وحدت وجود، بعضی چالشها و نسبت مولوی با آن

فصلنامه زبان و ادب فارسی

مقاله 5، دوره 6، شماره 19، شهریور 1393، صفحه 85-96   

نوع مقاله: علمی-پژوهشی

نویسنده

شهباز محسنی

عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهاباد

چکیده

مقاله حاضر تلاش دارد که به چند پرسش زیر پاسخ دهد؛ وحدت وجود چیست و از دیر باز با چه چالشهایی بویژه از سوی خود عرفا روبه­رو بوده­است؟ آیا مولوی با محیی­الدین عربی  پیوند داشته یا تحت تأثیرمکتب وحدت وجود بوده­است؟با توجه به رویکرد منتقدانه شمس تبریزی نسبت به محیی­الدین آیا مولوی به تأثیر از شمس، از محیی الدین دور شده­است؟و با توجه به اینکه در بسیاری از شرحهای مثنوی، اشعار مولوی بر اساس آراء ابن­عربی تفسیر شده است ناشی ازرویکرد مولوی است یا خود شارحان به وحدت وجود؟ حاصل جُستار حاضر آن است که ممکن است در بعضی موارد سخنان مولوی قابل تطبیق با بعضی آراء ابن­عربی یا هر متفکر و صاحب اندیشه دیگری باشد و موارد مشابه و همسویی وجود داشته باشد اما با ادله فراوان در دست، مولوی وحدت وجودی به شمار نمی­آید و آنچه در شرحها آمده­است تحمیل نگاه شارحان مثنوی است و بس.

کلیدواژه‌ها

مولوی؛ وحدت وجود؛ محیی‌الدین عربی؛ شمس تبریزی؛ شرح مثنوی؛ اقتباس و تأثیر پذیری

مراجع