اثربخشی راهبردهای مدیریت فرایندی هیجان در تنظیم شناختی هیجان دختران نوجوان مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله ای

روان‌شناسی فرهنگی زن

مقاله 7، دوره 9، شماره 34، دی 1396، صفحه 111-128   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مریم موحدی^{* 1}؛ شهناز خالقی پور²؛ جلال وهابی همابادی³

¹دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد، گروه روان شناسی ، نجف آباد، ایران.

²دانشگاه آزاد اسلامی واحد نائین، گروه روان شناسی، نائین، ایران.

³دانشگاه آزاد اسلامی واحد نائین، گروه روان شناسی اسلامی، نائین، ایران.

چکیده

این پژوهش با هدف تعیین اثربخشی راهبردهای مدیریت فرایندی هیجان در تنظیم شناختی هیجان نوجوانان دختر مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله ای انجام شد. تعداد سه نفر به شیوه نمونه گیری هدفمند از بین کلیه دختران نوجوان 18-14 سال مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله ای که در سال تحصیلی 95-94 در مدارس شهرستان نجف آباد مشغول به تحصیل بودند انتخاب شدند. پژوهش حاضردر چارچوب طرح های تجربی تک آزمودنی با استفاده از طرح خطوط پایه چندگانه ای پلکانی اجرا شد. در این روش پژوهشی بعد از موقعیت خط پایه، مداخله آغاز شد و طی هشت جلسه مداخله ی انفرادی، آموزش راهبرد های مدیریت فرایندی هیجان مبتنی بر مدل گراس به آزمودنی ها ارایه گردید و سه آزمودنی یک ماه بعد، طی سه ماه متوالی مورد پیگیری قرار گرفتند. ابزار مورد استفاده پژوهش شاملپرسشنامه تنظیم شناختی گارنفسکی (2001) بود که همه آزمودنی ها 11 بار (4 بار خط پایه، 4 بار مداخله و 3 بار پیگیری) موردارزیابی قرار گرفتند. برای تجزیه و تحلیل یافته ها از شاخص های تغییرات روند، شیب، اندازه اثر و شاخص کوهن و تفسیر فراز و فرود استفاده شد. یافته ها نشان داد مداخله مورد نظر به آزمودنی ها موجب کاهش چشمگیر نمرات راهبردهای ناسازگار تنظیم شناختی و نیز افزایش راهبردهای سازگار تنظیم شناختی هیجان گردید به طوری که نمرات در طی هشت جلسه مداخله آموزشی، تغییرات قابل توجهی نسبت به نمرات خط پایه داشتند. بازبینی نمودارهای اثر بخشی و اندازه ضریب تاثیر نیز بیانگر اثر بخشی معنادارو قابل توجه شدت مداخله ی مورد نظر برای هر سه آزمودنی در متغیر های مورد بررسی بود؛ به عبارتی راهبردهای مدیریت فرایندی هیجان در تنظیم شناختی نوجوانان دختر مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله ای موثر بود.

کلیدواژه‌ها

مدیریت فرایندی هیجان؛ تنظیم شناختی هیجان؛ اختلال نافرمانی مقابله ای؛ دختران

مراجع

- پاکیزه ،علی و نظری ،مریم .(1394).بررسی تاثیر آموزش ذهن اگاهی و تنظیم هیجانی بر سلامت عمومی دانش آموزان دختر دبیرستانی شهرستان یاسوج.فصلنامه مرکز مطالعات و توسعه آموزش علوم پزشکی ،سال ششم،شماره 2، 159-164.

- حبیبی عسگرآباد، مجتبی؛ بشارت، محمد علی؛ فدایی، زهرا و نجفی، محمود.(1388).بررسی ساختار عاملی تاییدی، اعتبار و روایی مقیاس خودگزارشی مشکلات رفتاری نوجوانان ایشنباخ(YSR) :دو قلو های همسان و ناهمسان.مجله روانشناسی بالینی ،شماره1،  1- 18.

- حسنوند عمو زاده ،مهدی؛ حسنوند عمو زاده، علی ؛ حسنوند عمو زاده ، مسعود ؛ قدم پور، مصطفی .(1392)اثربخشی آموزش مهارت های مدیریت خشم بر اضطراب اجتماعی و مهارت خود نظم دهی خشم در پسران مضطرب اجتماعی دبیرستانی.دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی ،سال چهاردهم،شماره 4،(پیاپی 54)،ص 83-73.

- حسنی،جعفر.(1389).خصوصیات روان سنجی پرسشنامه نظم جویی شناختی هیجان.مجله روانشناسی بالینی،2(3)،83-73.

- حسنی،جعفر.(1390).بررسی اعتبار و روایی فرم کوتاه پرسشنامه نظم جویی شناختی هیجان.مجله تحقیقات علوم رفتاری،9(4)،240-229.

- عیسی زادگان ،علی ؛ میکائیلی منیع ،فرزانه ؛ قادر پور ،سیران ؛ شیخی ،سیامک و کارگر ،بهروز .(1393).اثر بخشی آموزش راهبردهای تنظیم شناختی هیجان توام با متادون بر بهبود کیفیت زندگی مردان با سوء مصرف مواد .مجله پزشکی ارومیه ،دوره 25، 425-434 .

- کاکابرایی،کیوان؛حبیبی عسگرآبادی،مجتبی وفدایی، زهرا. (1386). هنجاریابی مقیاس مشکلات رفتاری ایشنباخ (YSR) فرم خودگزارشی 18-11 سال کودک و نوجوان روی دانش اموزان مقطع متوسطه  استان کرمانشاه.مجله پژوهش در سلامت روانشناختی،1(4) 50- 66.

- نریمانی ،محمد؛ عالی ساری نصیرلو، کریم و عفت پرور ،سودا.(1393)،اثربخشی آموزش متمرکز بر هیجان بر راهبردهای تنظیم شناختی هیجان دانش اموزان آزار دیده عاطفی.دو فصلنامه مشاوره کاربردی،3(2)37-50.

- واحدی، شهرام؛ هاشمی، تورج و عینی پور، جواد.( 1392). بررسی رابطة کنترل هیجانی و تنظیم شناختی هیجان با باورهای وسواسی دانش آموزان دختر دورة متوسطة شهر رشت. فصلنامة تازه های علوم شناختی، سال 15 ،شماره 58، 63-71.

- Achenbach, T.M. (1991).Integrative guide for the 1991 CBCL/4-18, YSR, and TRF profiles. Burlington: University of Vermont, Department of Psychiatry.

- American Psychiatric Association. (2013).Diagnostic and statistical manual of mental disorder Five Edition(DSM-5) .Washington, DC: USA.

- Bouchard, G., Guillemette, A., & Landry-Legar, N. (2004). Situational and dispositional coping: An examination of their relation to personality, cognitive appraisals, and psychological distress. European Journal Personality؛ 18: 221-38.

- Cartwright –Hatton, S., McNally, D., & White, C. (2005).Parenting skils training: An effective intervention for internalizing symptoms in younger children .Journal of Child and Adolescent psychiatric nursing, 18, 37-52.

- Dahl, R. E. (2001). Affect regulation, brain development, and behavioral/emotional health in adolescence. CNS Spectrums, 6(1), 1-12.

- Erikson, E.H. (1968). Identity: Youth and Crisis. New York: w.w.w. Norton & Company

- Frydenberg, E. (1997).Adolescent Coping. London: & New York. Oxford University Press.

- Garnefski, N., Kraaij, V., & Spinhoven, P. (2001). Negative life events, cognitive emotion regulation and emotional problems. Personality and Individual differences, 30(8), 1311-1327.

- Garnefski, N., Kraaij, V., & Spinhoven, P. (2002). Manual for the use of the Cognitive Emotion Regulation Questionnaire. Leiderdorp, The Netherlands: DATEC.

- Garnefski, N., Teeds, j., kraaij, V., Legerstee, J., & Kommer, T. (2004).Cognitive emotion regulation strategies and depressive symptoms: Differences between males and females .Personality and Individual Differences, 25,603-11.

- Garnefski, N., & Kraaij, V. (2006) .Relationship between cognitive emotion regulation strategies and depressive symptoms: A comparative study of five specific samples. Personality and individual Differences؛ 40, 1659-1669.

- Garnefski, N., Koopman, H., Kraaij, V., & Cate, RT. (2009). Brief report: cognitive emotion regulation strategies and psychological adjustment in adolescents with a chronic disease. Journal Adolescence, 32: 449-54.

- Giuliani, N.R., & Gross, J.J., Reappraisal. In: Sander, D., Scherer, K.R. (2009). (Eds.), Oxford Companion to the Affective Sciences. Oxford University Press, New York, NY.

- Gross JJ.(1999).Emotion regulation: past, present, future. J of Cognitive and emotion.Vol:13,No:Pp: 551-573.

- Gross, J. J. (1998). The emerging field of emotion regulation: An integrative review. Review of General Psychology, 2,271-299

- Gross, J. J., & John, O. P. (2003). Individual differences in two emotion regulation processes: implications for affect, relationships, and well-being. Journal of personality and social psychology, 85(2), 348.

- Gross J. (2007) .Handbook of emotion regulation.1^st ed.American, New York: The Guilford Press, 42-43.

- Gross, J. J., & Thompson, R. A. (2007). Emotion regulation: Conceptual foundations. In J. J. Gross (Ed.), Handbook of Emotion Regulation (pp. 3--24): Guilford Press.

- Hamilton, S.S., & Armando, J. (2008). Oppositional defiant disorder. American Family physician,78, 861-866.

- Harda , Y., Saitoh , K., Lida, J., Sakuma, A., Lwasaka, H., Imai, J., …& Amino, N. (2004).The reliability and Validity of the Oppositional defiant behavior inventory. Journal of European Child & Adolescent Psychiatry, 13,185-190.

- Hooper, C. J., Luciana, M., Conklin, H. M., & Yarger, R. S. (2004). "Adolescents performance on the Iowa Gambling Task: implications for the development of decision making and ventromedial prefrontal cortex". Developmental Psychology, 40, 1148-1158.

- Kaufman, E. A., Puzia, M. E., Mead, H. K., Crowell, S. E., McEachern, A., & Beauchaine, T. P. (2016). Children's Emotion Regulation Difficulties Mediate the Association Between Maternal Borderline and Antisocial Symptoms and Youth Behavior Problems Over 1 Year. Journal of personality disorders, 1-23. doi:10.1521/pedi_2016_30_244

- Levenson RW. (1996).The intrapersonal functions of emotion .J of Cognitive and Emotion, 13, (5): 481-504.

- Oschner, KN., & Gross, JJ. (2005). The cognitive control of emotion. Trends in Cognitive Sciences. 9(5), 242-249.

- Patel, V., Flisher, A.J., Hetrick, S, & McGorry P. (2007). Mental health of young people: a global public-health challenge, 369 (9569): 1302-13.

- Ronan, K. R., & Kendall, P. C. (1997). "Self - talk in distressed youth: states of mind and content specificity". Journal of Clinical child Psychology, 26, 330-337.

- Schoorl, J., van Rijn, S., de Wied, M., Van Goozen, S., & Swaab, H. (2016). Emotion Regulation Difficulties in Boys with Oppositional Defiant Disorder/Conduct Disorder and the Relation with Comorbid Autism Traits and Attention Deficit Traits. PLoS ONE, 11(7), e0159323.

- Spencer, T. J., Faraone, S. V., Surman, C. B., Petty, C., Clarke, A., Batchelder, H. . . . Biederman, J. (2011). Toward defining deficient emotional self-regulation in children with attention-deficit/hyperactivity disorder using the Child Behavior Checklist: a controlled study. Postgrad Med, 123(5), 50-59.

- Steiner, H.,& Remsing, L. (2007). “Practice parameter for the assessment and treatment of children and adolescents with oppositional defiant disorder”. Journal of the American academy of child and adolescent psychiatry, 46(1):126-41.

- Szasz، P.L.، Szentagotai، A.، & Hofman، S.G. (2011).The effect of emotion regulation strategies on anger. Behaviour Research and Therapy، 49(2) ،114-9.

- Troy, A.S. (2012).Cognitive Reappraisal Ability as a Protective Factor: Resilience to strass across time and context. Doctoral Dissertation of Philosophy. University of Denver.

- Utomo, H. B. (2015). Cognitive Emotion Regulation of Teacher to Encounter Children’s Antisocial Behavior.

- Verzeletti, C., Zammuner, V. L., Galli, C., & Agnoli, S. (2016). Emotion regulation strategies and psychosocial well-being in adolescence. Cogent Psychology(just-accepted).

- Webb, Thomas L., Miles, Eleanor & Sheeran, Paschal. (2012).Dealing with feeling: A meta-analysis of the effectiveness of strategies derived from the process model of emotion regulation.Psychological Bulletin, 138(4),775-808.

- Zlomke, K.R., & Hahn, K.S. (2010).Cognitive emotion regulation strategies: Gender differences and association to worry .Personality and Individual Differences, 48,408-413.