بررسی عدالت در سلامت با هدف دستیابی به دسترسی یکسان شهروندان به مراکز بهداشتی- درمانی (مطالعه موردی: شهر اردبیل)

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 14، دوره 12، شماره 4 - شماره پیاپی 41، اسفند 1396، صفحه 973-983   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

فرهاد برندک^*

دانش آموخته‌ کارشناسی ارشد، جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه پبام نور، رشت، ایران

چکیده

توزیع عادلانه امکانات و تسهیلات بهداشتی درمانی یکی از اصلی‌ترین پیش‌نیازهای افزایش سطح بهره‌مندی جامعه از شاخص سلامت عمومی می‌باشد. لذا، دسترسی عادلانه به خدمات بهداشتی-درمانی برای همه مردم در یک جامعه، موجب ارتقاء سطح سلامت و ایجاد فرصت‌ برابر در آن جامعه می‌شود. هدف از این مطالعه (با روش توصیفی و تحلیلی)، ارزیابی عدالت در سلامت با ارزیابی دسترسی مردم به مراکز بهداشتی-درمانی شهر اردبیل با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و تکنیک CCR است. تحلیل پوششی داده‌ها از جمله ابزارهای مفید در درک محیط تصمیم‌گیری با پردازش اطلاعات اولیه می‌باشد. از این رو، با استفاده از GIS، شاخص‌های فضایی تهیه گردید. سپس، با بهره‌گیری از شاخص‌های فضایی در ساختار مدل خروجی مبنای CCR، کیفیت دسترسی شهروندان به مراکز بهداشتی- درمانی ارزیابی شد. مطابق با نتایج بدست آمده، میانگین کارایی هسته‌های شهری اردبیل 0.45 می‌باشد. از میان هسته‌های شهری اردبیل، فقط 3 هسته شهری که شامل محدوده‌ای بین میدان شهدا، شریعتی و 15 خرداد، محلات استاد شهریار، آزادگان و باغ قره‌پاچه و همچنین محدوده‌ی اطراف دریاچه شورابیل می‌باشد، دارای کارایی کامل می‌باشند. در تقسیم بندی کارایی در 3 قالب کارا(1=µ)، قابل قبول(0.7≤µ) و غیرقابل قبول(0.7≥µ)؛ از مجموع مساحت 6031 هکتاری و 421069 نفری هسته های شهری، مساحتی در حدود 1000هکتار با تحت پوشش داشتن 30 هزار ساکن در موقعیت کریدوری مرکزی- جنوبی با طول 6.5 کیلومتر، دارای کارایی کامل و قابل قبول می باشند.

کلیدواژه‌ها

عدالت در سلامت؛ مراکز بهداشتی و درمانی؛ سیستم اطلاعات جغرافیایی؛ تحلیل پوششی داده ها؛ شهر اردبیل

مراجع

Ahadinezhad, B., Alijanzade, M., & Hosseini, M. (2009). A look at conceptual models of health equity. Edrak, 13, 45-46. (In Persian) 

Akbari, N., & Basiri parsa, N. (2006). Measuring technical efficiency of urban development activities (using DEA case study in Hamedan Province). Economic Research, 5 (3), 133-153. (In Persian)

Azar, A., & Vafaii, F. (2010). Ranking of MADM Some Methods for Deciding Multiple Criteria in Fuzzy Environment and Comparing it with DEA Ranking. Management and Progress, 41, 23-38. (In Persian)

Barandak, F. (2016). Utilization and comparison of regional development measurement techniques in the analysis of development situation of the cities of Ardabil province. (Unpublished master's thesis), PNU University, Rasht, Iran. (In Persian)

Barandak, F., & Mohammadi, L. (2016). Cultural economy analysis in the space of Giulan province. Geography and Environmental Studies, 5 (17), 113-126. (In Persian)

Chansarn, S. (2014). The Evaluation of the Sustainable Human Development: A Cross-Country Analysis Employing Slack-Based DEA. Environmental Sciences, 20, 3-11.

Fanni, Z., & Vahedi, F. (2017). Check Indexes of Quality of Life Individual - Social Urban Spaces with an Emphasis on Gender (Case Study: City of Sanandaj). Quarterly journal of the studies of human settlements planning, 12 (38). 83-102. (In Persian)

Hataminazhad, H., Mahdian, M., & Mahdi, A. (2012). Investigation and Analysis of Spatial Justice in Health Care Services Using Topsis, Mourice and Taxonomy Model. Geographi planning of space, 2 (4), 75-97. (In Persian)

Karimi, I., Salariyan, A., & Anbari, Z. (2009). A Comparative Study on the Fair Affordability of Health Services in Several Developed Countries and Providing Appropriate Patterns for Iran. Arak University of Medical Sciences,12 (12), 92-104. (In Persian)

Meshkini, A., Lotfi, S., & Ahmadi, F. (2013), Evaluation of urban management performance in spatial justice among urban areas Case Study: Ghaemshahr City. The journal of spatial planning, 18 (2), 153-174. (In Persian)

Mirzakhani, B., & Barandak, F. (2014). Zoning the development of Ardabil townships. Geography and environmental studies, 11, 79-90. (In Persian)

Mousavi, M., Meshkini, A., Veysian, M., & Hosseini, M. (2017). Assess the Levels of development Health services with the model Multiple Criteria Decision Making (Case study: city of Khorasan Razavi province). Quarterly journal of the studies of human settlements planning, 11(37). 89-101. (In Persian)

Nazmfar, H., & AliBakhshi, A. (2014). Measuring the rate of development indicators of Khuzestan townships using the technique of merging. Geographic preparation space. 14, 151-178. (In Persian)

Nazmfar, H., Bakhtar, S., & Alavi, S. (2015). Ranking the levels of development in rural areas (Case Study: District of Kermanshah Province). Journal of geography and environmental studies, 14, 181-192. (In Persian)

Pourahmad, A., Hataminezhad, H., Mohammadi, A., & Pishegari, E. (2015). Development assessment in Ilam cities using MCDM models. Studies of human settlements planning, 32, 1-16. (In Persian)

Pourmahammadi, M.R., & Zali, N. (2009). Analysis of regional inequalities and developmental developments. Geography and Planning, 15 (32), 29-64. (In Persian)

Poursheikhian, A., Amar, T., & Ebrahimi, A. (2012). Analysis of location criteria of health centers in Bandar Anzali. Quarterly journal of the studies of human settlements planning, 7 (21), 88-100. (In Persian)

Rafiean, M., & Shali, M. (2012), Spatial analysis of Tehran's developmental level Separated from urban areas. The journal of spatial planning, 16 (4), 25-49. (In Persian) 

Roustaie, Sh., Karimzade, H., & Rahmati, Kh. (2016), Analysis of spatial inequalities based on social, economic and physical indices in medium-sized cities (Case study: Miyandoab City). Geography and urban planning research, 4 (3), 449-471. (In Persian)

Salehpour, Sh., & Afrakhteh, H. (2016). On the Analysis of Health Services Development Level from the Spatial Equity Point of View (Case Study: Rural Settlements of West Azerbaijan Province). Quarterly journal of the studies of human settlements planning, 11(36). 19-38. (In Persian)

Tagvaei, M., Ahmadian, M., & Ali Zadeh, J. (2011). Spatial Analysis and Development Measurement in Miandoab Districts Using Fuzzy Topsis Model. Journal of Spatial Planning, 1 (3), 131-154. (In Persian)

Worthington, A.C., & Dollery, B. (2001). Measuring efficiency in local government: an analysis of New South Wales municipalities' domestic waste management function. Policy Study, 292, 4-24.

Yang, W., Shao, Y., Qiao, H., & Wang, Sh. (2014). An Empirical Analysis on Regional Efficiency of Chinese Steel Sector Based on Network DEA Method. Computer Science, 31. 615-624.