واکاوی پدیده زبانی ترادف در ترجمه قرآن کریم (بررسی موردی در ترجمه مکارم وخرمشاهی )

مطالعات نقد ادبی

مقاله 4، دوره 12، شماره 45، شهریور 1396، صفحه 81-102   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

حسین قدمی^*

استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان

چکیده

پدیده زبانی ترادف از گذشته تاکنون مطالعات بسیاری را به خود اختصاص داد و مخالفان جدی و موافقانی را به خود دید . ترادف در قرآن کریم با محوریت بررسی واژگان در عرصه دانش زبانی و اصول فقه و منطق که علوم اختصاصی قرآن کریم است حوزه تلاش های علمی گذشتگان  ومعاصران است .اینکه واژگان د رموضوعات مترادف هستند یا متقارب و ترداف به فارسی  و سایر زبان ها درست ترجمه شده باشد،یا برداشت نادرستی شده باشد ،نگاه تقارن سیاق با سیاق ویا  تفاوت کامل معانی واژگان با دیدگاه اختلافات دلالتی میان دو لفظ یا بیشتر و تفاوت در اعتبار و اسباب بلاغی و اختلافات زبانی لغوی و بررسی ساختار واژگان ،ترکیب اشتقاقی؛ سیاق تصریفی ؛ حرکت در اعراب و آواهای صوتی و این هم آنی و یا این نه آنی الفاظ در حوزه لغات قرآنی که حجیت آن با الفاظ سبحانی ووحیانی و با معانی جهان بانی و اثبات  ترداف و رد وانکار  آن به عنوان میراث و ثروت زبان و بسیج واژگان در تقویت وتکامل زبان از موضوعات مورد لحاظ  در این مرقومه است .نگارنده با اقرار به دانش والای دو مترجم که از ارکان نیرومند فقاهت و ادبیات ایران اسلامی می باشند و در دیندانی برآمد و در ادبیات سرآمد هستند متواضعانه نگاهی تحلیلی و توصیفی با واکاوی واژگان و بررسی عملیاتی الفاظ در ترجمه های ارائه شده با رویکرد پدیده زبانی ترادف دارد.

کلیدواژه‌ها

قرآن مجید؛ ترادف؛ مکارم؛ خرمشاهی

مراجع

قرآن کریم

قرآن کریم.(1383). ترجمه آیت الله مکارم شیرازی، قم: انتشارت اسوه.

قرآن کریم.(1374). ترجمه بهاءالدین خرمشاهی، تهران: انتشارات نیلوفر.

ابن جنی  أبو الفتح عثمان بن جنی الموصلی.(1988). الخصائص، تحقیق محمد النجار، القاهر: الهیئه المصریه العامه للکتاب.

ابن منظور.(1408). لسان العرب، بیروت: داراحیاء التراث العربی.

ابوالسعود العمادی محمدبن محمد بن مصطفی، بلاتا، تفسیر ابی السعود ارشاد العقل السلیم الی مزایا الکتاب الکریم، بیروت: دار احیاءالتراث العربی.

احمدمختار عبد الحمید عمر.(1429). معجم اللغة العربیة المعاصرة، عالم الکتب.

الاصفهانی الراغب.(1416). مفردات الفاظ القرآن، تحقیق صفوان عدنان داوودی، دمشق، دار القلم.

انیس ابراهیم.(1972). دلاله الالفاظ، القاهره: مکتبه الانجلو المصریه.

تهانوی محمد بن علی ابن القاضی محمد حامد بن محمّد صابر الفاروقی الحنفی.(1996). موسوعة کشاف اصطلاحات الفنون والعلوم، تقدیم وإشراف ومراجعة: د. رفیق العجم ،تحقیق: د. علی دحروج، نقل النص الفارسی إلى العربیة: د. عبد الله الخالدی، بیروت: الناشر: مکتبة لبنان ناشرون.

جر خلیل.(1374). المعجم العربی الحدیث، ترجمه سید حمید طبیبیان، تهران: امیرکبیر.

حفظی حسن، بلاتا، شرح الاجرومیه.

الرازی عبدالقادر.(1421). مختار الصحاح، بیروت: موسسه الرساله.

الرافعی مصطفى صادق بن عبد الرزاق بن سعید بن أحمد بن عبد القادر الرافعی، بلاتا، تاریخ آداب العرب، بیروت: دار الکتاب العربی.

الزرکشی بدر الدین.(2011). البرهان فی علوم القرآن، تحقیق مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت: دار الکتب العلمیه.

سیبویه ابوبشر عثمان.(1410). الکتاب، بیروت، لبنان: موسسه الاعلمی للمطبوعات.

السیوطی جلال الدین ابوبکر.(1418). المزهر فی علوم اللغه، المحقق: فؤاد علی منصور، الناشر: دار الکتب العلمیة – بیروت.

عبد التواب رمضان.(1987). فصول فی فقه اللغه، القاهره: مکتبه الخانجی.

عبد التواب رمضان.(1367). مباحثی در فقه اللغه وزبان شناسی عربی، ترجمه حمید مشایخی، مشهد: آستان قدس.

همو.(1965). فی اللهجات العربیه، القاهره.

العسکری ابوهلال.(1437). الفروق اللغویه، قم المقدسه: منشورات طلیعه نور.

طوسی خواجه نصیر الدین.(1375). اساس الاقتباس، تعلیقه عبدالله انوار، تهران: نشرمرکز.

قدامه بن جعفر.(1405). جواهر الالفاظ، تحقیق محمد محی الدین عبدالحمید، بیروت: دارالکتب العلمیه.

مطعنی عبدالعظیم ابراهیم محمد.(1388). ویژگی های بلاغی بیان قرآن، ترجمه سید حسین سیدی، تهران: انتشارات سخن.

المنجد محمدنور الدین.(1417). الترادف فی القرآن الکریم بین النظریه والتطبیق، بیروت: دارالفکر المعاصر دمشق دارالفکر.

الیمنی الدردیر علی.(1405). اسرار الترادف فی القرآن الکریم، دار ابن حنظل.