بررسی بیان نسبی ژن‌های THCAS،CBDAS،PT و OLS در مسیر بیوسنتزی کانابینوئیدها در شاهدانه (Cannabis sativa L.) تحت تأثیر الیسیتور و سنجش متابولیت‌های مرتبط با آن

فصلنامه گیاه و زیست فناوری ایران

مقاله 2، دوره 11، شماره 1.2، شهریور 1395، صفحه 13-23   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

کیوان سلطان¹؛ سید علی رضا اسلامی^{* 2}

¹گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

²دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

شاهدانه Cannabis sativa L.)) گیاهی دو پایه و یکساله متعلق به تیره Cannabinaceae است که متابولیت‌های ثانویه متنوعی را تولید می‌کند و دارای ویژگی‌های فیبری، دارویی و غذایی متعددی می‌باشد. دو کانابینوئید مهم و ارزشمند در شاهدانه دلتا-9-تتراهیدروکانابینول THC)) و کانابیدیول CBD)) می‌باشد. از روش‌های اساسی برای تولید متابولیت بیشتر علاوه بر گزینش و اصلاح، می‌توان به دستورزی ژنتیکی مسیرهای زیستی اشاره کرد. در این میان بهره‌گیری از روش‌های ساده و سهل‌الوصول همچون کاربرد الیسیتورهای ایمن و ارزان برای افزایش یک متابولیت خاص یک روش تجاری و ارزشمند است. در این تحقیق هدف اصلی، تأیید نقش الیسیتوری اسید آسکوربیک به عنوان یک مولکول کوچک زیستی و ارزان و ایمن در تحریک بیان ژن‌های مسیر بیوسنتزی کانابینوئیدها در شاهدانه و متناظر با آن نقش آن در افزایش متابولیت‌های کلیدی THC و CBD بود. نتایج، افزایش معناداری را در بیان ژن‌های THCAS، CBDAS، PTو OLS به عنوان ژن‌های کلیدی مسیر بیوسنتز کانابینوئیدها در شاهدانه نشان داد. اسید آسکوربیک به عنوان یک الیسیتور غیرزیستی افزایش معناداری را در دو کانابینوئید اصلی THC و CBD که همواره در تولید دارو از این دو ماده مؤثره بهره گرفته می‌شود، ایجاد کرد.