مآثر رحیمی؛ کتابی در تاریخ و رجال هند

فصلنامه زبان و ادب فارسی

مقاله 4، دوره 4، شماره 13، اسفند 1391، صفحه 75-86   

نوع مقاله: علمی-پژوهشی

نویسنده

علی رضا شعبانلو^*

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاداسلامی، واحد زرندیه

چکیده

نفوذ زبان فارسی در هند که از اواخر قرن نخست هجری با حمله­ی مسلمانان ایرانی برای فتح هند آغاز شده بود با استقرار سلسله­های حکومتی فارسی زبان و ایرانی در آنجا بیشتر شد و در دوره­ی صفوی به نهایت رسید. در این دوره بسیاری از هنرمندان و شاعران و نویسندگان ایرانی به هند رفتند و در آنجا ساکن شدند و بسیاری از هندیان نیز فارسی آموختند و بدین زبان آثاری پدید آوردند. عبدالباقی نهاوندی یکی از کسانی است که در چهل سالگی به هند رفت و در آنجا مآثر رحیمی را که کتابی است در تاریخ و رجال هند تحریر کرد. در این کتاب به طور ویژه آثار و اخبار عبدالرّحیم خان خانان و ویژگی‌های شخصیتی و حسب و نسب وی، و خدمتکاران و دوستان و شاعران او معرفی شده است و به صورت فرعی مطالبی درباره پادشاهان گذشته­ی هند و نورالدّین محمد جهانگیر غازی و سلسله­ی وی نیز وجود دارد. در این مقاله کوشش می­شود که این اثر ارزشمند و مؤلّفش معرفی گردد.

کلیدواژه‌ها

تذکره؛ زبان فارسی؛ عبدالباقی نهاوندی؛ مآثر رحیمی؛ هند

مراجع

1-  آزاد بلگرامی، غلام علی. (1390).خزانه­ی عامره، به تصحیح ناصر نیکوبخت و شکیل اسلم بیک، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

2-    برهان، محمد حسین بن خلف تبریزی.(1342). برهان قاطع، به اهتمام محمد معین، تهران: کتاب فروشی ابن سینا.

3-    شاد، محمد پاشا. (1335). فرهنگ آنندراج، زیر نظر محمد دبیر سیاقی، تهران: کتابخانه­ی خیام.

4-    صفا، ذبیح الله. (1371). تاریخ ادبیات در ایران، جلد پنجم، تهران: انتشارات فردوس.

5-    گلچین معانی، احمد. (1350). تاریخ تذکره‌های فارسی،ج2، تهران، دانشگاه تهران.

6-    نصر آبادی، محمد طاهر. (1378). تذکره نصر آبادی، ج 1، تهران: اساطیر.

7-    نفیسی، علی اکبر(ناظم الاطباء). (1355). فرهنگ نفیسی، تهران: کتاب فروشی خیّام.

8-    نهاوندی، عبدالباقی. (1381). مآثر رحیمی(بخش سوم: زندگی نامه ها)، به اهتمام عبدالحسین نوایی، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.

9-    ___________. (1925 م) مآثر رحیمی، به تصحیح محمد حسین هدایت، کلکته: مطبعه بپتس مشن.

10-واله داغستانی،علیقلی بن محمد علی.(1391).تذکره ریاض الشعرا، به تصحیح ابوالقاسم رادفر و گیتا اشیدری، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.