بررسی تطبیقی آموزه‏های دینی در شعر ابی العتاهیه و ناصر خسرو قبادیانی

فصلنامه زبان و ادب فارسی

مقاله 8، دوره 9، شماره 31، شهریور 1396، صفحه 166-198   

نوع مقاله: علمی-پژوهشی

نویسنده

فرشته صفاری^*

کارشناس ارشد زبان و ادبیات عربی دانشگاه حکیم سبزواری

چکیده

یکی از بنیادی‏ترین مسائل جوامع بشری مسأله‏ی تربیت صحیح وارائه‏ی برنامه‏های آموزشی به افراد آن است تا زمینه‏های سیاست‏های توسعه‏ی همه‏جانبه‏ی جوامع متوقف نشود. امروزه روند ارتقا و انتشار فرهنگ دینی در کشورهای اسلامی به شدت متأثر از فرهنگ ‏بیگانه است و دین که یکی از الزامات حیات انسانی است به بهانه‏ی تجدد در آستانه‏ی اضمحلال است، پس در جامعه‏ی اسلامی باید منابع دینی از جمله قرآن کریم ، کتب روایی و آثاری از این دست به شدت مورد اهتمام مجریان و متصدیان فرهنگی جوامع قرار گیرند. از دیرباز آموزه‏ها و تعالیم ارزش‏بخش قرآنی و روایی با نوآوری‏های خاص شاعران و نویسندگان به قلمرو ادبیات دینی راه یافته و از قدرت تعلیمی والایی جهت ارائه‏ی الگوهای سبک زندگی اسلامی برخورداراست. یکی از این شعرای بزرگ ابی العتاهیه شاعر عصر عباسی است که در سرایش اشعار خردورزانه از تبحری خاص برخوردار است . ناصر خسرو شاعر و سفرنامه‏نویس عهد غزنوی نیز در سرودن این گونه اشعار از مهارتی بی‏بدیل بهره می‏برده است. هدف ما در این پژوهش تحلیلی- توصیفی بررسی ارزنده‏ترین و متعالی ترین اصول اخلاق اسلامی در آیینه‏ی شعر ابی العتاهیه و ناصر خسرو قبادیانی است.

کلیدواژه‌ها

آموزه‏های دینی؛ شعر فارسی و عربی؛ ابی العتاهیه؛ ناصر خسرو قبادیانی

مراجع

قرآن کریم

1. آمدی، عبدالله بن محمد. (1990م). غرر الحکم ودرر الکلم. (رجایی. مهدی, مصحح)،چاپ دوم. قم: دارالکتاب الاسلامی
2. ابی العتاهیة، 1986، دیوان، بیروت: داربیروت
3. پاینده، ابوالقاسم‏.(1382 ش). نهج الفصاحة(مجموعه کلمات قصار حضرت رسولm).چاپ چهارم‏. تهران‏: دنیاى دانش‏
4. تقوی، سید نصر الله،1387،دیوان اشعار ناصر خسرو قبادیانی، چاپ سوم، تهران: معین
5. حرانی ابن شعبه، حسن بن على. (1423 ه. ق)‏. تحف العقول عن آل الرسولm.‏الطبعه السابعه:مؤسسه الأعلمی للمطبوعات
6. حسین،عطوان.(بی‏تا ). الزندقة و الشعوبیة فی العصر العباسی الأول.بیروت: دار الجیل.
7. خوانساری، محمد بن حسین.(1366).شرح غرر الحکم ودرر الکلم. تهران:دانشگاه تهران
8. صفا، ذبیح الله.( 1369). تاریخ ادبیات در ایران. چاپ دهم. تهران: فردوس
9. علامه مجلسى، محمد باقر.(1404ق).بحار الأنوار. بیروت: مؤسسة الوفاء
10. علی بن ابیطالبg.( 1384). ترجمه نهج البلاغه.( دشتی، محمد, مترجم). چاپ اول. قم. انتشارات امامت
11. کرمانی، شیخ الرئیس محمد.(1388).شعر شیعی و شعرای شیعه در عصر اول عباسی. تهران: اطلاعات
12. محمدی ری شهری، محمد.(1377). میزان الحکمه. جلد هفتم. چاپ اول. قم:دارالحدیث
13.                       .(1386).الگوی شادی از نگاه قرآن و حدیث. قم:دارالحدیث
14. موسوی بجنوردی، کاظم.(1372). دائرة المعارف بزرگ اسلامی. تهران:مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی

References

1.Abdullah binMohammed. (1990). GhararhikamVdrrKelam. (Raja. M., editor), second edition. Qom: DaralktabEslami

2.AbiAltahyh, 1986, the Court, Beirut: Darbyrvt.512p
3.paiande, A..(2003). NahjAlfsahh(set asidesProphet).chapquarter.Tehranworld ofknowledge.912p
4.taghavy, SayyedNasrallah, 2008, poemsNasser Khosro, third edition, Tehran deputy.
5.HarranIbnbranch, Hassanibn Ali. (2002.). AlqvlasAl's Garden Alrsvl. AltbhAlsabhInstituteLlmtbvatAlalmy. 512p
6.H., Atwan. (Nd). AlzndqhandAlshvbyhperAlsrAbbasAlavl.byrvt: Dar Al-Geel.224p
7.khansari, MohammadBenHussein. (1987). MoreGhararVdrrhikamKelam. Tehran: Tehran University.

28.Safa, Zabihullah. (1990). History of literaturein Iran.Tenth Edition. Tehran: Ferdows.
9.AllamaMajlisi, Muhammad Baqir al.(1984). Bihar al-Anwar. Beirut: Instituteenforceable.
10.AlibinAbytalb. (2005). Translationof Nahj al. (Dashti, Mohammad, Translator). First Edition.Qom. LeadershipPublications
11.Kermani, MohammadIbn Sina. (2009). ShiiteandShiitepoetsin thepoetryofthe Abbasidera. Tehran:  etelaat. 279p
12.Mohammadi Rey shahri, M. (1998). Ofwisdom. Volume VII. First Edition.Qom: Dar al-Hadith. 575p
13. Mohammadi Rey shahri, M. (1386) scanningthe Quranand Hadithhappiness. Qom: Dar al-Hadith.231p
14.MousaviBojnordi, K. (1993). Great IslamicEncyclopedia. Tehran: Center of Great IslamicEncyclopedia.