بررسی نقش رویدادهای اجتماعی در انتخاب درونمایه‌های شعر قیصر امین پور

فصلنامه زبان و ادب فارسی

مقاله 3، دوره 9، شماره 31، شهریور 1396، صفحه 45-66   

نوع مقاله: علمی-پژوهشی

نویسندگان

ارمغان بهداروند؛ سید احمد حسینی کازرونی^* ؛ سیدجعفر حمیدی

گروه زبان و ادبیات فارسی ، واحد بوشهر،دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران

چکیده

شعر امروز با زمان­شناسی نیما یوشیج، دگرگونی در شکل و درون­مایه را آزمود. نیما شاعر امروز را با جامعه آشنا ساخت و خود جامعه­گراترین شاعر روزگار خود شد. پس از نیما، نوآوری­های شاگردان او در دهه­های 30 و 40 جلا و جلوه­ای تازه به این شعر بخشید. اوج­گیری خیزش همـگانی ایرانیان در دهه­ی پنجاه، پدیدآمدن ادبیات تازه­ای را در پی داشت. انقلاب بزرگترین تحول اجتماعی ممکن هر ملتی است و انقلاب اسلامی ایران با توجه به پشتوانه­ی عظیم مردمی خود، چشم­اندازی روشن برای پدیدآوردندگانش را نوید می­داد. شاعران به عنوان پیشروترین اعضای نهاد اجتماعی همواره در فراز و فرودهای اجتماعی نقشی ویژه بر عهده دارند. از این روی می­توان در متن آفرینش­های هنری شاعران، سلسله رویدادهای اجتماعی عصر شاعر را کشف، استخراج و تحلیل نمود. در این پژوهش تحلیلی – توصیفی، سه دوره­ی انقلاب، جنگ، ادوار پس از جنگ را در پنج دفتر شعر «در کوچه­ی آفتاب»،  «تنفس صبح»، «آینه­های ناگهان»، «گل­­ها همه آفتابگردانند» و «دستور زبان عشق» مورد ارزیابی قرار داده­ایم. مهمترین دستاورد و نتیجه­ی این پژوهش، توجه تمام شاعر به رویدادهای اجتماعی روزگار خویش بوده است که همین موضوع زمینه­های تحول و تغییر اندیشه­ی شاعر را ممکن می­سازد.

کلیدواژه‌ها

قیصر امین پور؛ درونمایه های شعر؛ رویدادهای اجتماعی

مراجع

احمدی، بابک، 1380، «حقیقت و زیبایی»، چاپ پنجم. تهران، نشر مرکز

اکبری، منوچهر، 1377، «نقد و تحلیل شعر دفاع مقدس»، جلد اول، تهران، نشر پالیزان

امین­پور، قیصر، 1360، «درکوچه­ی آفتاب»، تهران، نشر برگ

----------، 1362، «تنفس صبح»، تهران، نشر سروش

----------، 1384، «دستور زبان عشق»، تهران، نشر مروارید

----------،1372، «آینه­های ناگهان»، تهران، نشر افق

----------،1376، گل­ها همه آفتابگردانند، تهران، نشر مروارید

دو وینیو، ژان: 1379، «جامعه­شناسی هنر، ترجمه­ی مهدی سحابی، تهران، نشر مرکز

روزبه، محمدرضا، 1381، «ادبیات معاصر ایران» تهران، نشر روزگار

سلیمانی، فرامرز، 1360: «شعر شهادت است» تهران، نشر موج

سنگری، محمدرضا: 1386،‌ «شعر انقلاب»، تهران، نشر حوزه­ی هنری

قوچانی، محمد: شهیدی که شاعر شد»، shahrvandemroz.blogfa.com 22 مهر 1386

کاکایی، عبدالجبار، 1385، «گفتگو با شایان»، تهران، نشر سامان