بررسی برخی داستانهای کوتاه گلشیری با توجه به جریانهای فکری معاصر

مطالعات نقد ادبی

مقاله 2، دوره 11، شماره 44، بهمن 1395، صفحه 41-80   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

احمد خیالی خطیبی^{* 1}؛ زهره یوسفی²

¹استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

²دانش آموخته مقطع کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی واحد تهران مرکزی

چکیده

از همان آغاز نگارش و ظهور تفکر و اندیشه، این دو در هم تاثیر و تاثر داشتند که با توجه به زمانها و مکانها، متفاوت و مختلف بوده و هست. این امر در ایران نیز کم و بیش جاری و ساری است  و شاید بتوان گفت در صد و اندی سال اخیر بیشتر مشهود گردیده و اخیراً تحت عنوان جریانهای فکری جاافتاده است. بی شک در این میان، نثر جایگاه خاص خود را دارد که نویسندگان ایرانی با بهره گیری از اندیشه های خود و همچنین دیگر نویسندگان داخل و خارج جریانهای مختلف فکری، که از هر نظر متنوع و گوناگون می باشد، زمینه ی بروز افکار خود را پایه ریزی نموده و رشد و نمو داده اند و اندیشه های اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و غیره را در همان قالب فکری و به سبک داستان تعقیب نموده اند، در میان این  نویسندگان مورد نظر هوشنگ گلشیری جایگاه ویژه خود را دارد که در نظر گرفتن جوانب فرهنگی، اعتقادی، سیاسی، اجتماعی موثر و متاثر او با اشاره ی کوتاهی به موقعیت های اجتماعی و سیاسی و فکری دوران قبل از او و زمان او به بررسی و تجزیه و تحلیل محتوای داستانهای او با توجه به رویکردهای فکری معاصر خواهیم پرداخت ، و مشخص خواهد شد او نیز به شدت تحت تاثیر آن جریانها بوده و همچنین او خواهد تاثیر گذار بوده است .

کلیدواژه‌ها

ادبیات؛ نثر؛ گلشیری؛ جریانهای فکری؛ معاصر

مراجع

آل احمد ، جلال ، (1386)در خدمت و خیانت روشنفکران ، چاپ پنجم ، انتشارات فردوس

آشتیانی, منوچهر, (1370)،روشنگری وروشنفکری به نقل از روزنامه همشهری

بشریه, حسین،(1374) ، جامعه شناسی سیاسی,  تهران, انتشارات نی

بهار لو, محمد,( 1377) , داستان کوتاه ایرانی, تهران, انتشارات هما

پاینده, حسین(1390) داستان کوتاه در ایران, تهران, نیلوفر

پدرام ، مسعود ، روشنفکران دینی و مدرتیته در ایران پس از انقلاب ، 1382 ، چاپ اول ، تهران . انتشاراگام نو

حسینی نسب ، سید مصطفی ، تجدد و سنت در جریان های فکری معاصر، 1392 ، نشر کانون اندیشه جوانی

خسرو پناه ، عبدالحسین ، جریان شناسی فکری ایران معاصر ، 1391 ، چهارم ، قم ، انتشارات حکمت نوین اسلامی

زرشناس ، شهریار ، نگاهی کوتاه به تاریخچه روشنفکری در ایران ، تهران ، 1392 ، نشر کتاب صبح

سروش, عبدالکریم(1382) , انقلاب , مقر و روشنفری دینی, در گفتگو با ماهنامه « نامه»

سناپور, حسین(1378) رمان نیمه غایب, تهران, نشر چشمه

شاپور ، حسین ، هم خوانی کاتبان ، 1379 ، تهران ، چاپ نشر دیگر

شایگان ، داریوش ،سنت مدرنیته ، پست مدرن ، 1377 ، به نقل از هفته نامه راه نو ، شماره 12

طبری ، احسان ، برخی بررسی ها درباره ی جهان بینی ها و جنبش های اجتماعی در ایران ، 1348

عبد اللهیان, حمید؛(1369) . کارنامه نثر معاصر, تهران, انتشارات پایا.

گلدمن ، لوسین ، جامعه شناسی ادبیات (دفاع از جامعه شناسی رمان) ، 1371 ، ترجمه محمد جعفر پوینده ، تهران ، انتشارات هوش و ابتکار

گلشیری ، هوشنگ ، نیمه تاریک ماه ، 1382 ، انتشارات نیلوفر  

معین ، محمد ، فرهنگ فارسی ، 1383 ، چاپ چهارم تهران ، انتشارات معین

میر صادقی ، جمال ، ادبیات داستانی چهارم ، 1382 ، تهران ، انتشارات مهار

میرعابدینی ، حسن ، صد سال داستان نویسی ، 1380 ، نشر چشمه