بررسی هنجار گریزی زمانی در مجموعه داستان های غزاله علیزاده (از کتاب باغزاله تا ناکجا)

تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)

مقاله 7، دوره 9، شماره 34، دی 1396، صفحه 179-203   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

معصومه زارع کهن¹؛ آذر دانشگر²

¹دانش آموخته زبان و ادبیات فارسی

²عضوهیئت علمی و استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحدکرج

چکیده

از شگردها و شیوه های برجسته سازی کلام در بین صاحبانِ آثار ادبی، هنجارگریزی و خروج از زبان معیار(نُرم)آن عصر می باشد.هنجارگریزی یکی از معیارهای زیبایی شناسی ادبی محسوب می شود،و همچنین به کاربردن واژگان و ساختاری است که در گذشته متداول بوده است؛ودارای انواع گوناگونی است. ازجمله: هنجارگریزی آوایی، نوشتاری ،زمانی و غیره. این تحقیق به بررسی هنجارگریزی زمانی(باستانگرایی) در مجموعه داستان های غزاله علیزاده در کتاب با «غزاله تا ناکجا» پرداخته است.هنجارگریزی زمانی دارای زیرمجموعه های نحوی و واژگانی است؛ برآیند پژوهش در این مقاله نشان می دهد که هنجارگریزی زمانی در مجموعه داستان های کوتاه این نویسنده به شکل: کاربرد واژگان کهن و کم کاربرد،کاریرد نام شغل ها بصورت کهن،تضمین شعری، ضرب المثل،افعال کهن وکم کاربرد،حذف فعل، وجه وصفی و سجع و تقدیم فعل منعکس است.روش تحقیق در این مقاله بصورت تحلیلی – تو صیفی بوده و مؤلف پس از بیان مبانی نظری مرتبط با موضوع به بررسی موارد هنجارگریزی زمانی در سبک این نویسنده پرداخته است.

کلیدواژه‌ها

زیبایی شناسی؛ برجسته سازی؛ هنجارگریزی؛ هنجارگریزی زمانی(نحوی؛ واژگانی)؛ غزاله علیزاده

مراجع

1. امامی،نصرالله، (1382)،ساختارگرایی و نقد ساختاری،چاپ اول،نشر رسش،اهواز
2. انوری،حسین،(1390)فرهنگ بزرگ سخن،انتشارات سخن،تهران
3. باطنی،محمدرضا،(1371)،پیرامون زبان و زبان شناسی،نشر فرهنگ معاصر، تهران
4. خانلری،پرویز،(1351)،دستور زبان فارسی،بنیاد فرهنگ ایران،تهران
5. داد،سیما،( 1372)،فرهنگ اصطلاحات نقد ادبی،انتشارات مروارید،تهران
6. دیچز،دیوید،(1373)شیوه های نقد ادبی،ترجمه محمد صدقیانی وغلامحسین یوسفی، چاپ چهارم، انتشارات علمی، تهران
7. راستگو،محمد،(1382)،هنر سخن سرایی،انتشارات سمت،تهران
8. شمیسا،سیروس،(1376)،کلیات سبک شناسی ،چاپ سوم،فردوس،تهران
9. شمیسا،سیروس،(1390)،نگاهی تازه به بدیع،چاپ چهارم،نشرمیترا،تهران
10. صفوی،کوروش،(1373)،از زبان شناسی به ادبیات،چاپ اول،نشرچشمه،تهران
11. علیزاده،غزاله،(1384)،با غزاله تا ناکجا. انتشارات توس،تهران
12. قاسم زاده، محمد،(1370)، ناگه غروب کدامین ستاره،چاپ اول،انتشارات بزرگمهر،تهران
13. کالر،جاناتان،(1394)،نظریۀ ادبی.ترجمۀ فرزانه طاهری،نشرمرکز،تهران
14. معین،محمد،(1392)،فرهنگ فارسی،انتشارات بیگی،تهران
15. میرصادقی،جمال،(1394)،چگونه می توان داستان نویس شد؟چاپ اول،انتشارات سخن،تهران
16. وحیدیان کامیار،تقی،(1389)،دستور زبان فارسی(1)،چاپ دوازدهم،انتشارات سمت،تهران
17. همایی،جلال الدین،(1364)،فنون بلاغت و صناعات ادبی،چاپ سوم،انتشارات توس،تهران
18. یاکوبسن،رومن،(1376)،روندهای بنیادین در دانش زبان،ترجمۀ کوروش صفوی،نشر هرمس،تهران
19. یوشیج،نیما،(1363)،حرف های همسایه،چاپ پنجم،نشر دنیا،تهران

مقالات

1. افخمی،علی؛صورتگر؛نوشین؛(1380)،«بررسی زبان شناختی رمز به عنوان یکی از گونه های هنجارگریزی معنایی در اشعار نیما یوشیج»دانشکده ادبیات و علوم انسانی تهران،شماره1،ص208
2. روحانی،مسعود؛عنایتی قادیکلایی،محمد؛(1388)«بررسی هنجارگریزی در شعر شفیعی کدکنی» پژوهشنامۀ زبان و ادب فارسی،شماره3،ص67
3. ساسانی,فرهاد،(1388)،«بررسی ویژگی های سبکی کویر شریعتی»،پژوهشنامه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی،شماره45و46،ص67
4. فروغ،صهبا،(1384)،«برجسته سازی واژه و ترکیب درشعراخوان»،پژوهشنامه علوم انسانی،سال اول، شماره45و46، ص 153
5. پرویزی،مرتضی،(1390)،«بررسی تطبیقی زیبای شناسی نحوی در کلیله و دمنه»،مجله تخصصی کتاب ماه، شماره 50،ص12