تأثیر حماسه‌ی ملّی در نامگذاری پدیده‌های جغرافیایی شهرستان قروه

فصلنامه زبان و ادب فارسی

مقاله 7، دوره 4، شماره 12، آذر 1391، صفحه 121-150   

نوع مقاله: علمی-پژوهشی

نویسندگان

تیمور مالمیر¹؛ خالد سلطانی^{* 2}

¹عضو هیأت علمی دانشگاه کردستان

²مدرّس دانشگاه آزاد اسلامی واحد قروه

چکیده

وجود قومیت‌های مختلف و تنوّع فرهنگی در ایران، یک فرصت است که باعث غنای بیشتر و استواری فرهنگی و نشاط جامعه می‌شود در عین حال، بیگانگان در پی آن بوده و هستند که از این تعدّد و تنوع برای ایجاد رخنه در ارکان هویّت و وحدت ملی استفاده کنند. شاهنامه­ی فردوسی با توجه به غنا و استحکامی که دارد می‌تواند به عنوان یک رکن مهم در ایجاد وحدت ملی، همچون گذشته، کارآمدی خود را نشان دهد. برای تبیین اهمیّت شاهنامه در ایجاد و گسترش همگرایی ملی، به بررسی تأثیر شاهنامه در نام گذاری پدیده‌های جغرافیایی شهرستان قروه با چهار نقطه ی شهری و 137 روستا پرداخته‌ایم. این پژوهش، با ثبت و ضبط نام‌های جغرافیایی متأثّر از شاهنامه، از محو و فراموشی سرمایه‌های وحدت ملی جلوگیری می‌کند.

کلیدواژه‌ها

شاهنامه؛ حماسه ملی؛ وحدت ملی؛ سرمایه‌های اجتماعی؛ جغرافیای قروه

مراجع

1-   آیدنلو، سجاد، (1388)، از اسطوره تا حماسه (هفت گفتار در شاهنامه پژوهی) چاپ دوم، تهران: سخن.

2-  ابراهیم‌پور، محمد تقی، (1373)، واژه‌نامه کردی- فارسی، چاپ اول، تهران: ققنوس.

3-  الیاده، میرچا، (1372) رساله در تاریخ ادیان، ترجمه جلال ستاری، چاپ اول، تهران: سروش.

4-  انجوی شیرازی، ابوالقاسم، (1363)، فردوسی‌نامه، چاپ دوم، تهران: علمی.

5-  بهار، مهرداد، (1375)، پژوهشی در اساطیر ایران (پاره نخست و دویم)، تهران: آگاه.

6-  بیرونی، ابوریحان، (1377)، آثارالباقیه، ترجمه اکبر دانا سرشت، چاپ چهارم، تهران: امیرکبیر.

7- بارتولد، (1369)، «درباره تاریخ حماسه ملی ایران»، ترجمه ‌کیکاوس جهانداری، هفتاد مقاله (ارمغان فرهنگی به دکتر غلامحسین صدیقی)،جلد اول، به کوشش یحیی مهدوی و ایرج افشار،تهران: اساطیر، صص33-60.

8-  خالقی مطلق، جلال، (1372)، ‌گل رنج‌های کهن(برگزیده مقالات دربارة‌ شاهنامه)، به کوشش علی دهباشی،چاپ اول،تهران: مرکز.

9-  خسرو کیکاووس، (1386) ، فرامرز نامه، به اهتمام رستم پسر بهرام تفتی، تصحیح میترا مهرآبادی، چاپ اول، تهران: دنیای کتاب.

10-  دهخدا، علی اکبر، (1350) ، لغت‌نامه، تهران: دانشگاه تهران.

11- ریاحی، محمد امین، (1372) ، سرچشمه‌های فردوسی شناسی (مجموعه نوشته‌های کهن درباره ی فردوسی و شاهنامه و نقد آنها)، چاپ اول، تهران: موسّسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.

12-  ــــــ (1379)، پایداری حماسی، چاپ اول، تهران: مروارید.

13-  سرکاراتی، بهمن، (1378) ، سایه‌های شکار شده (گزیده مقالات فارسی)، چاپ اول، تهران: قطره.

14-  صفا، ذبیح الله، (1369) ، حماسه سرایی در ایران (از قدیم­ترین عهد تاریخی تا قرن چهاردهم هجری)، چاپ پنجم، تهران: امیرکبیر.

15-  فردوسی، ابوالقاسم، (1386) ، شاهنامه، تصحیح جلال خالقی مطلق، چاپ اول، تهران: مرکز دائرۀ المعارف بزرگ اسلامی.

16-  ــــــ (1374) ، شاهنامه (بر اساس چاپ مسکو)، به کوشش سعید حمیدیان، چاپ دوم ، تهران: قطره و داد.

17-  ماسه، هانری، (1375) ، فردوسی و حماسه ملی، ترجمه­ی مهدی روشن ضمیر، چاپ دوم، تبریز: دانشگاه تبریز.

18-  مرتضوی، منوچهر،(1372)، فردوسی و شاهنامه، چاپ دوم، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.

19-  معین، محمد (1364) ، مجموعه مقالات، به کوشش مهدخت معین، جلد اول، چاپ اول، تهران : موسسه­ی انتشارات معین.

20- مولوی، جلال الدین محمد بلخی، (1370)، گزیده غزلیات شمس، به کوشش محمد رضا شفیعی کدکنی، چاپ هشتم، تهران: شرکت سهامی جیبی.

21- نظامی عروضی سمرقندی، احمد بن علی، (1388)، چهار مقاله، به سعی و اهتمام و تصحیح محمد قزوینی، با اهتمام محمد معین، به کوشش مهدخت معین، چاپ اول، تهران: صدای معاصر.

22-  هانزن، کورت هاینریش، (1374)، شاهنامه فردوسی(ساختار و قالب)، ترجمه­ی کیکاووس جهانداری، چاپ اول، تهران: فرزان روز.

23-  یاحقی، محمد جعفر، (1388) ، از پاژ تا دروازه رزان (جستارهایی در زندگی و اندیشه­ی فردوسی)، چاپ اول، تهران: سخن.