تحلیل فضایی نابرابری های ناحیه ای (مطالعه موردی: دهستانهای شهرستان بهشهر و گلوگاه)

فصل نامه جغرافیا و برنامه ریزی شهری چشم انداز زاگرس

مقاله 3، دوره 9، شماره 34، بهمن 1396، صفحه 47-64   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

ارسطو یاری حصار¹؛ فاطمه محمدی²؛ محمد روشنعلی^{* 3}

¹استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل

²دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل

³دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیای طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل

چکیده

بررسی و شناخت وضعیت مناطق و قابلیت ­ها و کاستی آن در برنامه ­ریزی منطقه ­ای اهمیت ویژه­ ای دارد چرا که آگاهی از نقاط قوت و ضعف موجود به ارائه طرح ­ها و برنامه­ ریزی مناسب در تمام زمینه­ ها کمک شایانی می­ نماید. شناسایی وضعیت موجود دهستان­ ها از لحاظ توسعه و موقعیت هر یک در مقایسه با دیگری می­ تواند اولین مرحله در برنامه­ ریزی برای رفع نابرابری و عدم تعادل محسوب شود.این پژوهش با هدف بررسی سنجش نابرابری توسعه یافتگی دهستان های شهرستان بهشهر و گلوگاه انجام شد. روش پژوهش، از نوع کاربردی و بر حسب هدف و ماهیت تحقیق، توصیفی-تحلیلی می باشد.  این تحقیق از 41 متغیر انتخابی در زمینه شاخص فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، زیربنایی و غیره برای 9 دهستان استفاده شده است. برای مشخص کردن اهمیت هر کدام از این متغیرها، با استفاده از روش آنتروپی وزن نسبی هر یک از آنها محاسبه شده است. سپس با بهره­ گیری از سه مدل (موریس، ویکور و ساو) به ارزیابی و رتبه بندی دهستان های شهرستان بهشهر و گلوگاه بر اساس میزان توسعه یافتگی پرداخته شد. به علت عدم همخوانی نتایج به دست آمده از این سه مدل، از تکنینک کپلند برای رسیدن به نتیجه دقیق استفاده شد. نتایج به دست آمده نشان داد که 2/48 درصد دهستان ها که شامل (میانکاله، کلباد شرقی و توسکا چشمه) در سطح بسیار برخوردار، 3/8 درصد در سطح برخوردار (کلباد غربی و پنجهزاره)، 2/28 درصد در نیمه برخوردار (کوهستان و عشرستاق) و 3/15 درصد در سطح محروم (شهدا و آزادگان) قرار گرفته اند.

کلیدواژه‌ها

نابرابری ناحیه‌ای؛ توسعه یافتگی؛ دهستانهای شهرستان بهشهر و گلوگاه