غرب و مدرنیته از منظر میرزا ملکم خان

پژوهش نامه تاریخ

مقاله 7، دوره 12، شماره 47، شهریور 1396، صفحه 127-140   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

امین دیلمی معزی¹؛ حبیب الله ابوالحسن شیرازی²؛ کاظم جلالی³؛ فرهاد سجادی³

¹دانشجوی دکتری، رشته جامعه شناسی سیاسی، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران [e-mail]

²استاد، گروه علوم سیاسی، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران [e-mail]

³عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی واحد تهران مرکز

چکیده

تفکر ملکم خان بر آمده از اصولی بود که بر آن اساس اشاعه مدنیت غربی در سراسر جهان نه تنها امری است محتوم تاریخ بلکه، این تحول از شرایط تکامل هیأت اجتماع و موجب خوشبختی و سعادت آدمی است. بنابراین شرط فرزانگی و خردمندی از دیدگاه وی آن است که آیین تمدن اروپایی را از جان و دل بپذیریم و جهت فکری خود را از سیر تکامل تاریخ و روح زمان دمساز کنیم. بدین جهت وی خواهان اصلاحات اساسی در دستگاه دیوان حکومت با کمک علم و اصول غربی است که آن را پیش شرط سایر تحولات می داند. در  در برابر اسلام گرایان، روشنفکران غرب گرا، قرار داشتند، آنان سخت شیفته و دل باخته غرب و ارزش های غربی ، قانون و حکومت غربی، جدایی دین از سیاست.... بودند. این جریان که طیف گشترده ای را تشکیل می داد، با مقایسه و سنجش ایران- غرب چنین می پنداشتند که  سعادت ایران و ایرانی در غربی شدن تمام عیار است. افرادی  مثل میرزا ملکم خان که به گونه ای مستقیم و غیر مستقیم با اسلام ناسازگاری داشتند و معتقد بودند از سرتا پا باید فرنگی شد.

کلیدواژه‌ها

کلید واژه ها: میرزا ملکم خان؛ غرب؛ مدرنیته؛ توسعه؛ ترقی

مراجع