بررسی تطبیقی آموزه‏های دینی در شعر ابی العتاهیه و ناصر خسرو قبادیانی

فصلنامه زبان و ادب فارسی

مقاله 5، دوره 7، شماره 22، خرداد 1394، صفحه 93-122   

نوع مقاله: علمی-پژوهشی

نویسنده

فرشته صفاری^*

کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عرب، دانشگاه حکیم سبزاوری

چکیده

یکی از بنیادی‏ترین مسائل جوامع بشری مسأله‏ی تربیت صحیح وارائه‏ی برنامه‏های آموزشی به افراد آن است تا زمینه‏های سیاست‏های توسعه‏ی همه‏جانبه‏ی جوامع متوقف نشود. امروزه روند ارتقا و انتشار فرهنگ دینی در کشورهای اسلامی به شدت متأثر از فرهنگ‏بیگانه است و دین که یکی از الزامات حیات انسانی است به بهانه‏ی تجدد در آستانه‏ی اضمحلال است، پس در جامعه‏ی اسلامی باید منابع دینی از جمله قرآن کریم، کتب روایی و آثاری از این دست به شدت مورد اهتمام مجریان و متصدیان فرهنگی جوامع قرار گیرند. از دیرباز آموزه‏ها و تعالیم ارزش‏بخش قرآنی و روایی با نوآوری‏های خاص شاعران و نویسندگان به قلمرو ادبیات دینی راه یافته و از قدرت تعلیمی والایی جهت ارائه‏ی الگوهای سبک زندگی اسلامی برخورداراست. یکی از این شعرای بزرگ ابی العتاهیه شاعر عصر عباسی است که در سرایش اشعار خردورزانه از تبحری خاص برخوردار است . ناصر خسرو شاعر و سفرنامه‏نویس عهد غزنوی نیز در سرودن این گونه اشعار از مهارتی بی‏بدیل بهره می‏برده است. هدف ما در این پژوهش تحلیلی- توصیفی بررسی ارزنده‏ترین و متعالی ترین اصول اخلاق اسلامی در آیینه‏ی شعر ابی العتاهیه و ناصر خسرو قبادیانی است.

کلیدواژه‌ها

آموزه‏های دینی؛ شعر فارسی و عربی؛ ابی العتاهیه؛ ناصر خسرو قبادیانی

مراجع

قرآن کریم

1. آمدی، عبدالله بن محمد. (1990م). غرر الحکم ودرر الکلم. (رجایی. مهدی, مصحح)، چاپ دوم. قم: دارالکتاب الاسلامی
2. ابی العتاهیة، 1986، دیوان، بیروت: داربیروت
3. پاینده، ابوالقاسم‏. (1382 ش). نهج الفصاحة (مجموعه کلمات قصار حضرت رسول (ص)). چاپ چهارم‏. تهران‏: دنیاى دانش‏
4. تقوی، سید نصر الله،1387، دیوان اشعار ناصر خسرو قبادیانی، چاپ سوم، تهران: معین
5. حرانی ابن شعبه، حسن بن على. (1423 ه. ق)‏. تحف العقول عن آل الرسول(ص). ‏الطبعه السابعه: مؤسسه الأعلمی للمطبوعات
6. حسین، عطوان. (بی‏تا). الزندقة و الشعوبیة فی العصر العباسی الأول. بیروت: دار الجیل.
7. خوانساری، محمد بن حسین. (1366). شرح غرر الحکم ودرر الکلم. تهران: دانشگاه تهران
8. صفا، ذبیح الله. (1369). تاریخ ادبیات در ایران. چاپ دهم. تهران: فردوس
9. علامه مجلسى، محمد باقر. (1404ق). بحار الأنوار. بیروت: مؤسسة الوفاء
10. علی بن ابیطالبg. ( 1384). ترجمه نهج البلاغه. (دشتی، محمد, مترجم). چاپ اول. قم. انتشارات امامت
11. کرمانی، شیخ الرئیس محمد. (1388). شعر شیعی و شعرای شیعه در عصر اول عباسی. تهران: اطلاعات
12. محمدی ری شهری، محمد. (1377). میزان الحکمه. جلد هفتم. چاپ اول. قم: دارالحدیث
13.                                . (1386). الگوی شادی از نگاه قرآن و حدیث. قم: دارالحدیث
14. موسوی بجنوردی، کاظم. (1372). دایرة المعارف بزرگ اسلامی. تهران: مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی