تفسیر مرگ در جهان بینی حسین منزوی

تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)

مقاله 4، دوره 9، شماره 34، دی 1396، صفحه 87-111   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

شیوا آب آذر¹؛ تورج عقدایی²

¹دانشگاه آزاد اسلامی کرج

²دانشیار ،عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان،زنجان،ایران

چکیده

مرگ ضرورتی حیاتی، همیشه در شرف وقوع ،کاملاً متعلّق به ما و منحصر به فرد است. آنچه که از مرگ می دانیم قطعی یا در حقیقت بخشی از قطعی ترین دانش ما به نظر می رسد. اما این دانش آن را عادی تر یا کم رنگ تر نمی کند.جهان بینی انسان ها در رابطه با مرگ، ریشه در نوع نگاه آنها نسبت به زندگی دارد. برخی آن را خواستنی و زیبا دیده اند و برخی زشت و دهشتناک و به خوبی پیداست که نوع پذیرش انسان در رویارویی با مرگ،ریشه در شیوه ی زندگی او دارد و از نوع نگاه او به زندگی سرچشمه می گیرد.
حسین منزوی شاعر بلند آوازه ی دهه های چهل و پنجاه این سرزمین است که نام سلطان غزل را به خود اختصاص داد و توانست غزل را بار دیگر از پشت نقاب گمنامی، بیرون بکشد و به آن جلوه ای زیبا و عاشقانه بدهد. منزوی در غزلهایش اشاراتی به مرگ دارد که جهان بینی او را نسبت به این مقوله ی حتمی حیات بشر، نشان می دهد. او گاهی مرگ را بدون چون و چرا می پذیرد و گاهی نیز به مقابله با آن برمی خیزد.با توجه به تناقضاتی که در برخی از غزلهایش در مورد مرگ، دیده می شود، منزوی مرگ را پوچ و بی هدف نمی داند.این مقاله با روش تحلیلی - توصیفی ، بر آن است تا با بررسی غزلیات حسین منزوی به جهان بینی و نوع تفکر و برداشت او از مقوله مرگ در حد توان دست یابد.

کلیدواژه‌ها

منزوی؛ جهان بینی؛ انسان؛ مرگ؛ شهادت

مراجع

1. افراسیاب پور،علی اکبر، عرفان و اسطوره شناسی مرگ،فصلنامه تخصصی ادیان و عرفان، سال هفتم،شماره 26، زمستان1389.
2. اکبرزاده،فریبا، دهباشی،مهدی،شانظری،جعفر،بررسی و تحلیل تطبیقی مرگ و رابطه آن با معنای زندگی از دیدگاه مولوی و هایدگر،فصلنامه الهیات تطبیقی. سال پنجم،شماره یازدهم،بهار و تابستان .
3. جعفری تبریزی، محمد تقی، اخلاق و مذهب، تهران: مؤسّسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری.1379.ب.
4. حسام پور،سعید، نبوی،سمیه،حسینی،اعظم،مرگ و مرگ اندیشی در اشعار اخوان ثالث،شاملو و فروغ فرخزاد،پژوهشهای ادب غنایی دانشگاه سیستان و بلوچستان.سال سیزدهم،شماره بیست و چهارم،بهار و تابستان1394.
5. حسین پور، علی، تأملی در مرگ ستایی در ادب عرفانی و دیوان غزلیات مولانا.فصلنامه پژوهشهای ادبی،شماره1،تابستان1382.صفحه29.
6. خرمشاهی، بهاء الدین، انصاری،مسعود،پیام پیامبر، مجموعه نامه ها و خطبه ها و سخنان حضرت رسول اکرم(ص).چ 1،تهران: جامی،1376.
7. ساواتر، فرناندو، معمای زندگی) فلسفه به زبان زندگی(ترجمه مینا اعظامی،تهران: نقش و نگار،1383.
8. سید الشهدایی، رویا، خوانشی زیباشناسانه از مرگ در شاهنامه فردوسی(مرگ سیاوش). فصلنامه پژوهش های ادبی.شماره4، تابستان 1383.
9. صبحی ، نازخند، از رنج تا شکنج. تهران: ترفند.1393.
10. طباطبایی اردکانی، محمود،مروری بر مساله مرگ و جهان پس از مرگ در شاهنامه.نشریه زبان و ادب،بهار1375.شماره1.
11. فلاماریون،کامیل، مرگ و اسرار آن، ترجمه بهنام جمالیان،تهران: مرکز نشر فرهنگی مشرق،1373.
12. کوبلر راس، الیزابت، آشتی با مرگ،ترجمه مهدی قراچه داغی، تهران: نشر اوحدی، 1376.
13. مسکوب، شاهرخ، سوگ سیاوش، تهران: فکر روز، چاپ اول، 1386.
14. معتمدی، غلامحسین، انسان و مرگ ( درآمدی بر مرگ شناسی).تهران: مرکز.1372.
15. مودی، ریموند، بازگشت به زندگی، ترجمه فرخ سیف بهزاد، تهران: شرکت فاریاب.1363.
16. منزوی، حسین، مجموعه اشعار، به کوشش محمد فتحی، تهران:آفرینش، نگاه، 1387.
17. همایی، جلال الدین، مولوی نامه، جلد دوم، چاپ هفتم، تهران:هما،1369.