موازنه‌ی مضامین وطن‌دوستی و بیداری در اشعار فرخی یزدی و اخوان ثالث

فصلنامه زبان و ادب فارسی

مقاله 14، دوره 8، شماره 28.29، اسفند 1395، صفحه 345-364   

نوع مقاله: علمی-پژوهشی

نویسندگان

شمسی واقف‌زاده^{* 1}؛ هانیه سادات نجفی²

¹عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین

²دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ورامین

چکیده

عشق به وطن و تلاش برای بیداری مردم به منظور مبارزه با ظلم و ستم و سعی در بهبود شرایط حاکم بر جامعه از جمله مسائلی است که در شعر شاعران متعهد نمود و بروزی خاص می­یابد. فردوسی پیش کسوت و سردمدار شاعرانی است که دل در گرو حفظ هویت ملی و افتخارات قومی دارند. این امر در ادب معاصر ایران بسیار پررنگ­تر و روشن­تر از دوره های گذشته نمود یافته است. در پژوهش حاضر به بررسی اشعار سیاسی و اجتماعی فرخی یزدی و اخوان ثالث پرداخته شده است تا وجوه اشتراک و افتراق در شعر هر دو شاعر در مورد مضامین وطن دوستی و بیداری مورد واکاوی قرار گیرد.
مفاهیمی چون آزادی، بیداری، مبارزه با استبداد، غرب­زدگی، هویت ملی و یادکرد از گذشتگان ملی و ایران باستان از مهم­ترین دغدغه­های مشترک فکری این دو شاعر بوده است.
از سوی دیگر دیدگاه وطن­دوستی اخوان با تاکید بر گذشته­ی باستانی نمود پررنگتری داشته ولی در اشعار فرخی وطن امروزی بیشتر مورد نظر می­باشد . از طرفی مبارزات سیاسی نزد اخوان با اشعارش نمود می­یافت و به شکل نمادین مردم را به بیداری فرا می­خواند اما فرخی نه تنها با شعر خود بلکه با مبارزات علنی میل به دوستاری وطن و تلاش برای آزادی را نشان می­داد.

کلیدواژه‌ها

وطن‌دوستی؛ بیداری؛ ادبیات مشروطه؛ فرخی یزدی؛ اخوان ثالث

مراجع

آذری شهرضایی، رضا (1381). «فرخی‌یزدی، سرانجام یک رویای سیاسی». تهران: شیرازه.

آرین‌پور، یحیی (1382). «از صبا تا نیما». تهران: زوار.

آرین‌پور، یحیی (1382). «از نیما تا روزگار ما». تهران: زوار.

آشوری، داریوش (1384). «شعر و اندیشه». تهران: مرکز.

اخوان‌ثالث، مهدی (1371). «ترا ای کهن بوم و بر دوست دارم». تهران: مروارید.

اخوان‌ثالث، مهدی (1371). «صدای حیرت بیدار». زیر نظر مرتضی کاخی، تهران: زمستان.

اخوان‌ثالث، مهدی (1386). «از این اوستا». تهران: زمستان.

اخوان‌ثالث، مهدی (1386). «ارغنون». تهران: زمستان.

اخوان‌ثالث، مهدی (1385). «آخر شاهنامه». تهران: زمستان.

اخوان‌ثالث، مهدی (1385). «زمستان». تهران: زمستان.

باقری، ساعد، محمودی، سهیل (1389). «در هوای آزادی، گزیده شعر فرخی یزدی». تهران: امیرکبیر.

براهنی، رضا (1370). «اخوان، شاعر بزرگ سرزنش جهان». ناگه غروب کدامین ستاره. تهران: بزرگمهر.

حاکمی‌والا، اسماعیل (1375). «ادبیات معاصر ایران». تهران: اساطیر.

حسینی کازرونی، سید احمد (1378). «دیوان فرخی‌یزدی». تهران: ارمغان.

دهخدا، علی اکبر (1372). «لغت نامه دهخدا». تهران: دانشگاه تهران.

زرقانی، سید‌مهدی (1383). «چشم انداز شعر معاصر ایران». تهران: ثالث.

شفیعی کدکنی، محمدرضا (1382). «از جامی تا روزگار ما». ترجمه حجت اله اصیل. تهران: نی

صدر‌هاشمی، محمد (1363). «تاریخ جراید و مطبوعات ایران». اصفهان: کمال.

عمید، حسن (1375). «فرهنگ عمید». تهران: امیرکبیر.

فرخی‌یزدی، محمد (1389). «دیوان». به اهتمام حسین مکی. تهران: امیرکبیر.

لنگرودی، شمس، جواهری گیلانی، محمدتقی (1377). «تاریخ تحلیلی شعر‌نو». تهران: مرکز.

محمدی‌آملی، محمدرضا (1377). «آواز‌چگور». تهران: ثالث.

مختاری، محمد (1378). «انسان در شعر معاصر». تهران: توس.

معین، محمد (1371). «فرهنگ فارسی». تهران: امیرکبیر.