خودباوری نه خودباختگی بررسی «گلشن راز جدید» لاهوری و مقایسه آن با «گلشن راز» شبستری

فصلنامه زبان و ادب فارسی

مقاله 3، دوره 1، شماره 3، شهریور 1389، صفحه 45-76   

نوع مقاله: علمی-پژوهشی

نویسنده

عباس اطمینانی

استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه کردستان

چکیده

اقبال لاهوری متفکر و عارف پاکستانی به ایران و عارفان ایرانی عشق می­ورزید و رهایی مسلمانان را در برگشت به سنن اسلامی می­دانست اما پاره­ای از اندیشه‌های عرفان اسلامی را نیازمند به بازنگری  می­دید او به مولانا جلال الدین رومی ارادت خاصی داشت، شیخ محمود شبستری مورد توجه او بود و به آثار او از جمله «گلشن راز» عنایت خاصی داشت و سؤالات امیرحسینی هروی را مهم می­دانست بنابراین کوشید که خود نیز با توجه به برداشت و تفسیری که از آنها دارد بدانان پاسخ دهد لذا «گلشن راز جدید» را سرود و به بعضی از مفاهیم عرفانی فلسفی کتاب «گلشن راز» از جمله فکر و دامنه آن، ممکن و واجب، وحدت وجود، قدیم و حدث به گونه­ای نو نگریست و راه پیشرفت ملل اسلامی را در برگشت به «خودی» می­دانست; در این مقاله کوشیده­ایم که به تفاوت دیدگاههای این دو اندیشمند بزرگ اسلامی توجه کنیم و آنها را نشان دهیم.

کلیدواژه‌ها

وحدت وجود؛ قدیم و حادث؛ ممکن و واجب؛ تفکر؛ خودی

مراجع