بررسی و ارزیابی تغییر کاربری اراضی شهر قائمشهر با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی و تصاویر ماهواره‌ای

فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی

مقاله 1، دوره 9، شماره 2، اردیبهشت 1396، صفحه 1-17   

نویسنده

مهدی مدیری^*

دانشیار جغرافیا وبرنامه ریزی شهری،دانشگاه صنعتی مالک اشتر، تهران ، ایران

چکیده

چکیده
توسعه فیزیکی شهر­ها و به دنبال آن تغییر کاربرها یکی از واقعیت­های رشد شهرنشینی در جوامع کنونی است. یا توجه به این مساله مقاله حاضر به بررسی و ارزیابی تغییر کاربری اراضی شهر قائمشهر پرداخته است. سؤال اصلی مقاله این است که توسعه فیزیکی و تغییر کاربری­ اراضی قائم‌شهر دارای چه ابعاد و دامنه­ای بوده است؟ مساله تغییر کاربرهای این شهر در قالب مواردی مانند؛ کاربری مسکونی، کاربری تجاری، کاربری آموزشی، کاربری آموزش عالی، کاربری بهداشتی- درمانی، کاربری ورزشی، کاربری پارک و فضای سبز، کاربری فرهنگی و مذهبی، کاربری اداری- انتظامی، کاربری تأسیسات و تجهیزات شهری،کاربری جهانگردی،کاربری کارگاهی و صنعتی،کاربری حمل و نقل و انبار و کاربری نظامی بررسی شده است. جهت بررسی بررسی و ارزیابی تغییر کاربری اراضی شهر قائمشهر از تکنیک‌های سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) و (RS)، تصاویر ماهواره‌های TM سال 1990 میلادی و ETM سال 2010 میلادی استفاده شده است. مهم‌ترین نتایج مقاله عبارت‌اند از؛ مساحت شهر یا به عبارتی مناطق مسکونی در سال 2010 یک روند افزایشی را نشان می­دهد که این خود متأثر از عوامل متعددی بوده است. شبکه راه‌های ارتباطی نیز به تناسب افزایش مساحت شهر، افزایش داشته است که در واقع این امر طبیعی به نظر می­رسد؛ اما مساحت جنگل‌ها در سال 2010 میلادی دارای کاهش چشم‌گیر بوده است که می‌تواند ناشی از گسترش محدوده شهر و به زیرساخت و ساز رفتن آن باشد مساحت شالیزارها و باغات در طی این مقطع زمانی افزایش را نشان می‌دهد ولی این مسئله در مورد منابع آبی و رودخانه‌ها با کاهش نسبتاً چشم‌گیر همراه بوده است.

کلیدواژه‌ها

واژگان کلیدی: توسعه فیزیکی؛ کاربری اراضی؛ سامانه اطلاعات جغرافیایی؛ قائم‌شهر

مراجع

-References

- Ahmadpur, S. (1354), Zanjan over time, zaman publication, Tabriz.

- Anderson, Jock R. (2002), Risk in rural development: Challenges for managers and policy makers. Rural Development Department, World Bank 11- Archer, R.W, (1991), ً Provision of Urban Infrastructure through Land Subdivision Control in Thailand ً, HSD Research Paper no. 26, Asian Institute Technology, Bangkok.

- Asayesh, H. (1375), Rural Planning in Iran, Payam Noor, Second Edition, Tehran.

- Bhatta, B (2010) Analysis of Urban Growth and Sprawl.from Remote Sensing; DataSpringer; London.

- Department of Housing and Urban Development. Center of Urbanization and Architectural study and Research (1990) Geographical and Environmental Study Board of Gilan and Mazanderan Regional plan.

- Etemad, G. And others (1377), urbanization in Iran, Agah Publications, Tehran.

- Habitate international (2004). Urbanization by implosion, Mohammad. Qadeer Published by Elsevier Science Ltd.1-12, www. elsevier.com /locate /habitant.

- Khosravi, Sh., (2003) Detecting Geomorphological Changes in North West Coastal areas of Persian Gulf, Using Fuzzy Logics and GIS, RS techniques. M. S thesis, Tarbiat Moalem University, Tehran.

- Larsen.L & Vitali.F (2009), urban development and great challenge for urban planner: a view of theoretical research. Urban economy conference. Melburn. Australia.

- Nazarian, A., (2000).Urban Geography in Iran. Payam-e Nur pub.

- Ortega- Alvareza R., MacGregot- Fors I. (2011), "Dusting-off the file: A review of knowledge on urban ornithology in Latin America", Journal of landscape and Urban Planning (2011).

- Pijanowski.B & Iverson. L, Drew. C, Bulley. H, Rhemtulla. J, M. Wimberley, A. Bartsch and J. Peng (.2010).” Addressing the interplay of poverty and the ecology of landscapes: A grand landscape ecologists? Landscape Ecology Vol 25, pp. 5-16 challenge topic”.

- Qiong Wu, Hong-qing Li, Ru-song Wang, Juergen Paulussen,Yong Hec, Min Wang, Bi-hui Wang, Zhen Wang(2006), Monitoring and predicting land use change in Beijing using remote sensing and GIS, Landscape and Urban Planning.

- Rakodi, C., (2001), "Forget planning, put politics first? Priorities for urban management in developing countries," International Journal of Applied Earth Observation and Geoinformation, Vol. 3(3), pp. 209-223.

- RAMCO Consulting Engineers, (1997) Master and Comparative plans of Qaem Shahr. Mazanderan Housing and Urban Development Head office.

- Rezaei, Mohammad Reza and Ismail Rahim (1392), investigating the causes of changes in land use in urban detailed plan and its impact on municipal services Case Study Marvdasht, Journal of Research and Urban Planning, Issue XIII.

- Rordeh, Hmtaleh and Mohammad Baaqydeh and A.A Dadashi Roudbari (1393), study effect of topography on potential tourism climate (Case study: Mazandaran), Tourism Planning and Development Magazine, Issue 11.

- Shen, Z. (2012), Geospatial Techniques in Urban Planning. Springer.

- Shokuee, H., (1994) New Perspective in Urban Geography. SAMT pub.

- Soleymani Moqadam, H., (2006) investigating physical Changes in Mashhad to identify optimal directions for its future Development using GIS and RS. M.S. thesis, Tarbiat Moalem University, Tehran.

- Soltan Zade, H., (1987) an Introduction of the History of Urbanization in Iran. Social= Cultural Organization, Tehran.

- Sudhira, H.S; Ramachandra, T.V (2007); Characterizing Urban Sprawl from Remote Sensing Data and Using Landscape Metrics; 10th International Conference on,Computers in Urban Planning and Urban Management.Iguassu Falls, PR Brazil, July 11–13

- Tarh and Amayesh Consulting Engineers, (1989) Construction and Development plan of Qaem Shahr Mazanderan Housing and Urban Development Head office.

- Valikhani, N., Charkhabi, A., H.,Kheirkhah, M., Soltani, M., J.,(2012) Applying Geographic Information System and MCDM multi criteria Decision making in zoning the level of consistency between physical development and urban lands (case study: North of Karaj city). Journal of remote semsing Application in the science of Natural resources, 2th yer, Vol.2, Bushehr.

-