بررسی تطبیقی حرص در قرآن کریم و مثنوی مولانا

فصلنامه زبان و ادب فارسی

مقاله 3، دوره 7، شماره 24، پاییز 1394، صفحه 51-74  

نوع مقاله: علمی-پژوهشی

نویسندگان

مهناز حسنی حمیدآبادی ¹؛ مهرعلی یزدان پناه²

¹دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد قائم شهر

²استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، قائم شهر

چکیده

بی­شک اخلاق از اساسی­ترین مباحث زندگی فردی و اجتماعی هر ملّت می باشد. در اسلام، بعد از یکتاپرستی هیچ موضوعی مانند اخلاق مورد اهتمام واقع نگردیده است. به همین علّت، مسائل اخلاقی در شعر و ادب فارسی، به ویژه نزد مولوی انعکاس فراوان دارد. تأثیر منفی و مخرّب و احیاناً مثبت صفت ذاتی حرص در زندگی انسان، غیر قابل انکار است؛ به همین سبب در قرآن کریم و مثنوی از جایگاه گسترده­ای برخوردار است. در مقاله پیش رو، تلاش بر آن است تا مقصود از حرص، بسامد، انواع، علّت، نتایج و راه­های درمان آن را به صورت تطبیقی میان قرآن کریم و مثنوی معنوی بررسی شود. مولوی به طور گسترده و متأّثر از قرآن، در صدد تفسیر آیات مرتبط با حرص است و به زوایای ارزشمندی اشاره دارد که جامعه­ی کنونی ما شدیداً به آن نیازمند است. در دیدگاه آنها، حرص دارای دو جنبه ایجابی و سلبی است و مهمترین آثار سلبی آن، کور و کر شدن، محروم شدن از معرفت عرفانی، قطع رحمت پروردگار، تولید غم، رنج بیهوده و عدم استجاب دعا و ... است.

کلیدواژه‌ها

اخلاق؛ حرص؛ قرآن کریم؛ مثنوی

مراجع