بررسی بعد ذهنی کیفیت زندگی در شهر جدید اندیشه

آمایش محیط

مقاله 5، دوره 10، شماره 39، اسفند 1396، صفحه 105-130   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

حسین فرهادی خواه¹؛ حسین حاتمی نژاد²؛ محمود آروین¹؛ نبی مرادپور¹

¹(دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تهران)

²استاد دانشگاه تهران

چکیده

عمده‌ترین هدف ایجاد شهرهای جدید ایران، تمرکززدایی از شهرهای بزرگ که دارای سرریز معینی هستند، می‌باشد. به‌منظور تحقق این هدف ایجاد شهرهای جدید مستقل باکیفیت زندگی بالا یکی از ایده‌های غالب نزد متخصصان شهرسازی و برنامه‌ریزی شهری است. سنجش کیفیت زندگی در این شهرها می‌تواند ما را در ارزیابی میزان موفقیت این شهرها دررسیدن به اهداف از پیش تعیین‌شده یاری دهد؛ بنابراین هدف این تحقیق سنجش بعد ذهنی کیفیت زندگی شهر جدید اندیشه از دیدگاه شهروندان می‌باشد. روش تحقیق حاضر توصیفی – پیمایشی است. جامعه آماری در این پژوهش ساکنان شهر جدید اندیشه با جمعیت 97807 نفر می‌باشد. حجم نمونه‌گیری به‌طور تصادفی ساده انجام‌شده و برای برآورد حجم نمونه از فرمول کوکران با احتمال 95 درصد صحت استفاده شد که حجم نمونه 321 نفر برآورد شده و برای گردآوری داده‌ها از پرسش نامه استفاده‌شده است. در این پژوهش از 30 شاخص در 6 بعد اجتماعی، بعد اقتصادی، بعد کالبدی – محیطی، بعد زیست‌محیطی، رفاهی – خدماتی و بعد تسهیلات و زیرساخت‌های شهری استفاده‌شده است. داده‌های گردآوری‌شده با استفاده از آزمون‌های همبستگی اسپیرمن، آزمون کای اسکوئر، آزمون یومن - وایت نی، کرسکال والیس، ویلکاکسون و رگرسیون تک متغیره تحلیل گردید. نتایج تحقیق نشان می‌دهد علی‌رغم موفق بودن این شهر در جذب جمعیت، شهروندان از اکثر شاخص های مربوط به کیفیت زندگی در شهر جدید اندیشه رضایت ندارند؛ و دلیل موفق بودن این شهر در جذب جمعیت دلایلی به‌غیر از بالا بودن کیفیت زندگی در این شهر دارد. همچنین ازنظر میزان رضایت از کیفیت زندگی در بین مردان وزنان تفاوت وجود دارد، بین سن و رضایت از زندگی رابطه معناداری وجود ندارد تفاوت رضایت از کیفیت زندگی در گروه‌های شغلی معنی‌دار است و همچنین مدت اقامت بر میزان رضایت از کیفیت زندگی در شهر جدید اندیشه مؤثر نمی‌باشد.

کلیدواژه‌ها

شهر جدید؛ کیفیت زندگی؛ رضایتمندی؛ شهر اندیشه؛ دیدگاه شهروندان

مراجع

 

1-     اجزاء شکوهی، م.، قرخلو، م.، خزاعی‌نژاد، ف. 1391. عوامل مؤثر در جمعیت‌پذیری شهرهای جدید اقماری (مطالعه موردی: شهر جدید اندیشه)، مجله پژوهش‌های جغرافیای انسانی دانشگاه تهران، 44(79): 86-75.

2-     ایرانشاهی، ا.، دلاکه، ح.، ثمره، ح.، دادخواه، م. 1394. ارزیابی کیفیت‌های فضایی در شهرهای جدید با استفاده از مدل فرآیند سلسله مراتبی AHP نمونه موردی: شهر جدید بهارستان، فصلنامه آمایش محیط، 10(36): 1-24.

3-     آخوندی، ع.، برکپور، ن.، اسدی، ا.، طاهرخانی، ح.، بصیرت، م.، زندی، گ. 1386. حاکمیت شهر- منطقه تهران: چالش‌ها و روندها، نشریه هنرهای زیبا، 29: 5-16.

4-     تیموری، پ.، کیوان، ن.1390. عملکرد شهرهای جدید و تمرکززدایی جمعیت از منطقه شهری تهران (مطالعه موردی شهر جدید اندیشه)، فصل‌نامه آمایش محیط، 18: 90-124.

5-     حافظ نیا، م.ر. 1387. مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، چاپ چهاردهم زمستان، انتشارات سمت، 334 صفحه.

6-      خزاعی نژاد، ف.، سیف‌الدینی، ف. 1391. ارزشیابی عملکرد شهر جدید اندیشه، مجله علمی –پژوهشی آمایش سرزمین، 4(2): 75-96.

7-     خزائی‌نژاد، ز.، شاعلی، ج. 1389. بررسی عوامل تأثیرگذار بر توسعه یا تهدید پایداری در شهر جدید اندیشه، فصلنامه جغرافیایی سرزمین، 8(30): 79-95.

8-     خواجه، ع.، مهدوی، ش.، سوری، ف.، صمدی، ر. 1391. ارزیابی و سنجش شاخص های کیفیت زندگی شهری؛ مطالعه موردی: شهر کاشان، دو فصلنامه مدیریت شهری، 10(30): 285-296.

9-     رفیعیان، م.، مولودی، ج.، پورطاهری، م.1390. سنجش کیفیت محیط شهری در شهرهای جدید مطالعه موردی: شهر جدید هشتگرد، فصلنامه مدرس علوم انسانی – برنامه‌ریزی و آمایش فضا، 15(3): 19-38.

10- زبردست، ا.، بنی عامریان، م. 1389. بررسی ارتباط میان شاخص های عینی و ذهنی خدمات عمومی کیفیت زندگی شهری در شهر جدید هشتگرد، دو فصلنامه معماری و شهرسازی دانشگاه هنر، 2(3): 5-22.

11- سیف‌الدینی، ف.1381. مبانی برنامه‌ریزی شهری، انتشارات آییژ، 248 صفحه.

12- شرکت مهندسان مشاور شهر و برنامه. 1382. طرح تفصیلی شهر جدید اندیشه.

13- صادقی، ش.1380، مکان‌یابی کاربری اراضی شهری با تأکید بر برنامه‌ریزی حمل‌ونقل درون‌شهری. پایان‌نامه کارشناسی ارشد شهرسازی (برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای)، دانشگاه علم و صنعت ایران، 350 صفحه.

14- قرخلو، م.، پناهنده­خواه، م. 1388. ارزیابی عملکرد شهرهای جدید در جذب جمعیت کلان شهرها مطالعه موردی: شهرهای جدید اطراف تهران، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 41 (67): 17-25.

15- قنواتی، ع.، برزگر، ص.، بابانژاد، م. 1389. ارزیابی مکان‌یابی شهرهای جدید در ایران (مطالعه موردی: شهر جدید اندیشه)، فصلنامه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری چشم‌انداز زاگرس، 2(5): 147-163.

16-  مرکز آمار ایران.1393. سالنامه آماری کشور سال 1390.

17- مهندسین پژوهش و عمران.1376. طرح جامع اندیشه، جلد 1.

18- نظم‌فر، ح.، محمدی، چ. 1396. سنجش کیفیت زندگی شهری (مطالعه موردی: منطقه 2 اردبیل)، 2(36): 69-92.

19- وارثی.، ح. 1382. جایگاه شهرهای جدید ایران در نظام شهرسازی، نشریه سپهر، دوره دوازدهم، 47: 10-19

20- وزارت مسکن و شهرسازی، گزارش مطالعات شهر جدید اندیشه، مرحله راهبردی، مهندسین مشاور پژوهش و عمران.

 

21- LEVENT, T. B., & Nijkamp, P. (2006). Quality of urban life: A taxonomic perspective. Studies in Regional Science, 36(2), 269-281.

22- Bond. John and, Corner, Lynne, (2004), Quality of life and older people, London Opena University press

23- George, L. K., & Bearon, L. B. (1981). Quality of life in olderpersons: Meaning and measurement. Journal of Community Health, 6(4).

24- Marans, R. W. (2012). Quality of urban life studies: An overview and implications for environment-behaviour research. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 35, 9-22.

25- Myers, D. (1987). Community-relevant measurement of quality of life: A focus on local trends. Urban Affairs Quarterly, 23(1), 108-125.

26- Hui, E. C., & Lam, M. C. (2005). A study of commuting patterns of new town residents in Hong Kong. Habitat International, 29(3), 421-437.

27- Oktay, D., & Rustemli, A. (2010). Measuring the quality of urban life and neighbourhood satisfaction: Findings from Gazimagusa (Famagusta) area study. International journal of social sciences and humanity studies, 2(2), 27-37.

28- www.andishehcity.ir