.

       14-       شعاری‌نژاد، علی اکبر (1372)، روانشناسی رشد، چاپ نهم ، تهران: انتشارات اطلاعات.

       15-       صباغیان، زهرا (1364)، روش‌های سواد آموزی بزرگسالان (تعلیم مهارت‌های خواندن و نوشتن) تهران: مرکز نشر دانشگاهی

       16-       صنیع، مهین بانو (1371)، سیری در دستور زبان فارسی، تهران: کتاب‌سرا.

       17-       کاسب، علی محمد (1366)، تحقیقی در باره‌ی مقایسه‌ی دو روش یادآوری و بازشناسی در درس املا بر روی دانش‌آموزان سال دوم دوره راهنمایی مدارس ناحیه 3 اصفهان، (پایان نامه)، دانشگاه شیراز.

       18-       مشکوة الدینی، مهدی (1366)، دستور زبان بر پایه‌ی زایا گشتاری،مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی.

       19-       ناتل خانلری، پرویز (1351)، دستور زبان فارسی، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.

       20-       یار محمدی، لطف الله و دیگران (1370)، بررسی نارسایی‌ها و ناهماهنگی‌های دستور زبان فارسی در کتاب‌های دوره راهنمایی و دبیرستان، شیراز: مرکز نشر دانشگاه شیراز.

       21-       یرویش، مانفردبی (1363)، زبانشناسی جدید، چاپ دوم، ترجمه محمدرضا باطنی، تهران: انتشارات آگاه.

       22-       وحیدیان کامیار، تقی و عمرانی، غلام‌رضا (1379)، دستور زبان فارسی (1)، تهران: سمت.