"انتخاب هدفمند متون ادبی , راهکاری برای بالا بردن درک دانش آموزان ابتدایی"

فصلنامه زبان و ادب فارسی

مقاله 5، دوره 9، شماره 31، شهریور 1396، صفحه 95-113   

نوع مقاله: علمی-پژوهشی

نویسندگان

گلبرگ ذهنی^{* 1}؛ ارسلان گلفام²

¹دانشجوی دکتری , گروه زبانشناسی ,دانشکده زبان و ادبیات,واحد علوم و تحقیقات تهران ,دانشگاه آزاد اسلامی

²دانشیار زبانشناسی همگانی , دانشگاه تربیت مدرس, تهران ایران

چکیده

کتب آموزشی زبان فارسی در مقطع ابتدایی اساس شکل گیری چیدمان ادبی در ذهن کودکان می باشد , از این رو توجه به کارکرد نقشهای زبان و تحلیل و بررسی هنجارگریزی در القای مفاهیم می تواند مثمر ثمر واقع شود .در این پژوهش سعی شده که با الگوی یاکوبسن و لیچ به بررسی این موضوع پرداخته و تعیین شود در متونی که دانش آموزان  از آنها درک بیشتری داشته اند , تا چه حد از این ابزار استفاده شده و اولویت بندی استفاده از آنها به چه صورت بوده است. با توجه به حجم بالای مطالب ,  فقط از اشعار موجود در کتاب خوانداری پایه پنجم ابتدایی ارزشیابی به عمل آمد. جامعه آماری 100 نفر از دانش آموزان  پسر شهر تهران بودند . نتیجه اینپژوهش می تواند در بالا بردن کیفیت تالیف محتوای آموزشی خاص این رده سنی مفید واقع شود .نتیجه بررسی ها نشان داده که نقش ارجاعی و هنجارگریزی زمانی در شعری که بیشتر درک شده است , کاربرد زیادتری داشته است.

مراجع

احمدی, بابک .(1370) . " ساختار و تاویل متن " . چاپ جهارم , تهران : نشر مرکز.

پهلوان نژاد , محمد رضا و بیرگانی ظاهری ,نسرین .(1389) . " بررسی هنجارگریزی در شعر شفیعی کدکنی " .پایان نامه کارشناسی ارشد ,دانشگاه فردوسی مشهد , دانشکده ادبیات و علوم انسانی .

دبیرمقدم ,محمد. (1379) . " زبانشناسی نظری  , پیدایش و تکوین دستور زایشی". ویراست دوم ,تهران : انتشارات سمت.

روحانی , مسعود و دیگران .(1394) ." تحلیل زیباشناختی ساختار آوایی شعر قیصر امین پور" . مجله زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت معلم , دوره 20 , شماره 73 , صفحه 184.

اکبری شلدره , فریدون و همکاران .(1395)." فارسی خوانداری پنجم دبستان ". وزارت آموزش و پرورش , اداره کل نظارت بر نشر و توزیع مواد آموزشی , تهران.

صادقی , لیلا.(1376). " شعر دیداری فارسی از دیدگاه نشانه شناسی شناختی" .پایان نامه کارشناسی ارشد .استاد راهنما : فرزان سجودی . دانشگاه تهران . تهران.

 

صفوی، کوروش. (1373)."از زبانشناسی به ادبیّات". جلد اوّل؛ (نظم) . تهران: پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی.

...............................(1383). " از زبانشناسی به ادبیات " . جلد دوم (شعر) . تهران : سوره مهر.

طاهرنژاد ,م .( 1383) . " ابزارهای شعر آفرینی در ادبیات کودک "  .پایان نامه کارشناسی ارشد زبانشناسی ,دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.

علی نسب، ا. (1378)." انواع هنجارگریزی  در درون کتاب‌های فارسی پایة اول، دوم، سوم ابتدایی و بسامد آ‌ن‌ها"، پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد دانشگاه علامه طباطبایی.