«تحلیل بلاغی و تأویلی تصویر خورشید در مثنوی»

فصلنامه زبان و ادب فارسی

مقاله 8، دوره 7، شماره 23، شهریور 1394، صفحه 155-172   

نوع مقاله: علمی-پژوهشی

نویسندگان

پروین گلی زاده^{* 1}؛ مختار ابراهیمی²؛ افسانه سعادتی³

¹دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید چمران اهواز

²استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید چمران اهواز

³دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

این مقاله در پی نمایاندن محوری­ترین و کانونی­ترین تصویر در جهان ذهن و اندیشه­ی مولوی است. نویسنده درصدد است با تجزیه و تحلیل این تصویر پویا و پرابهام در مثنوی با تکیه بر دلالت­های ساده­ی زبانی و صورت های بلاغی، الگوی اندیشگی شاعر را بررسی کند. مولوی چه آن زمان که در بلخ(خراسان) می­زیست و چه وقتی که در معرض آفتاب شمس در قونیه قرار گرفت، محو تابناک­ترینتجلی حق بود.
در این پژوهش، ضمن اینکه به ویژگی­های صوری و ذاتی خورشید اشاره شده، مقاصد مولوی نیز برای بیان امور غیرحسی، غیبی، آن­جهانی و غیرمادی کاملاً هویدا گشته است.

کلیدواژه‌ها

مولوی؛ مثنوی؛ خورشید؛ تصویر

مراجع

کتابنامه

الیاده، میرچاده، (1372)، رساله در تاریخ ادیان، ترجمه جلال ستاری، تهران، سروش.

اولانسی، دیوید، (1380)، پژوهشی نو در میتراپرستی، ترجمه مریم امینی، تهران، نشر چشمه.

دلاپورت، ل؛ ژیران، ف؛ لاکوئه، (1375)، اساطیر آشور و بابل، ترجمه ابوالقاسم اسماعیل پور، تهران، فکر روز.

دوبوکور، مونیک، (1373)، رمز­های زنده­ی جان، تهران، نشر مرکز.

ذکرگو، امیرحسین، (1377)، اسرار اساطیر هند، تهران، فکر روز.

روزنبرگ، دونا، (1379)، اساطیر جهان، ترجمه­ی عبدالحسین شریفیان، چ اول، تهران، اساطیر.

زرین کوب، عبدالحسین، (1368)، سرّ نی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.

شوالیه، ژان و گربران، آلن، (1378)، فرهنگ نماد­ها، اساطیر، رؤیاها، رسوم، ایماء و اشاره، ترجمه و تحقیق، سودابه فضائلی، تهران، نشر جیحون.

شهرستانی، ابوالفتح محمد بن عبدالکریم، (1350)، الملل و النحل، ترجمه افضل الدین صدر ترکه اصفهانی، به تصحیح سید محمدرضا جلالی نایینی، تهران، اقبال.

شیمل، آنماری، (1367)، شکوه شمس، ترجمه عبدالرحیم گواهی، تهران، دفتر نشر و فرهنگ اسلامی.

عباسی داکانی، پرویز، (1380)، شرح داستان غربت غریبه، تهران، تندیس.

عفیفی، رحیم، (1374)، اساطیر فرهنگ ایران، چ اول، تهران، توس.

کزازی، میرجلال الدین، (1368)، از گونه­ای دیگر، تهران، مرکز.

متینی، جلال، (1363)، روایتی دیگر از دیوان مازندران، ایران­نامه (مجله تحقیقات ایران شناسی، س3، ش1، بنیاد مطالعات ایران، نیویورک.

مولوی، جلال الدین محمد، (1381)، فیه مافیه، بر اساس نسخه­ی استاد بدیع­الزمان فروزانفر، به کوشش زینب یزدانی، تهران، عطار.

مولوی، جلال الدین محمدبن محمد، (1389)، کلیات شمس تبریزی، تهران، ذهن آویز.

مولوی، جلال الدین، (1378)، مثنوی معنوی، تهران، نشر محمد.

میبدی، ابوالفضل رشید الدین، (1357)، کشف الاسرار و عده الابرار، به سعی و اهتمام علی اصغر حکمت، چ 3، تهران.

هوهنه­گر، آلفرد، (1373)، نماد­ها و نشانه­ها، ترجمه­ی علی صلح جو، چ چهارم، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.

یاحقی، محمد جعفر، (1369)، فرهنگ اساطیر هند، چاپ اول، تهران، سروش.

 

Judian, nadia (1997) ,grand dictionaire des symbolsetdes my thes, marabout, belgigue